Cụ thể, Bộ Công Thương đề xuất tiếp tục tạm ngừng kinh doanh tạm nhập, tái xuất mặt hàng khẩu trang y tế, găng tay y tế và bộ trang phục phòng, chống dịch quy định tại Thông tư số 44/2020/TT-BCT.

Lý giải về cơ sở thực tế ban hành Thông tư 44/2020/TT-BCT, Bộ Công Thương cho rằng, có thông tin về việc một số doanh nghiệp đang lợi dụng chủ trương tạm nhập, tái xuất hàng hóa để buôn lậu, gian lận thương mại và chuyển tải bất hợp pháp khẩu trang y tế và đồ bảo hộ lao động. Nguy cơ này xuất hiện trong tình hình dịch bệnh dẫn đến nhu cầu sử dụng khẩu trang y tế và đồ bảo hộ y tế tăng cao. 

Hơn nữa, Bộ Công Thương nhận định rằng, diễn biến dịch bệnh Covid-19 còn diễn biến phức tạp, chưa thể sớm kiểm soát, vẫn tiềm ẩn nguy cơ buôn lậu, gian lận thương mại và chuyển tải bất hợp pháp. Do vậy, dự thảo tiếp tục sử dụng biện pháp tạm ngừng kinh doanh tạm nhập, tái xuất mặt hàng này.

Phản hồi đề nghị của Bộ Công Thương về việc góp ý dự thảo Thông tư quy định về việc tạm ngừng kinh doanh tạm nhập, tái xuất mặt hàng khẩu trang y tế, găng tay y tế và bộ trang phục phòng, chống dịch; đồng thời, trên cơ sở tổng hợp ý kiến của doanh nghiệp, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, dự thảo được xây dựng xuất phát từ việc Bộ Công Thương cho rằng, có việc một số doanh nghiệp đang lợi dụng chủ trương tạm nhập, tái xuất hàng hóa để buôn lậu, gian lận thương mại và chuyển tải bất hợp pháp khẩu trang y tế và đồ bảo hộ lao động. Nguy cơ này xuất hiện trong tình hình dịch bệnh dẫn đến nhu cầu sử dụng khẩu trang y tế và đồ bảo hộ y tế tăng cao.

VCCI lưu ý, việc ban hành các quy định như trong dự thảo là biện pháp can thiệp trực tiếp vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Hơn nữa, buôn lậu, gian lận thương mại một mặt hàng nào đó xảy ra phụ thuộc vào lợi nhuận tiềm năng của mặt hàng đó tại một thời điểm nhất định.

Xem xét tình trạng thị trường khẩu trang năm 2021, VCCI nhận thấy có những thay đổi lớn so với năm 2020. Về cơ bản không xảy ra tình trạng khan hiếm hàng diện rộng hoặc cục bộ trên thị trường hoặc ép hàng làm giá như năm 2020. Bên cạnh đó, năng lực sản xuất khẩu trang, găng tay y tế đã được đảm bảo. Ngoài ra, tình hình của năm 2022, dù khó lường, nhưng đã được đảm bảo một phần nhờ việc tiêm chủng vắc xin diện rộng. Thực tế, những tuần đầu mở cửa sau giãn cách đã không ghi nhận sự đột biến nào về số lượng người nhiễm Covid-19 mới.

Từ đó, VCCI đánh giá, có cơ sở để cho rằng thị trường các mặt hàng này trong năm 2022 sẽ diễn biến không phức tạp như năm 2020, dẫn đến yếu tố thu hút hoạt động buôn lậu, chuyển tải bất hợp pháp có thể không còn.

Từ những phân tích trên, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, cân nhắc lại việc ban hành thông tư tạm ngừng kinh doanh tạm nhập, tái xuất mặt hàng khẩu trang y tế, găng tay y tế và bộ trang phục phòng, chống dịch, ít nhất là trong khi tình hình đã có thay đổi và chưa có đủ thông tin và số liệu thể hiện tính nghiêm trọng và nguy cơ dịch bệnh bùng phát.

Nguyễn Tùng – Hoàng Dương