Phát biểu trước Quốc hội tại phiên thảo luận sáng nay 11/7 về Báo cáo công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) năm 2017, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cảm ơn và ghi nhận, tiếp thu các ý kiến đóng góp đầy tâm huyết và trách nhiệm của các vị đại biểu. 

Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình khẳng định: Với sự chỉ đạo quyết liệt của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, Chính phủ đã tập trung chỉ đạo cơ quan chức năng trong PCTN; kiên quyết thanh tra, kiểm tra, phát hiện, đưa ra truy tố, xét xử để xử lý nghiêm minh trước pháp luật các vụ án kinh tế nghiêm trọng theo đúng tinh thần không có vùng cấm, không loại trừ bất kỳ ai, nếu có vi phạm thì đều bị xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật.

Thời gian qua, đã đưa ra xét xử nhiều vụ án tham nhũng lớn, xử lý kỷ luật nhiều cán bộ, công chức vi phạm, có cả cán bộ cấp cao. Qua đó, nhận diện những sơ hở, bất cập cả trong cơ chế, chính sách và nhất là trong công tác tổ chức thực hiện trong công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát để có biện pháp phòng ngừa, ngăn chặn, khắc phục có hiệu quả.

Chính phủ cũng đẩy mạnh cải cách các thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý Nhà nước và thủ tục hành chính nhằm giảm chi phí và thời gian, nhất là trong lĩnh vực đăng ký doanh nghiệp, thuế, nhà đất, hải quan, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế; nâng cao trách nhiệm giải trình của các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hành được giao. Các ngành, các cấp đã nâng cao trách nhiệm trong giải pháp phòng ngừa tham nhũng.

Về phát hiện xử lý hành vi tham nhũng, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ cho biết: Công tác thanh tra, kiểm tra tiếp tục được tăng cường và đạt được kết quả tích cực. Cơ quan thanh tra đã tập trung thanh tra, kiểm toán một số lĩnh vực có nguy cơ phát sinh tham nhũng cao; đã chỉ đạo, xử lý kết luận thanh tra và xử lý kỷ luật nghiêm đối với những tổ chức, cá nhân vi phạm, trong đó có việc thanh tra, kiểm tra các dự án lãng phí, thua lỗ lớn, các dự án dư luận xã hội quan tâm, các lĩnh vực nhạy cảm.

Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy đấu tranh PCTN là lĩnh vực rất khó khăn, phức tạp, tình hình tham nhũng vẫn còn diễn ra nghiêm trọng, phức tạp. Công tác PCTN thời gian qua đã bộc lộ những tồn tại, hạn chế như: Một số văn bản, đề án quan trọng phục vụ cho công tác PCTN chậm được ban hành; việc rà soát, đánh giá, sửa đổi, bổ sung nhằm khắc phục những sơ hở, bất cập của chính sách pháp luật vẫn còn chậm.

Vụ việc tham nhũng phát hiện chưa phản ánh đúng thực tế. Công tác giám định tư pháp còn nhiều khó khăn, bất cập, kể cả về cơ sở vật chất, về đội ngũ cán bộ, về kinh phí. Việc thu hồi tài sản do phạm tội tham nhũng còn ít, kể cả tiền, đất đai và các loại tài sản khác.

Ý thức đạo đức công vụ của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức còn hạn chế, dẫn đến nhũng nhiễu, tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm trong thực thi công vụ. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về PCTN hiệu quả chưa cao, còn hình thức, chưa đi vào thực chất. Những biểu hiện tiêu cực, suy thoái đạo đức, phẩm chất, thiếu gương mẫu của cán bộ, đảng viên đã tác động tiêu cực đến công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật về PCTN.

Việc thực hiện các giải pháp phòng ngừa tham nhũng tại nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị còn hình thức, thiếu kiểm tra. Việc công khai, minh bạch chưa đáp ứng được yêu cầu, vẫn còn tình trạng lạm dụng các quy định về bí mật Nhà nước để không thực hiện công khai, minh bạch. Việc xác minh để bảo đảm tính trung thực của việc kê khai tài sản còn hạn chế…

Trong thời gian tới, với sự tham gia tích cực của cả hệ thống chính trị, sự giám sát của Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc các cấp, cơ quan báo chí và nhân dân nhằm tiếp tục thực hiện chủ trương của Đảng và triển khai thực hiện các nghị quyết về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCTN, các luật và nghị quyết của Quốc hội… Chính phủ sẽ tập trung thực hiện các giải pháp sau đây:

Một là, tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý kinh tế-xã hội, nhất là với các lĩnh vực dễ xảy ra tham nhũng. Hoàn chỉnh dự án Luật PCTN (sửa đổi), Luật Tố cáo (sửa đổi) để trình Quốc hội. Tổng kết và sửa đổi Luật Thanh tra, triển khai thực hiện Bộ luật Hình sự, hoàn thiện cơ chế giám định về tư pháp.

