Theo Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh, trầm cảm là một trong những rối loạn tâm thần khá phổ biến, biểu hiện với nhiều mức độ khác nhau từ nhẹ đến trung bình và đáng ngại nhất là thể nặng vì hầu hết người mắc chứng trầm cảm ở thế này thường sẽ tìm đến cái chết.
Điều đáng lo ngại đã được nhiều báo cáo khoa học trên thế giới ghi nhận chính là tác động của dịch bệnh Covid-19 lên sức khỏe tâm thần của người dân.
Còn theo Tổ chức Y tế thế giới, trong năm đầu tiên của đại dịch Covid-19, tỷ lệ người dân mắc chứng lo âu và nặng hơn là bị trầm cảm trên toàn cầu đã tăng lên 25%. Đối với người bị trầm cảm, đặc biệt là thể nặng thì việc tìm đến cái chết gần như là kết cục có thể đoán trước được. Do đó, người xung quanh kịp thời phát hiện các dấu hiệu tự sát và kịp thời gọi đội cấp cứu đến hỗ trợ trở thành một hoạt động thiết thực cần được triển khai.
Xuất phát từ yêu cầu này, Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh đã gặp gỡ và đặt vấn đề với các chuyên gia thuộc lĩnh vực chuyên khoa tâm thần và cấp cứu ngoài bệnh viện, tất cả các chuyên gia đều có đồng quan điểm về sự cần thiết khi ngành y tế triển khai thêm hoạt động “cấp cứu trầm cảm”, hoạt động này sẽ do Trung tâm Cấp cứu 115 và Bệnh viện Tâm thần TP. Hồ Chí Minh đảm trách.
Theo đó, khi phát hiện người có các biểu hiện của chứng trầm cảm nặng, người dân có thể gọi số 115 (số trực cấp cứu của Trung tâm Cấp cứu 115) hoặc số 19001267 (số điện thoại chăm sóc khách hàng của Bệnh viện Tâm thần TP. Hồ Chí Minh).
Sau khi tiếp nhận cuộc gọi, nhân viên y tế trực tổng đài sẽ hỏi một số câu hỏi sàng lọc và sẽ báo tin khẩn cấp đến đội cấp cứu 115. Nhận được tin, đội cấp cứu ngoại viện 115 sẽ tiếp cận hiện trường để thuyết phục và đưa người bệnh đến bệnh viện tâm thần để được chăm sóc và điều trị, khi tình trạng rối loạn tâm thần thuyên giảm, người bệnh sẽ được chuyển về địa phương chăm sóc ngoại trú thông qua mạng lưới chăm sóc rối loạn tâm thần dựa vào cộng đồng.
Định kỳ hàng tháng hoặc đột xuất, Sở Y tế TP. Hồ Chí Minh sẽ sơ kết đánh giá, rút kinh nghiệm. Ngành y tế TP. Hồ Chí Minh sẽ triển khai chương trình nâng cao năng lực của các cơ sở y tế trong công tác chăm sóc sức khỏe, khám chữa bệnh tâm thần, đảm bảo hỗ trợ tư vấn, chăm sóc và nâng đỡ tinh thần từ xa và mang nguyên lý “cấp cứu trầm cảm”, bao gồm: thiết lập mạng lưới hệ thống “Cấp cứu trầm cảm”, hỗ trợ tâm thần khẩn cấp, đào tạo chuyên viên các đơn vị để có khả năng xử trí cấp cứu các vấn đề sức khỏe tâm thần, hỗ trợ khám sàng lọc, tư vấn từ xa giúp giải quyết ngay nhu cầu liên quan tâm lý - tâm thần của người bệnh, thông qua hệ thống kênh tổng đài và đường dây nóng.
Bên cạnh đó, cập nhật kiến thức, đào tạo nguồn lực nhân viên y tế, cộng tác viên điều trị tâm lý tại tuyến cơ sở, nhận dạng các thách thức về sức khỏe tinh thần, kỹ năng cải thiện sức khỏe tinh thần của chính mình thông qua hoạt động tự chăm sóc và khả năng sàng lọc, cấp cứu và chuyển gửi các trường hợp người có vấn đề về sức khỏe tinh thần.
Đồng thời, triển khai các giải pháp chăm sóc và nâng đỡ tinh thần bằng các biện pháp tư vấn dinh dưỡng, chế độ luyện tập và kết hợp các phương pháp y học hiện đại và cổ truyền.
Nguyễn Tùng
