Theo báo cáo việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước ngọt không có được sự đồng thuận từ các thành viên WTO vì nó chưa chỉ ra được tính hiệu quả của chính sách thuế này trong việc định hướng tiêu dùng và bảo vệ sức khỏe của người dân. Có rất nhiều ý kiến cho rằng nước ngọt không phải là nguyên nhân duy nhất đối với một số bệnh không lây nhiễm như tiểu đường, béo phì hay là ung thư.

(Ảnh minh họa)

Trong báo cáo của WTO có 4 nguyên nhân gây ra các loại bệnh này: Đó là thuốc lá, lạm dụng đồ uống có cồn, chế độ ăn uống không lành mạnh và lối sống ít vận động. Báo cáo này cũng chỉ ra ô nhiễm không khí cũng được xem là một tác nhân gây ra sự gia tăng của các căn bệnh này. Bên cạnh đó còn việc thường xuyên sử dụng điện thoại, ngủ muộn…

Trên thế giới hiện nay có 40 quốc gia áp thuế đặc biệt đối với nước ngọt nhưng hiệu quả không mấy khả quan. Tình trạng béo phì, tiểu đường ở các quốc gia này vẫn tăng đều qua từng năm.

Ví dụ, tại khu vực châu Á chỉ có 4 quốc gia áp thuế đối với nước ngọt là Brunei, Campuchia, Lào và Thái Lan. Theo số liệu của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ béo phì ở độ tuổi từ 5 đến 19 tuổi và độ tuổi từ 18 tuổi trở lên ở các nước này vẫn tăng liên tục trong 16 năm qua. 

Chính vì vậy, một số quốc gia đã từng áp thuế đặc biệt đối với nước ngọt đã phải bải bỏ vì nó không mang lại hiệu quả mà còn gây ảnh hưởng đến sự phát triển cho từng quốc gia.

Ví dụ, năm 2004, Chính phủ Indonesia đã quyến định bãi bỏ thuế tiêu thụ đặc biệt đối với nước ngọt hay thậm chí là Đan Mạch một quốc gia đã phải từ bỏ áp thuế đặc biệt sau 83 thực hiện mà không mang lại hiệu quả.

Thay vì khuyến nghị áp thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt, báo cáo của WHO đề xuất một số giải pháp nhằm ngăn chặn sự gia tăng của các bệnh không lây nhiễm. Cụ thể là, chính phủ và các tổ chức, doanh nghiệp cùng phối hợp tạo ra một môi trường thuận lợi, thúc đẩy chế độ ăn uống lành mạnh và tăng cường hoạt động thể chất.

Các quốc gia có tỷ lệ người béo phì và tiểu đường tăng cao như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Malaysia, Singapore hay Úc, cũng đều không áp dụng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường mà tập trung vào các chính sách và chương trình giáo dục về dinh dưỡng, rèn luyện thể lực và tăng cường vận động.

Để có một cơ thể khẻo mạnh theo các chuyên gia dĩnh dưỡng: Một trong những biện pháp tốt nhất để kiểm soát cân nặng là thay đổi lối sống, hành vi, tăng hoạt động thể lực (thời gian hoạt động ở mức trung bình ít nhất 60 phút/ngày), giảm thời gian tĩnh tại. Trẻ dưới 2 tuổi không nên xem ti vi, trẻ lớn hơn thì chỉ được xem tivi dưới 2giờ/ngày hoặc dưới 14 giờ/tuần. Có chế độ ăn lành mạnh, cùng với đó tăng cường hoạt động thể lực trong trường học, điều chỉnh cấu trúc bữa ăn…

 Ngoài các biện pháp kể trên, WHO khuyến nghị các chính phủ nên tăng tỷ lệ phân bổ ngân sách quốc gia cho hoạt động y tế, nâng cao sức khỏe, các chức năng y tế cộng đồng… đồng thời, thực hiện các biện pháp tài khóa với các cân nhắc dựa trên các bằng chứng đã được chứng minh đối với những sản phẩm không tốt cho sức khỏe.

Hằng Vương T/h