Thực hiện Quyết định số 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2025 (Chương trình MTQG 1719), các cấp ủy Đảng, chính quyền tỉnh Lào Cai đã luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo điều hành quyết liệt, sáng tạo, linh hoạt, có trọng tâm, trọng điểm.
Năm 2024 là năm tăng tốc trong việc thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ giai đoạn 2021 – 2025, có ý nghĩa quan trọng để hoàn thành các mục tiêu, hiệu quả cả giai đoạn; Tỉnh Ủy; HĐND, UBND tỉnh Lào Cai luôn sát sao, quyết liệt, chỉ đạo công tác tổ chức, triển khai thực hiện; đã ban hành các Nghị quyết, Quyết định, Kế hoạch thực hiện; các sở, ngành ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, hướng dẫn giải quyết các kiến nghị, đề xuất của địa phương và đôn đốc hoàn thiện việc bổ sung, điều chỉnh sửa đổi những quy định, văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện còn bất cập để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bảo đảm căn cứ pháp lý cho địa phương tổ chức triển khai và hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ và đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn được giao...
Trong 9 tháng đầu năm 2024, UBND tỉnh đã kiện toàn Ban Chỉ đạo các chương trình MTQG tỉnh giai đoạn 2021 - 2025; điều chỉnh, bổ sung phân công lãnh đạo các cơ quan, đơn vị tỉnh giúp đỡ xã thực hiện các chương trình MTQG...
Đến nay, Tỉnh đã thực hiện và hoàn thành công tác kiện toàn tổ chức bộ máy chỉ đạo thực hiện các Chương trình MTQG ở 3 cấp (tỉnh, huyện, xã), theo yêu cầu của trung ương. Phân công nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị phụ trách theo dõi, hướng dẫn thực hiện các tiêu chí, nội dung, tiểu dự án, dự án thành phần thuộc các chương trình MTQG giai đoạn 2021-2025 trên địa bàn tỉnh Lào Cai.
Về công tác tuyên truyền vận động thực hiện chương trình, 9 tháng đầu năm 2024, các cơ quan, đơn vị, địa phương đã tập trung đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, cung cấp thông tin với nhiều hình thức như: tổ chức 1.229 hội nghị lồng ghép, hội nghị trực tiếp, hội thi tìm hiểu chính sách pháp luật cho 139.167 lượt người là cán bộ đoàn thể thôn bản, người có uy tín và nhân dân.
Công tác lập, điều chỉnh bổ sung kế hoạch đầu tư công nguồn vốn thực hiện các chương trình MTQG giai đoạn 2021 – 2025 và hằng năm được thực hiện kịp thời, đáp ứng yêu cầu trong triển khai thực hiện chương trình, đẩy nhanh tiến độ giải ngân nguồn vốn Trung ương giao.
Về tình hình phân bổ, giao kế hoạch và giải ngân các nguồn lực thực hiện các dự án, tiểu dự án theo chương trình được chuyển từ năm 2023 sang nguồn vốn năm 2024 đã phân bổ 395.858/408.336 triệu đồng, đạt 97% kế hoạch. Trong đó, vốn đầu tư đã phân bổ 29.086/29.086 triệu đồng, đạt 100% kế hoạch; vốn sự nghiệp đã phân bỏ 366.772/379.250 triệu đồng, đạt 96,7% kế hoạch.
Tổng vốn huy động thực hiện Chương trình năm 2024 là 1.884.652 triệu đồng, đã phân bổ 1.117.472/1.125.419 triệu đồng, đạt 99,3% kế hoạch.
Sau khi UBND tỉnh phân bổ, đièu chỉnh dự toán ngân sách cấp tỉnh năm 2024, UBND các huyện Mường Khương, Bắc Hà đã triển khai rà soát, điều chỉnh, phân bổ kinh phí trình Hội đồng nhân dân, UBND huyện quyết định.
Cụ thể, UBND huyện Mường Khương thực hiện với tổng kinh phí sau điều chỉnh là 61.998 triệu đồng; UBND huyện Bắc Hà thực hiện với tổng kinh phí sau điều chỉnh là 80.869 triệu đồng.
Như vậy, tổng kinh phí thực hiện Chương trình MTQG phát triển KT-XH vùng đồng bào DTTS&MN trên địa bàn tỉnh năm 2024 là 880.328 triệu đồng, giảm 16.244 triệu đồng so với kế hoạch Trung ương giao.
