'Cát tặc' đã trở thành vấn nạn

Giáp ranh 3 tỉnh Tây Ninh, Bình Dương và Bình Phước, hồ Dầu Tiếng với diện tích 27.000 ha, dung tích 1,58 tỉ m3 nước và 45,6 km2 đất bán ngập nước. Hồ cung cấp nước sinh hoạt và công nghiệp cho TP.HCM, Bình Dương, Tây Ninh, Bình Phước, Long An; cung cấp nước tưới trực tiếp cho 100.000 ha đất nông nghiệp 1 vụ cho các tỉnh Tây Ninh, Long An và TPHCM; tạo nguồn tưới cho vùng hạ du sông Sài Gòn và sông Vàm Cỏ Đông với diện tích 40.140 ha, không chỉ cung cấp nước sinh hoạt cho các tỉnh khu vực Đông Nam bộ, nơi đây có trữ lượng cát khổng lồ nên “cát tặc” coi đó là lãnh địa vàng, ngày đêm vươn vòi khai thác.

Một tàu hút cát trong hồ Dầu Tiếng. Ảnh IT

Tình trạng khai thác cát trái phép ở nhiều địa phương đã và đang trở thành một vấn nạn với những hệ lụy khó lường; gây thất thoát tài nguyên, sạt lở đất, mất an ninh trật tự, cuộc sống của hàng loạt người dân bị đảo lộn. Và chưa bao giờ vấn đề quản lý, xử lý vi phạm trong việc khai thác cát, nhất là khai thác cát trái phép trở nên nóng bỏng như thời gian vừa qua.

Chỉ trên 1 đoạn sông Tha La đã có hàng chục điểm khai thác cát hoạt động bất kể ngày đêm và công khai như chốn không người dù đã hơn 10h trưa, nhưng tại điểm khai thác của “lậu” vẫn đang gầm rú múc cát lên các chiếc xe ben tải. Để ngụy trang các đầu nậu thiết kế khá tinh vi, ống xả của máy hút cát nằm sát mép nước nên dù tiếp cận sát khu vực này chúng tôi vẫn chỉ nghe tiếng máy nổ rất nhỏ. Những mẻ cát vàng được hút lên rồi chuyển sang một số bãi chứa bên cạnh, nếu không quan sát kỹ rất khó nhận ra đây là điểm hút cát lậu.

Dọc sông Tha La có hàng chục điểm khai thác cát “lậu” mọc lên. Ảnh IT

Điều đáng lo ngại hiện nay vẫn có sự tiếp tay của một số đối tượng móc nối với các chủ ghe để khai thác chui. Đồng thời, có sự xuất hiện sự cạnh tranh không lành mạnh về lợi ích kinh tế giữa các doanh nghiệp được cấp phép khai thác với các đối tượng khai thác trái phép.

Mạnh tay xử lý các đối tượng vi phạm

Đập thủy lợi Tha La có diện tích hơn 300 ha, thuộc thượng nguồn hồ Dầu Tiếng. “Gần 2 năm nay, nguồn nước bị ô nhiễm, lục bình phát triển mạnh trên mặt hồ, phủ kín xunh quanh hồ, lượng thủy hải sản giảm đáng kể.

Dòng chảy đập Tha La có nhiệm vụ cung ứng nước tưới cho nông nghiệp vùng lòng chảo Tân Châu hiện ngày càng bị biến dạng nghiêm trọng do hoạt động khai thác cát, sỏi gây nên. Xung quanh những “bãi” chiến trường khai thác cát là những ụ cát khổng lồ, vô số hàm ếch lớn khoét sâu, sạt lở vào những diện tích đất màu của người dân.

Theo ông Nguyễn Thanh Ngọc – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh cho biết, tỉnh Tây Ninh hiện đang quyết liệt xử lý, không để “cát tặc” lộng hành trên khu vực hồ Dầu Tiếng. Tới đây, sẽ kiểm tra rà soát lại những đơn vị được cấp phép hoạt động có đúng quy trình hay không? Nếu vi phạm sẽ xử lý nghiêm. Chúng tôi đã đề nghị Công an tỉnh vào cuộc vì hồ Dầu Tiếng liên quan đến an ninh quốc gia và đã có văn bản đề nghị Bộ NN-PTNT chủ trì xây dựng quy chế, xử lý những hoạt động có liên quan đến việc khai thác khoáng sản (cát). Nếu có lợi ích nhóm hoặc bảo kê cho “cát tặc” lộng hành sẽ bị xử lý nghiêm.

Trước đó, UBND tỉnh Tây Ninh đã ký Quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Tạ Chí Hoàn, sinh 1965, ngụ ấp Hòa Lộc, xã Minh Hòa, huyện Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương, với tổng số tiền phạt là 150 triệu đồng về hành vi khai thác trộm cát trong lòng hồ Dầu Tiếng. Quyết định cũng áp dụng hình thức phạt bổ sung là tịch thu một chiếc tàu số hiệu TN-0145 là phương tiện dùng để khai thác cát lậu và tang vật gồm 14,29 m3 cát đang bị tạm giữ và 112 m3 cát đã bán cho doanh nghiệp tư nhân Lan Phong, được quy thành tiền là 13,328 triệu đồng.

Ông Hoàn phải nộp phạt vào Kho bạc nhà nước tỉnh Tây Ninh với số tiền tổng cộng là 163,328 triệu đồng trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày được giao quyết định xử phạt; nếu không chấp hành sẽ bị cưỡng chế; buộc ông Tạ Chí Hoàn phải thực hiện các giải pháp cải tạo, phục hồi môi trường khu vực đã khai thác cát trái phép, đưa về trạng thái an toàn.

Trước đó, ngày 8/7/2017 Phòng Cảnh sát môi trường Công an tỉnh Tây Ninh tiến hành kiểm tra và bắt quả tang 2 đối tượng gồm Trương Văn Nam sinh 1975 và Đào Hữu Vương sinh 1993, cùng ngụ tại ấp Hòa Hiệp, xã Minh Hòa, huyện Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương, đang điều khiển tàu số hiệu TN-0145 lén lút khai thác cát trái phép trong khu vực lòng hồ Dầu Tiếng.

Hai đối tượng Nam, Vương khai nhận là công nhân đi khai thác cát thuê cho Tạ Chí Hoàn. Từ ngày 5/7 đến ngày 8/7 đã thực hiện khai thác, đem đi bán cho doanh nghiệp tư nhân Lan Phong tại ấp Hòa Lộc, xã Minh Hòa, huyện Dầu Tiếng, tỉnh Bình Dương, được 4 chuyến, mỗi chuyến có khối lượng là 28 m3 (tổng cộng 112 m3). Đến 15 giờ 30 phút ngày 8/7 khi Nam và Vương đang khai thác chuyến thứ 5 thì bị bắt quả tang, trên tàu đang chứa khoảng 10 m3 cát hút lậu.

Do có nhu cầu lớn về cát xây dựng và giá cả tăng cao, nên tình trạng khai thác cát lậu trong lòng hồ Dầu Tiếng và trên 2 con sông Sài Gòn, Vàm Cỏ Đông thuộc địa phận tỉnh Tây Ninh thời gian gần đây rộ lên đáng kể. Các đối tượng thường lén lút đưa tàu, thuyền vào hồ nước, sông, suối vào ban đêm để hút cát lậu, rồi đưa sang Bình Dương, Bình Phước tiêu thụ.

Hải Đăng