Nghệ An, với diện tích rộng lớn, dân số đông và thổ nhưỡng tốt, có hơn 84% dân số sống ở nông thôn. Kinh tế nông nghiệp và nông thôn luôn được chú trọng, phát triển. Trên địa bàn tỉnh đã hình thành nhiều vùng nguyên liệu tập trung cho chế biến và xuất khẩu.

Chương trình OCOP (Mỗi xã một sản phẩm) đã góp phần phát triển sản phẩm chủ lực địa phương, chuyển đổi từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất theo chuỗi giá trị, đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn và truy xuất nguồn gốc, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Sau 6 năm triển khai, Nghệ An hiện có 567 sản phẩm OCOP đạt hạng 3 sao trở lên. Trong đó, 529 sản phẩm đạt 3 sao, 37 sản phẩm đạt 4 sao, 1 sản phẩm đạt 5 sao và 2 sản phẩm tiềm năng 5 sao đang được hoàn thiện hồ sơ trình Trung ương đánh giá, công nhận.

Các sản phẩm OCOP phát triển dựa trên vùng nguyên liệu địa phương, gắn với chỉ dẫn địa lý như: Cam Vinh, Gừng Kỳ Sơn, Gà đồi Thanh Chương, Gạo Vĩnh Hòa, Lạc Diễn Châu.

Doanh thu của các sản phẩm đạt 3 sao trở lên tăng khoảng 8% mỗi năm. Hiện có 94 sản phẩm OCOP vào được hệ thống cung ứng, cửa hàng thực phẩm, bách hóa và các điểm bán sản phẩm OCOP.

Một số sản phẩm nông sản đã tìm được thị trường xuất khẩu ổn định như: Chè búp tại các nước Tây Á, nước mắm tại Lào, Nhật Bản, Hàn Quốc và một số thị trường khó tính như Pháp, Đức, Hà Lan, Thụy Điển, Đan Mạch, Mỹ.

Đến cuối tháng 5/2024, Nghệ An có 266.373 hộ sản xuất nông nghiệp được đưa lên sàn thương mại điện tử, 300.047 hộ được đào tạo kỹ năng và 8.836 sản phẩm được đưa lên sàn, xếp thứ năm cả nước về số sản phẩm nông nghiệp được đưa lên sàn.

Chương trình OCOP tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 2.300 lao động và 1.800-2.000 lao động thời vụ, với thu nhập bình quân 3,5-4 triệu đồng/người/tháng. Chương trình thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn, phát huy vai trò lao động nữ và lao động dân tộc thiểu số. Các sản phẩm OCOP gia tăng giá trị, giúp các chủ thể tăng quy mô sản xuất và doanh thu. Các sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn chất lượng, an toàn thực phẩm, mẫu mã, bao bì đa dạng và thân thiện với môi trường, phù hợp với yêu cầu thị trường.

Đến nay, tỉnh đã có 36 dự án/kế hoạch liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm được phê duyệt hỗ trợ trên 11 huyện, thị xã, với tổng kinh phí hỗ trợ gần 65 tỷ đồng từ năm 2019 đến 2025. Gần 14.000 hộ dân tham gia các dự án/kế hoạch liên kết với tổng quy mô gần 3.900 ha. Một số đơn vị đã áp dụng tiến bộ khoa học, công nghệ cao và cơ giới hóa vào sản xuất và sơ chế, chế biến sản phẩm sau thu hoạch.

Tại Hội thảo, đại diện các Sở, ngành và đơn vị tham luận về các giải pháp, mô hình thực tiễn đã triển khai thành công trong phát triển liên kết chuỗi giá trị và tiêu thụ sản phẩm OCOP. Đồng thời, nêu rõ các thách thức và cơ hội hiện tại, đề xuất hướng đi mới phát triển bền vững cho ngành Nông nghiệp tỉnh.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam đề nghị các huyện, thành, thị của tỉnh quy hoạch vùng nguyên liệu để sản phẩm đều truy xuất được nguồn gốc; hỗ trợ xây dựng các sản phẩm tiểu thủ công nghiệp và tăng cường liên kết để nâng cao chất lượng sản phẩm OCOP. Cần nâng cao năng lực cho các chủ thể Chương trình, liên kết quảng bá, tạo điều kiện tiêu thụ sản phẩm OCOP, thay đổi thói quen tiêu dùng và tổ chức lại sản xuất gắn với thị trường, tạo thêm sản phẩm OCOP có giá trị cao.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Đệ khẳng định Chương trình OCOP đã thay đổi nhận thức của người dân và chủ thể về tổ chức sản xuất nông nghiệp, chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp và xác định vai trò quan trọng của liên kết sản xuất. Cần nâng tầm sản phẩm OCOP Nghệ An thành thương hiệu uy tín, phát triển liên kết chuỗi giá trị từ vùng trồng nguyên liệu, nhà sản xuất đến đơn vị tiêu thụ sản phẩm. Đặc biệt, quan tâm phát triển các mô hình du lịch cộng đồng, du lịch nông thôn, du lịch sinh thái theo hướng Chương trình OCOP để phát huy hiệu quả kinh tế - xã hội, gắn kết giữa phát triển nông nghiệp với dịch vụ, du lịch.

Ông Nguyễn Văn Đệ cũng đề nghị các Sở NN&PTNT, Du lịch, Công Thương, Trung tâm Xúc tiến Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh và các đơn vị liên quan tiếp tục tham mưu, đề xuất với lãnh đạo UBND tỉnh và các Bộ, ngành Trung ương về các chủ trương, giải pháp phù hợp để tăng cường hoạt động phát triển liên kết chuỗi giá trị và tiêu thụ sản phẩm OCOP của tỉnh.

Lê Đình