Loạt sai phạm trong cổ phần hoá và thoái vốn
Đoàn thanh tra đã thực hiện nhiệm vụ từ ngày 28/2/2023 đến ngày 4/5/2023 tại Bộ Xây dựng và Tổng Công ty cổ phần Đầu Tư Phát Triển Xây Dựng (DIC Corp - mã DIG)
Kết luận thanh tra xác nhận việc Bộ Xây dựng thực hiện cổ phần hóa và thoái vốn tại Công ty Đầu Tư Phát Triển Xây Dựng là đúng với chủ trương và quy định của Chính phủ, cũng như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Quá trình cổ phần hóa đã đạt kết quả tích cực, với vốn điều lệ của Tổng Công ty tăng từ 370 tỷ đồng lên hơn 2.381 tỷ đồng, và tổng tài sản từ 2.381 tỷ đồng lên 6.133 tỷ đồng. Cổ tức được chia cho phần vốn Nhà nước trên 400 tỷ đồng, và giá trị vốn Nhà nước từ khi cổ phần hóa đến khi thoái vốn đã tăng từ 240 tỷ đồng lên 1.182 tỷ đồng. Sau khi thoái vốn, Tổng Công ty đã nộp về Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và Phát triển doanh nghiệp số tiền 2.274 tỷ đồng và dư vốn 1.092 tỷ đồng.
Tuy nhiên, quá trình cổ phần hóa và thoái vốn tại DIC Corp còn những vi phạm.
Bộ Xây dựng căn cứ Nghị định 187/2004 để lập phương án cổ phần hóa doanh nghiệp là không đúng quy định. Quyết định phê duyệt giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa trên cơ sở kết quả thẩm tra xác định giá trị doanh nghiệp của Vụ Kế hoạch tài chính, không được Ban chỉ đạo cổ phần hóa thẩm tra, cũng bị xác định là không đúng quy trình.
Những vi phạm trên dẫn đến một số thủ tục không thực hiện đúng theo nghị định 109/2007, như DIC Corp không lập phương án sử dụng đất; không xác định giá trị lợi thế vị trí địa lý với đất thuê là loại đất đô thị để tính vào giá trị doanh nghiệp.
Ngày 13/7/2016, Bộ Xây dựng phê duyệt giá trị vốn nhà nước tại thời điểm 0h ngày 13/3/2008 để bàn giao doanh nghiệp nhà nước từ Công ty Đầu tư phát triển - Xây dựng sang Tổng công ty cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng cũng được kết luận "không đúng thời gian".
Đơn vị tư vấn là Công ty cổ phần Giám định, thẩm định Việt Nam (Vivaco) xác định không đúng suất vốn đầu tư và nguyên giá của hai công trình xây dựng trên đất, dẫn đến giá trị tài sản của DIC Group giảm 2,4 tỷ đồng.
Vivaco cũng không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất 25 căn biệt thự thuộc khu biệt thự Phương Nam, điều này là không đúng quy định. Tuy nhiên, doanh thu từ việc chuyển nhượng 14 căn biệt thự sau ngày 1/1/2007 đã được hạch toán vào kết quả kinh doanh của công ty nhà nước. 11 căn còn lại được Kiểm toán nhà nước xác định bổ sung tiền sử dụng đất và doanh nghiệp đã nộp vào Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp.
Kết quả thanh tra xác định, Vivaco và Bộ Xây dựng không xác định lại giá trị đất dự án khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước mà sử dụng tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án để tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa "là không đúng quy định của Chính phủ".
Khi quyết toán giá trị vốn nhà nước, Công ty Đầu tư phát triển - Xây dựng đã hạch toán các khoản lỗ của ba công ty con tổng 23 tỷ đồng vào giá trị vốn nhà nước để bàn giao sang công ty cổ phần là trái quy định. Vì vậy, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ Xây dựng và người đại diện phần vốn nhà nước tại DIC làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm với khoản lỗ nêu trên.
Năm 2009, DIC chào bán cổ phiếu riêng lẻ giá 100.000 đồng và 102.000 đồng mỗi cổ phiếu. Tuy nhiên, Bộ Xây dựng với vai trò là chủ sở hữu được Thanh tra Chính phủ xác định là "chưa làm hết trách nhiệm" trong việc chỉ đạo về giá chào bán, "cần được kiểm điểm, xử lý".
Năm 2017, Bộ Xây dựng phê duyệt phương án thoái vốn nhà nước nhưng không xin ý kiến Bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư, không đúng theo quy định về quản lý vốn tại doanh nghiệp Nhà nước.
