Ngày 16/11, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã chính thức ký Nghị định thư về xuất khẩu tổ yến từ Việt Nam sang Trung Quốc, phía bạn đã ký trước rồi chuyển về Việt Nam.

Theo Bộ NN&PTNT, hiện cả nước có trên 22.000 nhà nuôi chim yến. Sản lượng yến của Việt Nam khoảng 120 tấn, giá trị trên 500 triệu USD. Ngành yến Việt Nam đang có nhiều cơ hội phát triển và tiềm năng mang lại giá trị kinh tế cao.

Trung Quốc là thị trường tiêu thụ tổ yến lớn nhất thế giới, chiếm hơn 80% thị phần toàn cầu. Các số liệu chuyên ngành tổ yến tại Trung Quốc cho biết nhập khẩu tổ yến chính ngạch vào Trung Quốc năm 2019 là 180 tấn, năm 2020 là 220 tấn và năm 2021 khoảng hơn 300 tấn.

Trong khi đó, Việt Nam có tiềm năng rất lớn và thuận lợi cho việc phát triển nghề nuôi chim yến do có bờ biển dài, nhiều đảo và các dãy núi nhô ra biển, ra các đầm, phá. Chất lượng sản phẩm tổ yến của Việt Nam được đánh giá vượt trội so với các nước trong khu vực. Nhờ vậy, sản phẩm tổ yến của Việt Nam được khách hàng Trung Quốc rất ưa chuộng.

Ngành yến được đánh giá có giá trị kinh tế và tiềm năng xuất khẩu to lớn. Chính vì thế, từ năm 2019, tổ yến đã là một trong các sản phẩm được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chú trọng, đàm phán và gửi hồ sơ đến Tổng cục Hải quan Trung Quốc để xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc.

Đồng thời, Việt Nam có đường biên giới dài với Trung Quốc, rất thuận lợi cho việc buôn bán, vận chuyển, cung ứng sang thị trường Trung Quốc để tiêu thụ các sản phẩm tổ yến, tạo ra lợi thế cạnh tranh hơn cho sản phẩm tổ yến của Việt Nam so với các nước khác.

Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhận định, việc xuất khẩu tổ yến chính ngạch đi thị trường Trung Quốc sẽ tạo ra rất nhiều cơ hội cho ngành yến Việt Nam phát triển. Cụ thể là đảm bảo ổn định đầu ra cho sản phẩm, mang lại lợi ích kinh tế rất cao, tạo động lực phát triển mạnh mô hình nuôi chim yến, chế biến tổ yến... để xuất khẩu.

Để việc xuất khẩu yến sang Trung Quốc đảm bảo đúng quy định, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT cho biết, Bộ sẽ tổ chức Hội nghị phổ biến nội dung Nghị định thư này cho tất cả các Hiệp hội, Hội và doanh nghiệp có liên quan để các đơn vị chủ động chuẩn bị, đáp ứng điều kiện xuất khẩu.

Về phía các doanh nghiệp chế biến tổ yến cần phải tìm hiểu thật kỹ và tuân thủ đúng, đầy đủ các yêu cầu của phía Trung Quốc nêu trong Nghị định thư này như các điều kiện về quản lý cơ sở nuôi chim yến, chế biến tổ yến để bảo đảm an toàn dịch bệnh, an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm tổ yến xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc theo đúng quy định.

Các Hiệp hội, Hội và doanh nghiệp cần phối hợp chặt chẽ với cơ qan chuyên môn, các địa phương để khẩn trương xây dựng và tổ chức thực hiện chương trình giám sát bệnh Cúm gia cầm và Nưu-cát-xơn (Newcastle) trên chim yến; Kế hoạch giám sát an toàn thực phẩm sản phẩm tổ yến. Về lâu dài, Bộ sẽ chỉ đạo để có chiến lược, kế hoạch phát triển ngành yến Việt Nam có trách nhiệm, bền vững, bảo đảm giữ vững thương hiệu tổ yến Việt Nam, đáp ứng yêu cầu của Trung Quốc, cũng như các thị trường tiềm năng khác.

"Nghị định thư được ký đã kích hoạt thị trường tỷ dân cho sản phẩm yến Việt Nam. Tuy nhiên, đây mới là bước đầu của công đoạn, việc còn lại là tâm thế của chúng ta khi xuất khẩu một loại hàng hoá mà thị trường có nhu cầu lớn đòi hỏi phải cấu trúc lại ngành hàng yến", ông Hoan nói.

Theo Bộ trưởng Lê Minh Hoan, về lâu dài, Bộ NN&PTNT sẽ chỉ đạo để có chiến lược, kế hoạch phát triển ngành yến Việt Nam có trách nhiệm, bền vững, bảo đảm giữ vững thương hiệu tổ yến Việt Nam, đáp ứng yêu cầu của Trung Quốc, cũng như các thị trường tiềm năng khác.

"Quan điểm của Bộ NN&PTNT là minh bạch hóa toàn bộ quy trình giám sát để chuyển cho Tổng cục Hải quan Trung Quốc các doanh nghiệp đủ điều kiện. Do vậy, bản thân các doanh nghiệp, cộng đồng người nuôi yến phải cấu trúc lại ngành hàng theo chuỗi giá trị, đẩy mạnh liên kết để phát triển bền vững, tránh sự cạnh tranh thiếu lành mạnh", Bộ trưởng Lê Minh Hoan lưu ý.

Đến nay, Việt Nam đã có 13 nông sản xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc gồm tổ yến, khoai lang, thanh long, nhãn, chôm chôm, xoài, mít, dưa hấu, chuối, măng cụt, vải, chanh dây và sầu riêng.

Lê Pháp (t/h)