Theo đó, nội dung thanh tra về trách nhiệm việc thực hiện pháp luật trong công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng; công tác quản lý, sử dụng đất đai, quản lý đầu tư xây dựng; việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hoá sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở; thanh tra các dự án, công trình có dấu hiệu vi phạm pháp luật về quy hoạch, quản lý sử dụng đất đai tại đô thị và thanh tra việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất tại khu đô thị, trên địa bàn tỉnh Bình Dương (thời kỳ 2011 - 2019).

Theo kết luận thanh tra, nhiều dự án trên địa bàn tỉnh Bình Dương đã có chủ trương đầu tư, giao đất, nhưng không đưa đất vào sử dụng, hoặc chậm triển khai, nhưng UBND tỉnh và các cơ quan chức năng không xử lý để thu hồi; không kiên quyết xử lý các trường hợp nhà đầu tư thứ cấp thuê lại khu đất trong khu công nghiệp, cụm công nghiệp không đưa đất vào sử dụng, gây lãng phí nguồn tài nguyên đất.

UBND tỉnh chỉ định chủ đầu tư trong trường hợp nhà đầu tư có quyền sử dụng đất nông nghiệp hợp pháp (không có quyền sử dụng đất ở) đối với một số chủ đầu tư dự án phát triển nhà ở thương mại là chưa thực hiện đúng quy định; giao, cho thuê đất để thực hiện một số dự án đầu tư chưa phù hợp.

Qua thanh tra 12 dự án, Đoàn thanh tra phát hiện phương án giá đất cụ thể của 5 dự án tính toán chưa chính xác, cần phải tổ chức xác định lại giá đất để thu đúng, thu đủ, tránh thất thoát ngân sách nhà nước. Quản lý quỹ đất công chưa chặt chẽ, vẫn còn tình trạng một số thửa đất công bị lấn chiếm, sử dụng sai mục đích, gây lãng phí tài sản của Nhà nước.

Công tác quản lý đất đai, quản lý xây dựng của UBND các huyện, thị, thành tại Bình Dương lỏng lẻo, để xảy ra tình trạng phân lô, tách thửa tự phát, xây dựng trái phép với quy mô, tính chất vi phạm là nghiêm trọng, diễn ra trong thời gian dài.

Vì vậy, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh Bình Dương:

Khẩn trương có biện pháp chấm dứt ngay việc phân lô, tách thửa tự phát, xây dựng trái phép, sử dụng đất trái quy định; 

Thực hiện thanh tra toàn diện việc phân lô, bán nền trái phép trên địa bàn toàn tỉnh để xử lý các sai phạm theo quy định của pháp luật;

Trường hợp sai phạm đến mức phải xử lý hình sự, thì chuyển hồ sơ cho Cơ quan Cảnh sát Điều tra (Công an tỉnh) xử lý theo quy định của pháp luật, báo cáo kết quả thực hiện cho Thanh tra Chính phủ. 

Kết luận thanh tra cũng cho thấy, dự án phát triển nhà ở thương mại chưa hoàn thành hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, chưa đủ điều kiện chuyển nhượng hoặc huy động vốn nhưng chủ đầu tư đã ký hợp đồng chuyển nhượng, hoặc huy động vốn bằng nhiều hình thức khác nhau, vi phạm quy định tại Điều 55 - Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014.

Bên cạnh đó, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương thời kỳ 2011 - 2019 chịu trách nhiệm chung trong chỉ đạo điều hành; Giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường, Giám đốc Sở Tài chính, Giám đốc Sở Xây dựng, Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư…, Cục trưởng Cục Thuế và chủ tịch UBND các đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc tỉnh chịu trách nhiệm chính đối với các vi phạm, thiếu sót nêu trên.

Do đó, Thanh tra Chính phủ đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương:

Tổ chức kiểm điểm và chỉ đạo các địa phương, đơn vị có liên quan kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân để xảy ra những hạn chế, thiếu sót.; trên cơ sở đó có hình thức xử lý phù hợp với thực tế và quy định của pháp luật đối với các tập thể, cá nhân liên quan;

Chỉ đạo cơ quan chức năng thanh tra các dự án nhà ở thương mại triển khai chậm tiến độ, vi phạm pháp luật về đầu tư, đất đai; rà soát tiến độ thực hiện các dự án đầu tư, cương quyết thu hồi chủ trương đầu tư, hoặc thu hồi dự án gắn với thu hồi quyền sử dụng đất đối với các dự án đầu tư chậm triển khai, vi phạm pháp luật về đầu tư và đất đai do lỗi chủ quan của chủ đầu tư; 

Ngoài ra, kiểm tra, xử lý chủ đầu tư các dự án phát triển nhà ở thương mại chuyển nhượng quyền sử dụng đất khi chưa đảm bảo điều kiện chuyển nhượng; làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân, xử lý sai phạm theo quy định của pháp luật…

Thuận Yến