Bài 3:Quảng Ngãi - vì sao đạt thấp?

Năm nay, tỉnh Quảng Ngãi được giao kế hoạch vốn đầu tư công hơn 6.900 tỷ đồng. Tuy njhiên, đến nay, mới giải ngân được 1.525 tỷ đồng (tương đương 22,1% kế hoạch vốn được giao); thấp hơn so cùng kỳ 2023 (6 tháng đầu năm 2023, giải ngân đạt 36%).

Quảng Ngãi phát triển hệ thống 18 đô thị vào năm 2030

Đâu là nguyên nhân chính dẫn đến giải ngân vốn đầu tư công chậm?

Tổng kế hoạch vốn đầu tư năm 2024 của tỉnh hơn 6.900 tỷ đồng, trong đó vốn ngân sách địa phương hơn 5.045 tỷ đồng, ngân sách trung ương hơn 1.857 tỷ đồng. 

Theo báo cáo của UBND tỉnh, tỷ lệ giải ngân 6 tháng đầu năm 2024 đạt thấp. Cụ thể, đến nay, mới giải ngân được 1.525 tỷ đồng (tương đương 22,1% kế hoạch vốn được giao); thấp hơn so cùng kỳ 2023 (6 tháng đầu năm 2023, giải ngân đạt 36%).

Một góc thành phố Quảng Ngãi (Ảnh: baoquangngai.vn)

Trong đó, giải ngân vốn tại 8 công trình trọng điểm của tỉnh chỉ đạt khoảng 15%. Các công trình trọng điểm, bao gồm Dự án Đường Hoàng Sa - Dốc Sỏi, Dự án Đường ven biển Dung Quất - Sa Huỳnh, Giai đoạn IIa và Giai đoạn IIb, Dự án Cầu Trà Khúc 3; 2 dự án kè chống sạt lở kết hợp tạo quỹ đất bờ bắc sông Trà Khúc, đoạn qua xã Tịnh An - Tịnh Long và đoạn qua xã Tịnh Long - Tịnh Khê (TP. Quảng Ngãi); Dự án Đập dâng hạ lưu sông Trà Khúc; đường nối từ cầu Thạch Bích đến Tịnh Phong.

Cầu Trà Khúc 3 - là dự án trọng điểm của tỉnh, hiện đã hợp long, phấn đấu hoàn thành vào đầu năm 2025.

Theo UBND tỉnh Quảng Ngãi, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công chưa đạt kế hoạch đề ra, bởi một số công trình, dự án gặp vướng mắc về giải phóng mặt bằng, do đó, chưa có mặt bằng đảm bảo để tổ chức thi công, làm ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn.

Nhà máy Lọc dầu Dung Quất - nơi đào tạo nhiều chuyên gia trong lĩnh vực lọc hóa dầu

Như Dự án cầu Trà Khúc 3, hiện còn 9 trường hợp (thuộc địa bàn huyện Sơn Tịnh) cần tái định cư, nhưng việc giao đất, chi trả bồi thường kéo dài. Trong đó, có 1 trường hợp, mặc dù đã chi trả tiền bồi thường, đã nhận đất tái định cư ngoài thực địa, song UBND huyện Sơn Tịnh vẫn ra quyết định hủy quyết định phê duyệt phương án bồi thường, tái định cư, vì lo ngại phương án này chưa đúng quy định. Từ đó dẫn đến 1.100 m2 đất nằm trong dự án đã hơn 1 năm, chưa thể thu hồi, bàn giao cho đơn vị thi công.

Mặt khác, nguồn thu từ quỹ đất của tỉnh đạt thấp nên thiếu vốn bố trí cho các dự án.

Sở Kế hoạch và Đầu tư nhìn nhận, mặc dù công tác chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện kế hoạch giải ngân đầu tư công, được chú trọng ngay từ đầu năm. Các cấp, ngành đã có sự tích cực, chủ động, tăng cường trong công tác đền bù, giải phóng mặt bằng…, nhưng kết quả giải ngân đầu tư công năm 2024 của tỉnh, theo kế hoạch trong 6 tháng đầu năm 2024, vẫn đạt thấp.

Công ty CP Thép Hòa Phát Dung Quất - xuất khẩu sản phẩm thép cuộn cán nóng chất lượng cao sang châu Âu

Đại diện Sở Kế hoạch và Đầu tư cho biết, theo báo cáo của các chủ đầu tư, trong quá trình triển khai thi công thực tế, việc thực hiện giải ngân vốn đầu tư công, gặp rất nhiều khó khăn, vướng mắc.

Trong đó, đáng chú ý là vướng mắc về công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng chưa được tháo gỡ. Hầu hết các địa phương còn lúng túng, chưa xác định được giá đất để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.

Nguồn thu từ đất của tỉnh không đảm bảo, vì thế, không có nguồn để nhập Tabmis cho các dự án; một số dự án chuyển tiếp hoàn trả khối lượng thi công (cho kế hoạch vốn năm 2023) tạm ứng, khiến cho giải ngân kế hoạch vốn trong 6 tháng đầu năm chưa cao…

Cầu Cổ Lũy

Trong khi đó, theo thẩm tra Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội, quốc phòng và an ninh của HĐND tỉnh Quảng Ngãi, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thấp là do nguồn thu tiền sử dụng đất chưa đảm bảo, tiến độ thực hiện của nhiều dự án chậm, gặp phải nhiều vướng mắc. Thị trường bất động sản trầm lắng, một phần người lao động gặp khó khăn trong việc tiếp cận phân khúc sản phẩm giá cao.

