Trên thực tế ngành hàng này chia thành rất nhiều phân nhánh nhỏ bao gồm các mô hình: burger, dịch vụ ẩm thực châu Á như Panda Express, cửa hàng bánh Breadtalk, kem Baskin Robins, chuyên gà như KFC - Lotteria, pizza Domino’s… và cuối cùng là ngành hàng đang phát triển nhanh và đáng chú ý là thức ăn nhanh trong hệ thống cửa hàng tiện lợi.

Trong số những phân nhánh của ngành hàng ăn nhanh, kinh doanh chuỗi nhà hàng chuyên gà là một trong những phân khúc lớn nhất, và KFC cùng Lotteria là hai ông lớn gần như thống trị phân khúc thị trường này.

Theo báo cáo tài chính của KFC Việt Nam và Lotteria Việt Nam, cả hai công ty này đều ghi nhận doanh thu hơn nghìn tỷ đồng mỗi năm. Jollibee có quy mô khiêm tốn hơn, bằng 1/3 so với 2 chuỗi trên.

Tuy nhiên, các công ty này vẫn đều đặn báo lỗ. Điểm đặc biệt là dù hoạt động trong cùng ngành hàng với phân khúc khách hàng và mô hình hoạt động giống nhau, nhưng mỗi công ty lại có một lý do lỗ khác nhau.

Nếu xét theo báo cáo tài chính, Lotteria đang là công ty có đứng đầu về doanh thu, dù khoảng cách chênh lệch với KFC không quá lớn. Trong hai năm 2015 và 2016, doanh thu của Lotteria đạt lần lượt 1.460 tỷ và 1.300 tỷ đồng.

Mang đặc thù hoạt động chuỗi nhà hàng, biên lợi nhuận gộp của Lotteria ở mức khá cao, còn cao hơn một số chuỗi lớn trên thị trường như Golden Gate hay Redsun với tỷ lệ đạt gần 60%. Tuy nhiên, dù lợi nhuận hoạt động cao nhưng chuỗi nhà hàng này vẫn liên tục báo lỗ.

Lý do khiến Lotteria - chuỗi nhà hàng ăn nhanh đứng đầu thị trường - không ghi nhận một đồng lợi nhuận là chi phí bán hàng ghi nhận cao đột biến. Hai năm 2015 và 2016, khoản mục này đạt lần lượt 774 tỷ và 745 tỷ đồng, tương đương khoảng 53 – 55% doanh thu.

Khoản lỗ sau thuế mà Lotteria ghi nhận trong hai năm 2015 và 2016 lần lượt 118 tỷ và 135 tỷ đồng. Đến cuối 2016, lỗ lũy kế của chuỗi nhà hàng ăn nhanh này là hơn 413 tỷ đồng, trong khi vốn điều lệ chỉ hơn 433 tỷ.

Cùng ngành hàng kinh doanh, cùng mô hình hoạt động nhưng KFC lại có lý do lỗ hoàn toàn khác.

Khác với Lotteria và Jollibee, biên lợi nhuận của KFC thấp một cách khó tin. Tỷ lệ này của KFC chỉ đạt chưa tới 15% trong năm 2016, so với con số gần 60% của Lotteria. Tỷ lệ này những năm trước đó còn thấp hơn nữa khi chỉ đạt xấp xỉ 10%.

Kết quả, cũng tương tự như Lotteria, là KFC ghi nhận con số lợi nhuận chỉ mang tính "tượng trưng", nếu không kể tới những khoản lỗ trước đó. Năm 2015, KFC lỗ 25 tỷ đồng trước khi có lãi trở lại 15 tỷ trong năm 2016.

KFC vốn nổi tiếng với bí quyết rán gà đặc biệt với những công thức nguyên liệu được giấu kín. Chi phí giá vốn cao có thể được lý giải do phần nguyên liệu đặc biệt trong các công thức xử lý gà của KFC. Phần này thường được nhập từ công ty mẹ. Đây cũng là lý do khiến Coca Cola báo lỗ tại thị trường Việt Nam dù hiện diện hơn 20 năm.

Bảo Ngọc