Hải Phòng là một trong những địa phương đi đầu cả nước về thực hiện tự chủ tài chính tại các đơn vị y tế công lập, bắt đầu triển khai từ năm 2017, đến nay đã có 36 đơn vị y tế công lập thực hiện, trong đó có 2 đơn vị thực hiện tự chủ nhóm I, 4 đơn vị nhóm II, 30 đơn vị nhóm III.

Sau 05 năm thực hiện đã thu được một số kết quả quan trọng, thu nhập của các nhân viên y tế được cải thiện; các đơn vị tăng cường huy động vốn và chủ động mở rộng đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị y tế. Hầu hết các bệnh viện thực hiện tự chủ đều có sự bố trí sắp xếp, điều chuyển, mở ra các loại hình dịch vụ mới để phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng cao của người dân, do đó có sự thay đổi rõ rệt trong các hoạt động chuyên môn của bệnh viện; các đơn vị đã có sự thay đổi về bố trí sắp xếp bộ máy cũng như sử dụng hiệu quả hơn nguồn nhân lực hiện có theo hướng tinh gọn, hiệu quả, nâng cao chất lượng tuyển chọn nhân sự và chất lượng bổ nhiệm cán bộ lãnh đạo, nhất là cán bộ có khả năng quản lý. Đồng thời, các đơn vị cũng đã chú trọng cử cán bộ đi học nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ trong và ngoài nước, đào tạo vận hành các thiết bị máy móc kỹ thuật mới.

Việc thực hiện tự chủ tài chính đã làm tăng tính cạnh tranh giữa các cơ sở y tế công, kể cả khu vực y tế tư nhân về chất lượng, giá cả và phong cách phục vụ người bệnh. Tự chủ cũng thúc đẩy việc đổi mới tư duy quản lý tài chính, phương thức hoạt động cũng như văn hóa ứng xử với người bệnh, tạo sự hài lòng cho bệnh nhân và người nhà bệnh nhân.
Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện tự chủ tài chính cũng bộc lộ một số tồn tại, hạn chế như: Quá trình tự chủ diễn ra thiếu nhất quán và thiếu định hướng, thiếu các điều kiện đảm bảo và các hình thức tự chủ thích hợp. Cơ chế khuyến khích tăng thu nguy cơ dẫn đến “thương mại hóa hệ thống y tế”, bệnh nhân sẽ là đối tượng để tăng thu và có thể sẽ gây ra mất công bằng trong chăm sóc sức khỏe; tăng gánh nặng chi phí cho bệnh nhân. Việc giao quyền về quản lý điều hành bộ máy, nhân lực nếu không được kiểm soát thì có thể dẫn đến một số nguy cơ lạm quyền trong việc tiếp nhận và sa thải cán bộ. Sự chênh lệch về thu nhập giữa các đơn vị sẽ dẫn đến hiện tượng dịch chuyển nhân viên y tế.

Thực sự trong thời gian vừa qua, các đơn vị y tế còn gặp rất nhiều khó khăn liên quan đến lộ trình thực hiện giá viện phí, nguồn nhân lực còn thiếu so với định mức tối thiểu đặc biệt tuyến y tế cơ sở. Trang thiết bị y tế còn thiếu thốn, cơ sở vật chất xuống cấp. Nhiều đơn vị không đủ nguồn lực để mua sắm và nâng cấp cơ sở vật chất…

Quỳnh Nga