Liên quan đến vấn đề 4.240 chủ hộ kinh doanh cá thể tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc từ năm 2003 đến năm 2016, đang được đông đảo cử tri quan tâm, ngày 6/6/2023, tại Phiên chất vấn và trả lời chất vấn của Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu:
“Về bản chất và đạo lý, không có gì sai, nhưng theo quy định pháp luật thì phải có hợp đồng giao kết mới tham gia bảo hiểm xã hội. Trong khi nhân viên của họ do có giao kết hợp đồng thì được nộp, nhưng với chủ hộ kinh doanh cá thể không có hợp đồng lao động nên không được tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Về bản chất, chủ hộ kinh doanh là người lao động nên việc tham gia bảo hiểm xã hội thì chấp nhận được, nhưng pháp luật không quy định. Vì vậy, Bộ LĐ-TB&XH, trong quá trình sửa Luật Bảo hiểm xã hội tới đây, cần nghiên cứu cho phép chủ hộ kinh doanh tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, vì họ là vừa là người lao động, vừa là người có thu nhập”.
Về vấn đề này, trước đó, thảo luận tại Hội trường ngày 31/5, đại biểu Hoàng Đức Thắng (Đoàn Quảng Trị) cho rằng, về chủ hộ kinh doanh cá thể đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, xuất phát từ một số nguyên nhân chủ yếu, chẳng hạn như, khi triển khai thực hiện Nghị định số 01 (năm 2003) của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của Điều lệ bảo hiểm xã hội, do nhận thức chưa đầy đủ và áp lực của việc mở rộng độ bao phủ bảo hiểm xã hội, do đó, một số tỉnh, thành phố đã thực hiện thu bảo hiểm xã hội bắt buộc và giải quyết chính sách đối với các chủ hộ kinh doanh cá thể.
Số đông chủ hộ kinh doanh cá thể tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc là người trực tiếp sản xuất, kinh doanh, chủ hộ vừa là chủ sử dụng lao động, vừa là người lao động nên nhu cầu tham gia để hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế như người lao động là chính đáng.
Mặt khác, thời gian này, chưa có chính sách cho người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, bởi vậy việc tham gia đóng bảo hiểm xã hội của chủ hộ cũng không phải thuộc điều cấm của các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. Việc chủ hộ kinh doanh cá thể tham gia đóng bảo hiểm xã hội - về bản chất là tích cực góp phần tăng thêm diện bao phủ bảo hiểm xã hội, phù hợp với Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội.
Theo đại biểu Hoàng Đức Thắng, đến thời điểm hiện tại, các quy định liên quan chưa theo kịp đòi hỏi của thực tiễn, do đó, mới nảy sinh vấn đề trên. Nói cách khác, thực tiễn luôn vận động phát triển, nhưng khung thể chế chưa theo kịp, mới dẫn đến sự việc này. Như vậy, chúng ta cần sửa đổi, bổ sung quy định pháp lý cho phù hợp để đảm bảo lợi ích của người dân.
Việt Anh