Hai là, đẩy mạnh cải cách hành chính, hoàn thiện các quy định xây dựng nền công vụ minh bạch, liêm chính phục vụ, nhất là công khai, minh bạch trong đấu thầu. Sửa đổi quy định về tặng quà và nhận quà, về trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trong phòng ngừa, phát hiện và xử lý tham nhũng. Khắc phục những hạn chế của việc chuyển đổi vị trí công tác nhằm phòng ngừa tham nhũng.

Hoàn thiện quy định về minh bạch tài sản, thu nhập nhằm kiểm soát chặt chẽ thu nhập và biến động tài sản. Tăng cường thực hiện đề án thanh toán không dùng tiền mặt, kiểm soát, phát hiện, xử lý nghiêm các hành vi trốn thuế, rửa tiền.

Ba là, tổng kết và đánh giá Luật Cán bộ, công chức và Luật Viên chức. Hoàn thiện các quy định về công tác cán bộ, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ, chặt chẽ giữa các khâu và liên thông giữa các cấp. Khẩn trương bổ sung quy định về việc xử lý nghiêm đối với cán bộ, công chức, viên chức có vi phạm, kể cả khi đã thôi việc, nghỉ hưu.

Thực hiện việc đổi mới phương thức tuyển chọn cán bộ lãnh đạo, quản lý, nhất là trong đánh giá, bổ nhiệm người đứng đầu bảo đảm công khai, minh bạch, đúng quy định, tạo cơ hội bình đẳng cho tất cả những người có đủ tiêu chuẩn, phẩm chất, năng lực được bổ nhiệm vào các vị trí lãnh đạo. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra chế độ công vụ có cơ chế hữu hiệu để loại trừ khỏi bộ máy Nhà nước những cán bộ công chức, viên chức thoái hóa biến chất. Ngăn chặn có hiệu quả tình trạng bổ nhiệm người nhà, người thân theo phe nhóm, theo dòng tộc.

Bốn là, tăng cường tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật về PCTN khắc phục tình trạng tuyên truyền hình thức, kém hiệu quả. Phải thực hiện tuyên truyền bằng hành động thực tiễn, nêu cao tính gương mẫu, trách nhiệm của cán bộ lãnh đạo, đảng viên, nhất là trong việc kê khai minh bạch tài sản; công khai hoạt động của cơ quan, tổ chức, đơn vị; xử lý nghiêm minh các hành vi tham nhũng.

Năm là, tăng cường tập trung thanh tra, kiểm toán các lĩnh vực nhạy cảm có nhiều dư luận về tham nhũng như đất đai, tài nguyên, khoáng sản, các dự án đầu tư theo hình thức BOT, BT, cổ phần hóa doanh nghiệp tài chính, ngân hàng, thuế, hải quan, đầu tư nước ngoài, công tác quy hoạch bổ nhiệm cán bộ,…

Kịp thời thanh tra đột xuất khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Khi xây dựng chương trình công tác thanh tra hằng năm phải tập trung tại các tỉnh có nhiều dự án đầu tư lớn khai thác tài nguyên khoáng sản, có nhiều chương trình mục tiêu quốc gia, tránh bỏ lọt tội phạm tham nhũng.

Sáu là, đẩy nhanh tiến độ điều tra truy tố xét xử các vụ án kinh tế tham nhũng đặc biệt nghiêm trọng phức tạp, nhất là những vụ việc thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN. Theo dõi chỉ đạo áp dụng đầy đủ các biện pháp xác minh, kê biên tài sản đối với các bị can, bị cáo trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án để bảo đảm thu hồi tài sản do phạm tội mà có.

Bảy là, phát huy vai trò giám sát của cơ quan dân cử, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các cơ quan báo chí và nhân dân trong việc đấu tranh ngăn chặn PCTN.

Hoan Nguyễn