Chiến dịch Con Rồng Mê Kông là chuỗi chiến dịch hành động chung giữa các cơ quan Hải quan và các cơ quan thực thi pháp luật khác của khu vực Châu Á - Thái Bình Dương về chống buôn bán bất hợp pháp ma tuý, động vật, thực vật hoang dã và các sản phẩm từ động, thực vật hoang dã thuộc danh mục CITES trên toàn bộ các tuyến do Hải quan Việt Nam, Hải quan Trung Quốc đồng sáng kiến, khởi động từ năm 2018 với sự hỗ trợ kỹ thuật của Cơ quan phòng chống ma túy Liên hợp quốc (UNODC), Văn phòng liên lạc tình báo khu vực Châu Á Thái Bình Dương (RILO AP - WCO).

Đến nay, Chiến dịch đã hoàn thành triển khai 5 giai đoạn (từ năm 2018 - 2023), đạt được những kết quả đáng kể. Chiến dịch được RILO AP và các tổ chức thực thi pháp luật quốc tế đánh giá là một trong những Chiến dịch kiểm soát thành công nhất trong khu vực Châu Á-Thái Bình Dương về số lượng thành viên tham gia và số lượng vụ việc được cập nhật lên hệ thống thông tin chung của Chiến dịch. Qua cơ chế của Chiến dịch, đã có nhiều thông tin tình báo được cảnh báo, trao đổi giữa các nước để góp phần thực hiện bắt giữ thành công nhiều vụ việc buôn lậu và vận chuyển trái phép ma tuý, động vật, thực vật hoang dã lớn.

Từ năm 2022, Chiến dịch Con Rồng Mê Kông chính thức được đưa vào Tuyên bố chung Việt Nam - Trung Quốc trong chuyến thăm chính thức Việt Nam của Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Năm 2023, Chiến dịch tiếp tục được đưa vào tuyên bố chung giữa hai nước (điểm (3), Mục 4.3) với nội dung: “… tiếp tục làm sâu sắc hợp tác về thực thi pháp luật chống buôn lậu, thúc đẩy hành động phối hợp thực thi pháp luật quốc tế “Con rồng Mê Kông” đạt được nhiều thành quả hơn nữa”.

Tiếp theo thành công của chuỗi Chiến dịch Con Rồng Mê Kông, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan tiếp tục triển khai Chiến dịch Con Rồng Mê Kông 6 năm 2024 theo hướng: Nâng tầm, mở rộng quy mô triển khai Chiến dịch, tăng cường các hoạt động chia sẻ thông tin, hợp tác điều tra sau bắt giữ để phát hiện sớm các đường dây xuyên quốc gia buôn lậu, vận chuyển trái phép ma túy và động thực vật hoang dã. Tính đến thời điểm hiện tại, Chiến dịch OMD 6 nhận được sự đồng thuận tham gia 25 cơ quan Hải quan và các cơ quan thực thi pháp luật và tổ chức quốc tế (trong đó có 20 cơ quan hải quan và 5 tổ chức quốc tế).

Ngày 16-18/4/2024, Tổng cục Hải quan phối hợp với Cơ quan phòng chống ma túy Liên hợp quốc (UNODC) đã tổ chức thành công Hội nghị Khai mạc triển khai Chiến dịch Con Rồng Mê Kông giai đoạn 6 tại TP. Hồ Chí Minh với sự tham dự của 64 đại biểu trong nước và quốc tế (trong đó đại biểu quốc tế gồm đại biểu từ cơ quan hải quan từ 16 quốc gia và 04 tổ chức thực thi pháp luật quốc tế, đại biểu Việt Nam gồm: đại biểu thuộc Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về ma túy C04 và Cục Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường C05 thuộc Bộ Công an, đại biểu thuộc Cục Điều tra chống buôn lậu và một số đơn vị trực thuộc Tổng cục Hải quan).

Hội nghị đánh dấu việc chính thức triển khai Chiến dịch tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương, các nội dung hội nghị bao gồm thông báo triển khai các hoạt động thuộc khuôn khổ Chiến dịch OMD 6, trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm giữa các quốc gia trong công tác thực thi chống buôn bán, vận chuyển trái phép các loài động thực vật hoang dã (CITES) và ma tuý và tập huấn các kỹ năng thu thập, quản lý, trao đổi, phân tích thông tin, điều tra phục vụ triển khai Đội Trọng điểm (Red Team) trong phạm vi Chiến dịch.

Song song với đó, Tổng cục Hải quan chủ trì, phối hợp với C04 và C05, tổ chức triển khai Chiến dịch Con Rồng Mê Kông 6 trên phạm vi toàn ngành. Các hoạt động trong khuôn khổ Chiến dịch dự kiến được Tổng cục Hải quan triển khai bao gồm: Tổ chức hội thảo, tập huấn chuyên đề toàn ngành, tham gia và phối hợp điều phối các hoạt động họp nhóm, điều tra chung, các hoạt động của đội trọng điểm nhằm phân tích, thu thập thông tin và điều tra…

Minh Anh