Đồng thời, việc triển khai Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp, giai đoạn 2021 - 2030” chưa kịp thời và không thực sự quyết liệt.

Thực hiện nghiêm túc, hiệu quả nhiệm vụ, giải pháp đề ra

Trước thực tế đó, Phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh Trần Hoàng Tuấn đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương, tiếp tục thực hiện nghiêm túc, hiệu quả nhiệm vụ, giải pháp đề ra, nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công.

Công ty TNHH Điện tử Foster (Quảng Ngãi)

Chủ đầu tư cần rà soát lại tất cả dự án được giao kế hoạch vốn để xác định những vướng mắc, từ đó có cách tháo gỡ. Trường hợp vượt thẩm quyền, chủ đầu tư báo cáo UBND tỉnh chỉ đạo xử lý. 

Phó chủ tịch thường trực UBND tỉnh yêu cầu các đơn vị kịp thời đề xuất điều chuyển kế hoạch vốn giữa các dự án cho phù hợp. Trên cơ sở đó, các đơn vị, địa phương phải đảm bảo giải ngân nguồn vốn đầu tư công năm 2024, theo đúng kế hoạch đề ra.

Thực tế cho thấy, vướng mắc trong giải phóng mặt bằng là do lúng túng trong việc xác định giá đất làm cơ sở để lập, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Theo các địa phương phản ánh, từ cuối năm 2023, khi UBND tỉnh ủy quyền cho cấp huyện xác định giá đất cụ thể, thì công tác này bị ngưng lại, do không có kinh nghiệm thực hiện. Mặt khác, thu tiền sử dụng đất mới đạt 239/2.496 tỷ đồng, do đó, chưa đảm bảo nguồn vốn phân khai cho các dự án theo kế hoạch để tổ chức thi công.

Mới đây, tỉnh đã dùng nguồn vượt thu và tiết kiệm chi năm 2023 để bù hụt thu tiền sử dụng đất, kịp thời phân bổ khoảng 570 tỷ đồng cho các dự án cấp thiết, hoàn thành trong năm 2024. Các chủ đầu tư đang tích cực đôn đốc nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công.

Đến nay, mới giải ngân được 1.525 tỷ đồng (tương đương 22,1% kế hoạch vốn được giao); thấp hơn so cùng kỳ 2023 

Đại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và phát triển quỹ đất huyện Minh Long cho biết, tỉnh đã cân đối cấp bù 25 tỷ đồng cho huyện để hoàn thành công trình kè chống sạt lở bờ sông Phước Giang, trước mùa mưa bão 2024. Nhà thầu đã huy động máy móc, nhân công tập trung triển khai thi công đảm bảo khối lượng để giải ngân. 

Tại huyện Trà Bồng, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công cũng đạt rất thấp. Đại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và phát triển quỹ đất huyện Trà Bồng cho biết, đơn vị đang tập trung đôn đốc nhà thầu tổ chức hoàn thiện đường Trà Nham để giải ngân hết 15 tỷ đồng đã bố trí.

Đối với công trình khởi công mới là đường Trà Thanh đi xã Trà Ka, huyện Bắc Trà My (Quảng Nam), thủ tục chuẩn bị đầu tư đã cơ bản hoàn thành, chờ khi nào chính thức được bố trí vốn, thì mới triển khai lựa chọn nhà thầu, khởi công.

UBND tỉnh đã yêu cầu các sở, ngành, địa phương, phải xác định công tác giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, xuyên suốt. Từ đó, đề ra quyết tâm hoàn thành giải ngân vốn đầu tư, gắn với đảm bảo chất lượng công trình và hiệu quả sử dụng vốn.

Các chủ đầu tư phải quyết liệt, chủ động xử lý, tháo gỡ kịp thời, hiệu quả những tồn tại, vướng mắc, khó khăn, nhất là trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư, để thi công dự án theo đúng tiến độ đề ra.

Đặc biệt, tỉnh đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, giải ngân vốn các dự án trọng điểm, có tính lan tỏa, tạo động lực phát triển; các công trình được chọn gắn biển chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XXI, nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Du lịch Mộ Đức

Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Bùi Thị Quỳnh Vân: “Để thực hiện thắng lợi các mục tiêu đề ra, bên cạnh những kết quả đạt được, chúng ta phải cùng nhìn thẳng, nhìn thật, xác định và nhận diện đúng những tồn tại, hạn chế để không chủ quan, hài lòng với những kết quả đã đạt được.

Trên cơ sở các báo cáo của thường trực HĐND tỉnh, các ban của HĐND tỉnh và các ngành có liên quan trình tại kỳ họp, nhất là các báo cáo của UBND tỉnh, đề nghị các đại biểu HĐND tỉnh nghiên cứu thật kỹ, thấu đáo để tập trung thảo luận sâu sắc, kỹ lưỡng về kết quả đạt được; đồng thời chỉ rõ những tồn tại, hạn chế, yếu kém, bất cập, nguyên nhân khách quan và chủ quan, giải pháp khắc phục”.

Hương Thủy