Xuất khẩu đạt giá trị lớn

Theo Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại (Bộ Công Thương) ước tính, xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam trong quý I/2021 đạt 30,3 nghìn tấn với trị giá đạt 140,9 triệu USD. Mỹ, EU, Israel, Canada, ASEAN và Nhật Bản lần lượt là những thị trường tiêu thụ cá ngừ lớn nhất của Việt Nam trong tháng 2/2021.

Cũng trong quý I/2021, Việt Nam đã xuất khẩu được 72,4 nghìn tấn tôm với trị giá đạt 651 triệu USD, tăng 2,61% về lượng và tăng 4,78% về trị giá so với cùng kỳ năm 2020. Tính chung 2 tháng đầu năm 2020, tôm của Việt Nam được xuất khẩu tới 45 thị trường và hai khu vực thị trường châu Âu (EU) và ASEAN với lượng xuất khẩu đạt 42,4 nghìn tấn, mang về 376 triệu USD. Trong đó Mỹ, Nhật Bản, EU, Hàn Quốc, Australia và Trung Quốc lần lượt là những thị trường tiêu thụ tôm lớn nhất của Việt Nam.

VASEP dự báo, xuất khẩu tôm của Việt Nam trong những tháng tiếp theo sẽ đạt kết quả tăng trưởng tốt do có nhiều lợi thế từ FTA. Bên cạnh đó, nguồn cung đang dồi dào đủ để phục vụ cho xuất khẩu.

Theo Bộ Công Thương, tính ngắn hạn, trong tuần cuối cùng của tháng 3/2021, xuất khẩu thuỷ sản tới thị trường lớn nhất là Mỹ đạt 35 triệu USD, tăng 4,1 triệu USD so với tuần trước đó. Cá tra, cá ngừ và tôm thẻ là ba mặt hàng thuỷ sản xuất khẩu chính của Việt Nam tới Mỹ trong tuần qua.

Cũng trong thời điểm này, có 107 doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu thuỷ sản sang Trung Quốc với giá trị kim ngạch đạt 24,58 triệu USD, tăng 1,13 triệu USD so với tuần trước đó. Cá tra, cá cơm khô, mực khô, cua sống và tôm thẻ là những mặt hàng thuỷ sản xuất khẩu chính tới Trung Quốc trong tuần qua.

Tính chung trong quý I/2021, xuất khẩu thuỷ sản khởi sắc tại nhiều thị trường. Trong đó, xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam sang Australia trong quý I/2021 ước đạt 10,4 nghìn tấn với giá trị kim ngạch 61,5 triệu USD, tăng 20,4% về lượng và tăng 35,3% về giá trị so với 3 tháng đầu năm 2020. Tôm đông lạnh là mặt hàng xuất khẩu chủ lực tăng trưởng tốt.

Đối với thị trường Italia, xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam trong quý I/2021 ước đạt 5,8 nghìn tấn, kim ngạch 20,7 triệu USD, tăng 28,7% về lượng và tăng 38,1% về kim ngạch so với quý I/2020. Trong đó, ghi nhận từ sự tăng trưởng từ các mặt hàng lớn như cá ngừ đông lạnh, nghêu đông lạnh, mực đông lạnh.

Trong số những thị trường nhập khẩu ngoại khối, Việt Nam là thị trường cung cấp thuỷ sản lớn thứ 5 cho Italia, chiếm tới 2,4% trong tổng nhập khẩu thuỷ sản ngoại khối của Italia.

Những tín hiệu lạc quan

Theo VASEP, với những tín hiệu tốt từ thị trường Trung Quốc, xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam trong tháng 4 dự báo sẽ tăng khoảng 10% đạt 680 triệu USD, đưa tổng xuất khẩu thuỷ sản 4 tháng đầu năm 2021 lên 2,32 tỷ USD, tăng gần 4% so với cùng kỳ năm 2020.

Hiệp hội này dẫn số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan cho biết, nửa đầu tháng 3/2021, xuất khẩu thuỷ sản của cả nước đạt 326,3 triệu USD, lũy kế xuất khẩu thuỷ sản từ đầu năm đến giữa tháng 3/2021 đạt 1,327 tỷ USD. Ước tính xuất khẩu thuỷ sản tháng 3 đạt khoảng 640 triệu USD, tăng 1,6% so với cùng kỳ, theo đó, kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản trong quý I/2021 ước đạt 1,64 tỷ USD, tăng 3% so với cùng kỳ năm 2020.

Hai tháng đầu năm, hoạt động xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam bị ảnh hưởng đáng kể bởi các chi phí sản xuất tăng và tình trạng thiếu tàu, thiếu container và cước phí vận tải lên cao vọt, đặc biệt là cước tàu đi Mỹ và EU. Trong khi đó, vấn đề logistics khó khăn cũng làm tắc nghẽn tại các cảng nhập khẩu chính của Trung Quốc, cùng với việc thị trường này siết chặt kiểm tra, kiểm soát virus corona đối với hàng thuỷ sản nhập khẩu càng khiến cho xuất khẩu thuỷ sản thêm khó khăn.

