Tại dự thảo Tờ trình Chính phủ mới nhất, Bộ Lao động Thương binh & Xã hội nhận diện khá rõ những bất cập trong hệ thống an sinh hiện nay. Đơn cử, hệ thống bảo hiểm xã hội về cơ bản còn thiết kế đơn tầng, thiếu kết nối giữa chính sách bảo hiểm xã hội với các chính sách xã hội khác…

Vì vậy, Bộ Lao động Thương binh & Xã hội đề xuất sửa luật theo hướng thiết kế hệ thống an sinh đa tầng- có nghĩa người già không chỉ hưởng lương hưu từ bảo hiểm xã hội, mà còn được trợ cấp từ các chính sách an sinh khác của Nhà nước. Ví dụ, chính sách trợ cấp xã hội hằng tháng với người 80 tuổi như trong nước đang triển khai. Bên cạnh đó, bổ sung đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh cá thể, người quản lý doanh nghiệp và người quản lý, điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương, người lao động làm việc không trọn thời gian…

Cùng với đó, dự luật sẽ điều chỉnh quy định hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo hướng tạo điều kiện cho người lao động có sự lựa chọn. Cụ thể: Nếu người lao động chưa đến tuổi nghỉ hưu mà sau một năm không tham gia bảo hiểm xã hội đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần, thì mức hưởng cho mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội bằng một lần mức tiền lương bình quân tháng đã đóng bảo hiểm xã hội. “Trường hợp người lao động đến tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ điều kiện hưởng lương hưu hằng tháng hoặc người lao động mắc bệnh hiểm nghèo, hoặc ra nước ngoài để định cư hợp pháp, thì mức hưởng cho mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội bằng hai lần mức tiền lương bình quân tháng đã đóng bảo hiểm xã hội”- Bộ Lao động Thương binh & Xã hội đề xuất.

Song song đó, Bộ Lao động Thương binh & Xã hội cũng muốn tăng tính hấp dẫn của bảo hiểm xã hội tự nguyện bằng cách bổ sung chế độ thai sản, tăng mức hỗ trợ đối với người tham gia. Cụ thể: Lao động nữ tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện khi sinh con được hưởng trợ cấp 2 triệu đồng cho một con mới sinh. Đề xuất Nhà nước tăng mức hỗ trợ từ 10% lên 30% mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện tính trên thu nhập tháng bằng mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn. Đề xuất điều chỉnh điều kiện hưởng chế độ hưu trí theo hướng giảm dần số năm đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu để được hưởng chế độ hưu trí từ 20 năm xuống 15 năm, với mục đích tạo điều kiện cho người lao động cao tuổi, có số năm tham gia bảo hiểm xã hội thấp được tiếp cận và hưởng quyền lợi bảo hiểm xã hội.

Đáng chú ý, trong dự thảo lần này của Bộ Lao động Thương binh & Xã hội có việc đề xuất bổ sung quy định giao Chính phủ nghiên cứu thực hiện thí điểm chế độ trợ cấp trẻ em. Theo đó, người tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà có con dưới 6 tuổi thì được hưởng trợ cấp hằng tháng tính trên mỗi con cho đến khi con đủ 6 tuổi. “Giải pháp này nhằm tăng tính hấp dẫn của chính sách, tăng thêm quyền lợi ngắn hạn, trước mắt là để giữ chân người lao động, nhất là lao động trong độ tuổi nuôi con nhỏ ở lại hệ thống, hạn chế hưởng bảo hiểm xã hội một lần”- Bộ Lao động Thương binh & Xã hội lý giải.

Theo tính toán của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), nếu quy định mỗi trẻ em dưới 15 tuổi là con của người tham gia bảo hiểm xã hội được hưởng trợ cấp 350.000 đồng/tháng vào năm 2018, sau đó hằng năm điều chỉnh tăng dần theo lạm phát cho tới khi mức hưởng là 560.000 đồng/tháng vào năm 2030, thì cần quy định tỷ lệ đóng góp cho chế độ này là 3% trong giai đoạn 2018-2030. Trường hợp quy định độ tuổi trẻ em được hưởng trợ cấp là từ 0 đến dưới 6 tuổi, tỷ lệ đóng góp cần thiết là 1%.

 PV