Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội chưa biểu quyết thông qua Nghị quyết về biểu thuế bảo vệ môi trường với các mặt hàng xăng, dầu, than đá...

Mức thuế bảo vệ môi trường đối với một số hàng hóa còn thấp

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, giá bán lẻ xăng, dầu ở Việt Nam đang ở mức thấp so với các nước có chung đường biên giới, trong ASEAN và Châu Á. Các nghiên cứu cho thấy, các hàng hóa thuộc diện chịu thuế BVMT (trong đó có xăng dầu), trong quá trình sử dụng gây tác động xấu đến môi trường.

“Qua đánh giá thực hiện cho thấy, mức thuế BVMT đối với một số hàng hóa đang ở mức thấp so với mức độ tác động đến môi trường khi sử dụng của các hàng hóa này”, Bộ trưởng Tài chính nói.

Ngoài ra quy định về tên hoạt chất, tên thương phẩm một số hàng hóa tại Nghị quyết về Biểu thuế BVMT hiện hành chưa đồng bộ với pháp luật có liên quan. Do đó cần được nghiên cứu, điều chỉnh, sửa đổi cho phù hợp.

Theo đó, các mặt hàng được xác định gây ô nhiễm môi trương gồm có: xăng, dầu, mỡ nhờn;than đá; túi ni lông thuộc diện chịu thuế...

Cụ thể, đối với xăng dầu Chính phủ đề nghị điều chỉnh mức thuế BVMT cụ thể là: xăng tăng từ 3.000 đồng/lít lên mức trần 4.000 đồng/lít, tăng 1.000 đồng/lít; dầu diesel tăng từ 1.500 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít, tăng 500 đồng/lít; dầu mazut, dầu nhờn tăng từ 900 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít, tăng 1.100 đồng/lít; mỡ nhờn tăng từ 900 đồng/kg lên mức trần 2.000 đồng/kg, tăng 1.100 đồng/kg; dầu hỏa: tăng từ 300 đồng/lít lên mức trần 2.000 đồng/lít, tăng 1.700 đồng/lít.

Đối với than đá Chính phủ đề nghị tăng mức thuế BVMT đối với than antraxit từ 20.000 đồng/tấn lên 30.000 đồng/tấn, tăng 10.000 đồng/tấn; than nâu, than mỡ, than đá khác tăng từ 10.000 đồng/tấn lên 15.000 đồng/tấn, tăng 5.000 đồng/tấn…

Theo Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng, với phương án điều chỉnh mức thuế BVMT này thì việc điều chỉnh mức thuế BVMT sẽ tác động đến CPI bình quân năm 2018 là khoảng 0,11-0,15%. Tuy nhiên, việc tăng thuế BVMT sẽ khuyến khích sử dụng năng lượng, tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả; góp phần khuyến khích sản xuất, tiêu dùng hàng hóa thân thiện với môi trường. Đồng thời, sẽ góp phần tăng thu ngân sách khoảng 15.189,2 tỷ đồng/năm, từ đó sẽ góp phần tạo thêm nguồn thu để thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, trong đó có các nhiệm vụ chi cho BVMT.

Cần cân nhắc kỹ lưỡng

Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại Nguyễn Văn Giàu cho rằng, xăng dầu là mặt hàng thiết yếu đối với người dân, việc tăng thuế đối với các mặt hàng này sẽ dẫn đến tăng giá. Do đó, khi tăng thuế cần phải tính toán kỹ lưỡng và ông đề nghị cần phải chọn thời điểm Nghị quyết này có hiệu lực.

Bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đề nghị dành thêm thời gian bàn vấn đề này vì, việc chúng ta thu thuế tiêu thụ đặc biệt với xăng là mặt hàng thiết yếu đã là không đúng, giờ lại tăng thuế môi trường thì cần cân nhắc, bàn kỹ thêm.

Trưởng Ban Dân nguyện Quốc hội Nguyễn Thanh Hải cũng đề nghị cân nhắc mức tăng, thời điểm tăng và cả lộ trình tăng, để tránh gây sốc.

Giải trình thêm về vấn đề này, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng cho rằng, có 2 mốc thời gian có thể cân nhắc là 1/8 hoặc 1/10 để tránh thời điểm tháng 9 bắt đầu năm học mới.

“Phương án để sang 1/1/2019 là không nên bởi đây là thời điểm tết dương lịch và tết Âm lịch cũng sắp tới”, Bộ trưởng nói.

Sau khi nghe các ý kiến, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội chưa biểu quyết thông qua Nghị quyết về biểu thuế bảo vệ môi trường với các mặt hàng xăng, dầu, than đá...

Lý do được đưa ra là còn nhiều ý kiến còn khác nhau quanh việc tăng thuế bảo vệ môi trường với xăng lên kịch khung 4.000 đồng/lít, sẽ tác động đến mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4% năm nay. 

"Việc tăng thuế bảo vệ môi trường với các mặt hàng này có thể chúng ta sẽ có thêm vài nhìn tỷ đồng, nhưng chưa biết diễn biến tình hình thế nào... Lắng nghe các thảo luận, tôi biết vẫn còn nhiều ý kiến lăn tăn. Vì vậy, tôi đề nghị chúng ta thảo luận nhưng chưa biểu quyết thông qua", Chủ tịch Quốc hội đề nghị.

Trước ý kiến của bà Ngân, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã không biểu quyết và dự thảo Nghị quyết về biểu thuế bảo vệ môi trường, và tiếp tục thảo luận ở phiên họp thứ 26 vào tháng 8.

Hoan Nguyễn