Tuy nhiên, VASEP cho rằng, tình hình tại thị trường Trung Quốc có xu hướng cải thiện hơn từ giữa tháng 3, do vậy, xuất khẩu thuỷ sản trong tháng 3 có kết quả khả quan hơn.

Xuất khẩu tôm sau khi tăng 16% trong tháng 1, đã giảm 19% trong tháng 2, sang tháng 3 hồi phục với mức tăng khoảng 10% đạt khoảng 270 triệu USD và tính đến hết quý I/2021, xuất khẩu tôm ước đạt 646 triệu USD, tăng gần 3% so với cùng kỳ năm 2020. Xuất khẩu tôm sang Mỹ, EU, Trung Quốc và một số thị trường đều giảm so với cùng kỳ, trừ một số nước thành viên CPTPP có xu hướng tăng nhập khẩu tôm cũng như các mặt hàng thuỷ sản khác của Việt Nam.

Tương tự tôm, xuất khẩu cá tra sang Mỹ và một số thị trường CPTPP như Mexico, Australia, Canada tăng nhưng sang Trung Quốc sụt giảm mạnh, sang EU giảm nhẹ trong 2 tháng đầu năm.

Tuy vậy, với sự cải thiện logistic tại Trung Quốc, tình hình xuất khẩu cá tra cũng như tôm sang Trung Quốc từ tháng 3 có xu hướng tích cực hơn. Do vậy, sau khi giảm 5,5% trong 2 tháng đầu năm, xuất khẩu cá tra trong tháng 3 tăng trở lại với mức tăng 11% đạt 137 triệu USD. Tính đến hết quý I/2021, xuất khẩu cá tra đạt 336 triệu USD, tăng nhẹ 0,6% so với cùng kỳ năm 2020.

Trong số các mặt hàng hải sản, có mực, bạch tuộc và các loại sản phẩm liên quan đến cá biển (surimi, cá hộp, cá khô…) có tín hiệu xuất khẩu tích cực. Trong đó, xuất khẩu mực, bạch tuộc sang thị trường châu Âu đang hồi phục tốt, một phần nhờ ưu đãi thuế quan từ hiệp định EVFTA, trong khi xuất sang Hàn Quốc giảm nhẹ. Xuất khẩu mực bạch tuộc 2 tháng đầu năm tăng nhẹ gần 2% và tiếp tục tăng 8% trong tháng 3 đạt 45 triệu USD, đưa kết quả xuất khẩu 3 tháng đầu năm lên 112 triệu USD.

Xuất khẩu cá ngừ 2 tháng đầu năm giảm 10% giảm ở hầu hết các thị trường, trừ Italy và Canada tăng mạnh 129% và 36% so với cùng kỳ năm 2020. Xuất khẩu trong tháng 3 tăng 5% trong tháng 3 đạt 55 triệu USD, đưa kết quả 3 tháng đầu năm lên 140 triệu USD, giảm 11% so với quý I/2020.

Với diễn biến của dịch Covid vẫn rất nghiêm trọng ở nhiều thị trường truyền thống của Việt Nam, làm giảm nhu cầu một số sản phẩm thuỷ sản chủ lực nhưng đồng thời là cơ hội cho các dòng sản phẩm có thời hạn bảo quản lâu, giá phù hợp với xu hướng sụt giảm thu nhập và suy giảm kinh tế ở các nước. Do vậy, xuất khẩu các sản phẩm thuỷ sản thuộc phân khúc hàng khô, đồ hộp, chả cá, surimi có chiều hướng gia tăng, góp phần cho bức tranh xuất khẩu thuỷ sản quý I và những quý tiếp theo lạc quan hơn.

VASEP dự báo, xuất khẩu thuỷ sản sang Trung Quốc tháng 4 và những tháng tới sẽ hồi phục mạnh hơn, khi nước này dần giải quyết tình trạng tắc nghẽn giao thương tại các cảng biển và nới lỏng các thủ tục kiểm soát Covid đối với thuỷ sản nhập khẩu, nhất là thuỷ sản đông lạnh. Xuất khẩu tôm và cá tra sang Trung Quốc sẽ tăng trưởng trở lại.

Thị trường Mỹ sẽ vẫn tác động tích cực đến kết quả xuất khẩu thuỷ sản của Việt Nam trong những tháng tới, duy trì tăng trưởng dương khả quan như trong năm 2020 và những tháng đầu năm, tuy nhiên, xuất tôm sang thị trường này có thể không duy trì được tăng trưởng mạnh như năm qua, nhưng xuất khẩu cá tra đang có chiều hướng tốt hơn.

Vấn đề cước phí vận tải đi châu Âu và Mỹ cao sẽ tiếp tục chi phối xuất khẩu thuỷ sản sang những thị trường này. Do vậy, xuất khẩu sang EU theo VASEP nhìn chung chưa thể hồi phục ngay trong tháng tới.

Bùi Quyền