THCL Công nhân cho rằng nguyên nhân của việc sa thải hàng nghìn lao động mỗi năm là vì Honda Việt Nam (HVN) muốn tránh tăng lương, tăng chi phí đóng bảo hiểm xã hội. Còn phía HVN lại cho là hầu hết các công nhân nghỉ việc hàng năm là do họ tự ý bỏ việc.

Rất nhiều người lao động đã phản ánh đến Báo Thương hiệu & Công luận về việc họ bị mất việc làm tại HVN. Theo những công nhân này, lao động tại HVN nghỉ việc bởi nhiều lý do, trong đó có 3 lý do chủ yếu như: bị sa thải do mắc lỗi trong quá trình lao động; tự ý bỏ việc; mất việc do hết hợp đồng lao động có xác định thời hạn. Trong đó, phần lớn là bị thôi việc do hết hợp đồng lao động. Việc không ký tiếp hợp đồng lao động khiến cho những lao động này nghĩ rằng HVN muốn sa thải họ để trốn tránh việc tăng lương, tăng chi phí đóng bảo hiểm xã hội.

Quá trình xác minh của phóng viên tại Bảo hiểm xã hội tỉnh Vĩnh Phúc cho thấy, hàng năm có sự biến động rất lớn giữa lao động bị dừng đóng BHXH và lao động được HVN đóng mới BHXH. Cụ thể như: số lượng lao động dừng đóng BHXH trong các năm 2013, 2014, 2015 lần lượt là: 1.837; 1.670; 2.491 lao động. Số lượng đóng mới: năm 2013 là 2.224 người;  2014 là 2.221 người; năm 2015 là 1.896 người.

Nếu so sánh tỷ lệ tăng – giảm số lượng đóng bảo hiểm trong 3 năm trên thì bình quân hàng năm HVN chỉ tăng số lượng đóng bảo hiểm khoảng 114 người/năm. Con số này rất nhỏ so với gần 2.000 lao động tuyển vào mỗi năm.

Trước thông tin phản ánh của người lao động, ngày 14/06/2016 Báo Thương hiệu và Công luận đã có công văn số 61/CV-THCL gửi tới HVN và đề nghị ban lãnh đạo HVN có phản hồi rõ ràng đối với thông tin mà người lao động phản ánh. Đồng thời, tạo điều kiện để phóng viên được trao đổi trực tiếp với đại diện công đoàn của công ty về chính sách bảo vệ quyền lợi của người lao động đang làm việc tại công ty.

Ngày 1/7/2016, HVN đã có văn bản phản hồi chính thức đối với thông tin do người lao động phản ảnh. Báo Thương hiệu & Công luận xin trích dẫn nguyên văn phần phản hồi như sau:

HVN hàng năm đều đánh giá năng lực và kết quả làm việc của mỗi nhân viên. Việc đánh giá được thực hiện thông qua quy trình nghiêm túc, minh bạch, bình đẳng. Kết quả đánh giá được công bố tới nhân viên, kết quả này là căn cứ để đề bạt, khen thưởng cũng như quyết định ký tiếp hợp đồng lao động với nhân viên đang ký hợp đồng lao động xác định thời hạn. Với nhân viên đang ký hợp đồng lao động xác định thời hạn có kết quả đánh giá đạt yêu cầu của Công ty thì sẽ tiếp tục được ký hợp đồng lao động. Mỗi năm có khoảng 300 đến 400 nhân viên đang ký hợp đồng lao động xác định thời hạn trên tổng số 10.000 lao động của HVN, không được ký tiếp hợp đồng lao động vì những nhân viên này không đáp ứng được các yêu cầu của Công ty.

Thực tế, hàng năm HVN có khoảng 2.000 lao động ngừng đóng bảo hiểm do 02 nguyên nhân bao gồm: một là người lao động có kết quả đánh giá không đạt yêu cầu như đề cập trên đây, hai là khoảng 1.600 người lao động tự xin nghỉ việc, bỏ việc vì lý do cá nhân.

Tỷ lệ người lao động chủ động nghỉ việc tự nhiên khá cao đang là một bài toán khó khăn cho HVN cũng như các doanh nghiệp khác tại Việt Nam khi phải mất rất nhiều thời gian và chi phí cho việc tuyển dụng và đào tạo người mới thay thế.

Trên thực tế, lực lượng lao động của địa phương không đủ đáp ứng yêu cầu tuyển dụng vì vậy chúng tôi phải tuyển dụng ở các tỉnh xa. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn tới tỉ lệ thôi việc tự nhiên cao do thói quen của người lao động Việt Nam muốn được làm gần nhà do vậy họ sẵn sàng thôi việc khi có công việc ở gần nhà. Mặt khác các địa phương cũng đang cố gắng trong việc tạo việc làm cho người lao động địa phương.

Trước thông tin trái chiều giữa người lao động và HVN, Báo Thương hiệu & Công luận sẽ tiếp tục đăng tải ý kiến của người lao động và các cơ quan liên quan để bạn đọc có cái nhìn khách quan về vụ việc này.

Long Trần – Tuấn Anh