DIC cũng không cung cấp thông tin đầy đủ, dẫn đến đơn vị tư vấn không xác định lại giá ba khu đất, gồm khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước, Nhơn Trạch, Đồng Nai; khu dân cư thương mại phường 4, Vị Thanh, Hậu Giang và khu đất 88 Trần Phú, Vũng Tàu. Định giá mỗi cổ phần tạm tính thiếu 1.821 đồng.
Đối với giá chào bán, Bộ Xây dựng xác định giá bán tối thiểu là 15.000 đồng, tham khảo dựa trên kết quả thẩm định giá và lịch sử giá thị trường. Giá này cao hơn giá thẩm định của tư vấn. Tuy nhiên, giá bán khớp lệnh trên sàn chứng khoán khi đó là 19.250 đồng mỗi cổ phiếu, cao hơn giá do Bộ Xây dựng xác định. Theo quy định về phương thức chuyển nhượng vốn nhà nước, giá bán cổ phần theo phương thức khớp lệnh trên sàn chứng khoán do thị trường quyết định.
Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng thực hiện kiểm điểm và xử lý các tổ chức, cá nhân liên quan đến các vi phạm.
Đôn đốc các tổ chức, cá nhân có liên quan khắc phục số tiền vi phạm trong xác định giá trị tài sản được chỉ ra qua thanh tra; xác định nguyên nhân dẫn đến các khoản lỗ tại Công ty CP DIC số 1 và Công ty CP DIC vật liệu xây dựng và Công ty CP DIC du lịch để có biện pháp xử lý đối với các khoản lỗ đã quyết toán vào giá trị vốn Nhà nước tại Công ty Đầu tư Phát triển Xây dựng theo đúng quy định; làm rõ việc chỉ đạo về giá chào bán cổ phiếu riêng lẻ năm 2009; kiểm điểm, làm rõ việc không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất của 3 vị trí đất trong quá trình thẩm định giá cổ phần để thoái vốn Nhà nước tại Tổng công ty cổ phần Đầu tư Phát triển Xây dựng.
Chủ trì, phối hợp với UBND tỉnh Đồng Nai rà soát lại việc xác định giá trị tài sản là quyền sử dụng đất dự án Khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước. Nếu giá trị quyền sử dụng đất được xác định lại thấp hơn tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án đã tính vào giá trị doanh nghiệp thì giữ nguyên, nếu cao hơn thì thu nộp bổ sung vào ngân sách Nhà nước
Nếu trong quá trình kiểm điểm và xử lý vi phạm phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự, Thanh tra Chính phủ sẽ chuyển thông tin đến cơ quan điều tra để xử lý theo thẩm quyền.
DIC lên tiếng
DIC Corp sau đó đã có thông cáo báo chí phản hồi thông tin Kết luận Thanh tra số 1764 ngày 27/8.
Theo đó, DIC Corp xác định nội dung và thời gian thực hiện toàn bộ kiến nghị & Kết luận số 1288/KL-TTCP như sau:
Về việc hoàn thành nghĩa vụ tài chính, DIC Corp tiến hành nộp số tiền 2.467.707.028 đồng vi phạm trong xác định giá trị tài sản trên đất nêu tại Phụ lục số 3 kèm theo Kết luận số 1288/HL-TTCP trước ngày 25/9/2024.
Về kiểm điểm trách nhiệm tổ chức, cá nhân, DIC Corp sẽ phối hợp với Bộ Xây dựng thực hiện kiểm điểm về mặt hành chính theo Kết luận Thanh tra trước ngày 25/9/2024.
DIC Corp cho biết, tập đoàn nhận thức rõ hoạt động thanh kiểm tra của Thanh tra Chính phủ nói riêng và các cơ quan nhà nước có thẩm quyền nói chung góp phần giúp doanh nghiệp xây dựng và củng cố hệ thống điều hành, quản trị doanh nghiệp theo đúng chủ trương của Đảng, Nhà nước và Pháp luật.
Tập đoàn khẳng định luôn theo đuổi tôn chỉ và nguyên tắc hoạt động thượng tôn pháp luật, minh bạch, trung thực, bảo vệ quyền lợi của cổ đông và khách hàng. Đồng thời đề nghị cổ đông bình tĩnh, chọn lọc thông tin, để bảo toàn lợi ích của mình và tiếp tục đồng hành với doanh nghiệp như thời gian qua.
Được biết, ngay sau khi kết luận thanh tra được công bố, cổ phiếu DIG đã giảm mạnh 4% phiên 28/8, xuống mức 24.050 đồng/cp. Giao dịch đặc biệt sôi động với 42 triệu cổ phiếu được sang tay, tương đương gần 7% tổng lượng cổ phiếu lưu hành của DIC Corp. Con số này gấp 2 lần mức bình quân phiên trong vòng một năm trở lại đây.
An Nguyên (t/h)