Công tác huy động, lồng ghép các nguồn vốn bảo đảm yêu cầu để thực hiện chương trình. Công tác giải ngân nguồn vốn ngân sách Trung ương năm 2024 đến ngày 31/9/2024 được 333.186/1.525.457 triệu đồng, bằng 22% kế hoạch Trung ương giao, trong đó vốn đầu tư giải ngân 41,5% vốn Trung ương giao.
Quá trình triển khai thực hiện các chương trình MTQG nói chung và chương trình MTQG dân tộc thiểu số và miền nuói nói riêng của tỉnh Lào Cai luôn có sự lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt, sáng tạo, linh hoạt của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị - xã hội, cấp ủy, chính quyền các cấp trong triển khai thực hiện các Chương trình MTQG.
Tỉnh Lào Cai đã chủ động rà soát, xây dựng để ban hành các kế hoạch thực hiện từng chương trình MTQG năm 2024; chủ động kịp thời rà soát các quy định, hướng dẫn của Trung ương để điều chỉnh và ban hành mới các cơ chế, chính sách ở địa phương tạo thuận lợi cho việc triển khai thực hiện các Chương trình MTQG tại cơ sở và phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị để tham gia phong trào thi đua thực hiện các chương trình MTQG.
Tỉnh Lào Cai còn luôn chủ động triển khai, ban hành điều chỉnh các cơ ché, chính sách văn bản quy định quản lý, tổ chức thực hiện các chương trình MTQG trên địa bàn theo quy định của Trung ương như ban hành điều chỉnh kế hoạch thực hiện các chương trình MTQG giai đoạn 2021 -2025 theo hướng tăng cường phân cấp cho các cấp huyện đúng theo tinh thần Nghị quyết số 111/2024/QH15 ngày 18/01/2024 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện các chương trìnhh MQTG.
Đến nay, UBND tỉnh đã ban hành xong, đầy đủ các văn bản pháp lý theo quy định của Trung ương và thẩm quyền của cấp tỉnh làm cơ sở cho các địa phương triển khai thực hiện.
Những khó khăn, thách thức
Sau 4 năm thực hiện chương trình, mặc dù tỉnh đã đạt được những thành tựu, những kết quả tích cực, nhưng chưa thực sự bền vữmg, tiến độ thực hiện, giải ngân các dự án, tiểu dự án thành phần còn chậm và kết quả giải ngân thấp (đến hết ngày 30/9/2024 giải ngân đạt 8% kế hoạch Trung ương giao năm 2024...)
Bên cạnh đó, một số nội dung, dự án thành phần thuộc Chương trình năm 2024 đã chuẩn bị đầy đủ thủ tục để thực hiện hoặc đang thực hiện, nhưng do chịu ảnh hưởng hoàn lưu bão số 3 (bão Yagi), trên địa bàn tỉnh xảy ra mưa vừa, mưa to đến rất to trên diện rộng. Mưa lớn cộng với lũ từ thượng nguồn dồn về gây lũ trên nhiều sông, suối trên địa bàn tỉnh làm ngập sâu trên diện rộng và gây thiệt hại nghiêm trọng về người, tài sản của nhân dân và cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, khiến nhiều dự án không thể tiếp tục triển khai hoặc thực hiện theo hồ sơ đã duyệt, mà phải điều chỉnh, bổ sung, thậm chí dừng thực hiện ...), ảnh hưởng trầm trọng tới tiến độ thực hiện Chương trình.
Chính vì thế, tỉnh Lào Cai đã đề xuất cho phép kéo dài thời gian thực hiện và giải ngân các nguồn vốn thực hiện các Chương trình MTQG năm 2024 sang thực hiện đến năm 2025. Các địa phương bị thiệt hại nặng nề do ảnh hưởng bở cơn bão số 3 năm 2024 nói riêng, do thiên tai nói chung được chủ động điều chỉnh, giảm mục tiêu để tập trung nguồn lực thực hiện các nội dung từng chương trình có tính chất khắc phục thiệt hại do thiên tai, bảo đảm phù hợp quy định Nghị quyết 111/2024/QH15 của Quốc hội.
Với các giải pháp quyết liệt, linh hoạt của tỉnh Lào Cai, dù vẫn còn nhiều những khó khăn, thách thức, nhưng những thành tựu đạt được từ Chương trình MTQG 1719 đã để lại nhiều dấu ấn, cơ sở hạ tầng nông thôn và những vùng khó khăn cũng dần được đổi thay, nhiều mô hình sản suất hiệu quả tạo sinh kế cho người dân đã và đang được triển khai. Qua đó, góp phần cải thiện đời sống vật chất, tinh thần cho đồng bào các dân tộc ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào khó khăn.
Nguyễn Mạnh
