Thời gian qua, dù dịch Covid-19 diễn biến phức tạp song thương mại hai chiều Việt Nam - EU vẫn tăng trưởng. Theo số liệu của Tổng cục Hải quan, trong 9 tháng năm 2021, kim ngạch xuất, nhập khẩu Việt Nam - EU đã đạt 41,3 tỷ USD, tăng 13,4% so với cùng kỳ năm 2020, trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam vào EU đạt 28,85 tỷ USD, tăng 11,7%.

Đáng chú ý, theo các chuyên gia, năng lực cạnh tranh và thị phần của hàng Việt được cải thiện rõ rệt tại thị trường này. Việt Nam hiện đã vươn lên trở thành đối tác thương mại hàng hóa lớn nhất của EU trong khu vực Đông Nam Á và xếp trong tốp 10 nước cung ứng hàng hóa lớn nhất vào thị trường EU.

Những năm gần đây, kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và EU đã tăng trưởng theo hướng bền vững hơn cả về chất và lượng. Ngoài cơ hội mở rộng, đa dạng hóa thị trường, việc thực thi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) còn đem lại cơ hội chuyển đổi cơ cấu hàng hóa, hướng tới xuất khẩu các mặt hàng giá trị gia tăng cao cho doanh nghiệp Việt Nam.

Theo Bộ Công Thương, nông sản, dệt may, thủy sản là những ngành hàng đã tận dụng tốt các cơ hội từ EVFTA. Trung bình năm của giai đoạn 2015-2019, sản phẩm dệt may xuất khẩu vào EU chỉ đạt từ 700 đến 800 triệu USD, nhưng nhờ EVFTA chỉ trong 5 tháng đầu năm 2021 đã đạt 1,21 tỷ USD. Với thủy sản, EU là thị trường xuất khẩu lớn thứ tư của nước ta, chiếm 11,8% trong tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản.

Theo các chuyên gia kinh tế, mặc dù Việt Nam thuộc nhóm nước dẫn đầu trong thương mại hai chiều với EU, nhưng EU cũng đang đàm phán hiệp định thương mại với các quốc gia khác trong khu vực như: Thái Lan, Malaysia, Philippines và Indonesia. Đây đều là các quốc gia cạnh tranh trực tiếp với Việt Nam trong việc xuất khẩu hàng hóa sang EU. Do đó, Việt Nam cần tận dụng tối đa lợi thế và cơ hội của “người đi trước” để tạo chỗ đứng vững chắc tại thị trường này. Vấn đề cốt lõi là doanh nghiệp cần đáp ứng tốt các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường EU.

Các doanh nghiệp cũng cần chủ động đổi mới chính mình, nâng cao năng lực nội tại, điều chỉnh chiến lược sản xuất, kinh doanh phù hợp để nhanh chóng thích nghi với điều kiện mới, tham gia sâu vào tái cấu trúc chuỗi cung ứng và giá trị toàn cầu.

Anh Minh