Bộ luật Hình sự 2015 có hiệu lực từ ngày 1/1/2018 với một trong những điểm mới là mở rộng hình phạt không áp dụng biện pháp giam giữ. 10 tội dưới đây, nếu hành vi thuộc khoản 1, người phạm tội có thể được tòa án áp dụng hình phạt tiền.

Điều 155: Làm nhục người khác

Người nào xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền 10-30 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm.

Mức phạt tù từ 3 tháng đến 5 năm áp dụng với người phạm tội có hành vi lợi dụng chức vụ, quyền hạn; với người đang thi hành công vụ; với người dạy dỗ, nuôi dưỡng, chăm sóc, chữa bệnh cho mình, gây rối loạn tâm thần và hành vi cho nạn nhân từ 11% trở lên, làm nạn nhân tự sát.

Điều 165: Xâm phạm quyền bình đẳng giới     

Người nào vì lý do giới mà thực hiện hành vi dưới bất kỳ hình thức nào cản trở người khác tham gia hoạt động trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, lao động, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, văn hóa, thông tin, thể dục, thể thao, y tế, đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 5 đến 50 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm. 

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây bị phạt tiền 50-100 triệu đồng hoặc phạt tù từ ba tháng đến hai năm: lợi dụng chức vụ, quyền hạn; phạm tội hai lần trở lên; đối với hai người trở lên.

Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ một năm đến năm năm.

Điều 183: Tổ chức tảo hôn

Người nào tổ chức việc lấy vợ, lấy chồng cho những người chưa đến tuổi kết hôn, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền 10-30 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm.

Hình phạt tại Bộ luật Hình sự 1999 là cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến hai năm hoặc bị phạt tù từ ba tháng đến hai năm.

Điều 197: Quảng cáo gian dối

Dấu hiệu buộc tội là người có hành vi quảng cáo gian dối về hàng hóa, dịch vụ, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm. Hình phạt bao gồm: phạt tiền 10-100 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm.

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền 5-50 triệu đồng, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định 1-5 năm.

Điều 205: Lập quỹ trái phép

Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn lập quỹ trái quy định của pháp luật và đã sử dụng quỹ đó gây thiệt hại cho tài sản của Nhà nước 50-200 triệu đồng hoặc đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm thì bị phạt tiền 50-100 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm.

Người có hành vi phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tiền 100-500 triệu đồng hoặc phạt tù 1-5 năm: dùng thủ đoạn xảo quyệt để trốn tránh việc kiểm soát; để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật khác; gây thiệt hại cho tài sản của Nhà nước từ 200 triệu đồng đến dưới một tỷ đồng.

Người phạm tội gây thiệt hại cho tài sản của Nhà nước từ một tỷ đồng trở lên thì bị phạt tù 5-10 năm.

Điều 231: Cố ý làm trái quy định về phân phối tiền, hàng cứu trợ

Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn cố ý làm trái những quy định về phân phối tiền, hàng cứu trợ gây thiệt hại hoặc thất thoát tiền, hàng cứu trợ từ 100 đến dưới 300 triệu đồng thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền 50-200 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến hai năm.

Mức phạt tiền sẽ từ 200 triệu đến một tỷ đồng hoặc án tù 1-5 năm nếu người phạm tội thuộc trường hợp: có tổ chức; từ hai lần trở lên; gây thiệt hại hoặc thất thoát tiền, hàng cứu trợ 300 triệu đồng trở lên; gây ảnh hưởng xấu về an ninh, trật tự, an toàn xã hội.

Điều 135: Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh

Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh do hành vi trái pháp luật nghiêm trọng của nạn nhân đối với người đó hoặc đối với người thân thích của người đó, thì bị phạt tiền 10-50 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ sáu tháng đến ba năm: với hai người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 31-60%; gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên hoặc dẫn đến chết người.

Điều 136: Cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội

Người nào cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội, thì bị phạt tiền 5-20 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ ba tháng đến hai năm: với hai người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%; gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.

Nếu hành vi phạm tội dẫn đến chết người hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho hai người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên thủ phạm bị phạt tù 1-3 năm.

Điều 138: Vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác

Người nào vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%, thì bị phạt cảnh cáo, phạt tiền 5-20 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm.

Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau thì bi phạt tù từ ba tháng đến hai năm: với hai người trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người từ 31% đến 60%; gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên.

Mức phạt tù 1-3 năm tù áp dụng với người gây tội với hai nạn nhân trở lên mà tỷ lệ tổn thương cơ thể của mỗi người 61% trở lên.

Điều 281: Vi phạm quy định về duy tu, sửa chữa, quản lý các công trình giao thông

Người nào có trách nhiệm trong việc duy tu, sửa chữa, quản lý các công trình giao thông đường bộ, đường sắt, đường thủy, đường không mà có một trong các hành vi sau đây, gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của một người với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60% hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của hai người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 31% đến 60%, thì bị phạt tiền từ 30 triệu đồng đến 100 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến ba năm:

- Không thực hiện hoặc thực hiện không đúng quy định về duy tu, bảo dưỡng, quản lý để công trình giao thông không bảo đảm trạng thái an toàn kỹ thuật và tiêu chuẩn kỹ thuật của công trình liên quan đến bảo đảm an toàn giao thông;

- Không khắc phục kịp thời đối với các công trình giao thông bị hư hỏng, đe dọa an toàn giao thông;

- Không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các biện pháp hướng dẫn, điều khiển giao thông, đặt biển hiệu, cọc tiêu, rào chắn ngăn ngừa tai nạn khi công trình giao thông đã bị hư hại chưa kịp hoặc đang tiến hành duy tu, sửa chữa;

- Không thường xuyên kiểm tra và thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn giao thông trên đoạn đường đèo dốc nguy hiểm, đoạn đường có đá lở, đất sụt, nước ngập hoặc trên các đoạn đường có nguy cơ không bảo đảm an toàn giao thông;

- Không có biện pháp xử lý kịp thời và biện pháp ngăn ngừa tai nạn khi phát hiện hoặc được tin báo công trình giao thông thuộc thẩm quyền quản lý của mình bị hư hỏng;

- Không đặt hoặc đặt không đủ các tín hiệu phòng vệ theo quy định thi công, sửa chữa công trình giao thông;

- Không thu dọn, thanh thải các biển phòng vệ, rào chắn, phương tiện, các vật liệu khi thi công xong;

- Vi phạm khác về duy tu, bảo dưỡng, quản lý công trình giao thông.

Trường hợp gây tổn thương, tổn hại sức khỏe ở cao hơn hoặc gây thiệt hại nhiều hơn, mức phạt sẽ từ 6 tháng đến 15 năm tù.

Cao Huyền - Phương Thảo