THCL Liên hiệp Khoa học Phát triển Du lịch Bền vững (STDe) vừa đưa ra ý tưởng lập “Tour du lịch Formosa” tại 4 tỉnh miền Trung. Ý tưởng này, ngay lập tức nhận được những ý kiến khác nhau, thậm chí trái chiều. Cơ quan chức năng cần nghiên cứu và lấy ý kiến rộng rãi trước khi đưa ý tưởng vào triển khai thực tế.

TS. KTS. Nguyễn Thu Hạnh, Chủ tịch Liên hiệp Khoa học Phát triển Du lịch Bền vững, chủ nhân của ý tưởng “Tour du lịch Formosa”

Mục tiêu nhằm “khai thác giá trị tinh thần cá và thép”

Sau sự cố môi trường biển tại 4 tỉnh miền Trung, các nhà khoa học của STDe đã đưa ra ý tưởng: Tour du lịch Formosa - Huyền thoại Cá - Thép hóa rồng.

Theo TS. KTS. Nguyễn Thu Hạnh, Chủ tịch Liên hiệp Khoa học Phát triển Du lịch Bền vững, chủ nhân của ý tưởng Tour du lịch Formosa: “Toàn bộ hoạt động khoa học này là chúng tôi tự bỏ tiền nghiên cứu vì miền Trung, chứ không có ai hỗ trợ cả. Ý tưởng Tour du lịch Formosa là nhằm cứu dân, thương đồng bào miền Trung khi mất cả du lịch, cả cá nên phải nghĩ ra hướng đi khác để giúp người dân có cơ hội công ăn, việc làm, nguồn thu từ du lịch... Tour không khai thác Formosa, cũng không khai thác cá. Tour là hoạt động du lịch hướng tới mục tiêu khai thác các giá trị tinh thần của cả cá và thép”.

Theo bà Hạnh, trước hiện tượng cá chết hàng loạt trong thời gian dài; lương thực, thực phẩm và công ăn, việc làm của người dân 4 tỉnh miền Trung sau khi môi trường biển và các hệ sinh thái bị ô nhiễm nặng nề, khi không còn sự tồn tại của cá, loài sinh vật biển quan trọng đã bao đời nay nuôi sống con người…, tất cả sẽ đi đến đâu nếu vẫn níu giữ tư duy cũ, chỉ ngồi than khóc cùng sự cố mà không biết vượt lên, tìm ra hướng đi mới? Rồi đời sống người dân miền Trung sẽ thế nào, ngành du lịch cả 4 tỉnh miền Trung sẽ ra sao?...

“Tour du lịch Formosa - Huyền thoại Cá - Thép hóa rồng, chính là một giải pháp gắn phần giá trị tinh thần của cả cá và thép. Bối cảnh đã thay đổi thì bắt buộc phải có những tư duy thay đổi để thích ứng được với hoàn cảnh mới. Kể cả phải chấp nhận mạo hiểm”, bà Hạnh nhấn mạnh.

Nếu đi vào hoạt động, Tour du lịch Formosa sẽ đi qua Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế… và sẽ kết nối các điểm du lịch, vốn là những địa chỉ đang chìm trong cơn khủng hoảng Formosa những tháng qua: Làng chài “Cá Gỗ”, nơi Nàng Cá sinh ra và lớn lên (tại bãi biển Thiên Cầm - Hà Tĩnh); Khu du lịch Cá - Thép, nơi xảy ra mối tình của Nàng Cá và chàng Thép (vị trí tại Đèo con - Khu công nghiệp Vũng Áng, Hà Tĩnh); Khu du lịch Cá - Cát (bãi biển Nhật Lệ -Quảng Bình); Khu du lịch “Thép đã tôi thế đấy”, nơi Cá – Thép tụ tập để vượt cổng Vũ Môn (địa điểm: bãi biển Triệu An - Quảng Trị); Khu du lịch Cá - Rồng, nơi Cá - Thép tái sinh và hóa rồng (địa điểm bãi biển Lăng Cô - Huế).

“Cá - thép hóa rồng” là cái gì…?

Sau khi STDe đưa ra ý tưởng lập “Tour du lịch Formosa”, ngay lập tức nhận được sự quan tâm của dư luận với những ý kiến trái chiều.

Trao đổi với báo chí, ông Nguyễn Hữu Thắng, Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Quảng Trị cho biết, ý tưởng này cần được triển khai nhanh để đánh thức tình trạng “ngủ quên” mấy tháng qua của du lịch 4 tỉnh miền Trung.

Còn ông Lê Trần Sáng, Phó giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Hà Tĩnh thận trọng: “Đây là vấn đề tế nhị nên cần nghiên cứu kỹ”.

Ông Nguyễn Văn Tuấn, Tổng cục trưởng Tổng cục Du lịch chia sẻ với báo chí: “Bản thân tôi chưa xem xét về ý tưởng này nên chưa thể có bình luận. Ý tưởng đưa ra hay, nhưng phải khả thi. Đặc biệt, các dự án đều phải nghiên cứu, xem xét, lấy ý kiến các chuyên gia cũng như địa phương thì mới biết có nên triển khai hay không”.

Trao đổi với PV, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nói: Tôi đã đọc dự án, đã tìm hiểu và thấy nhiều chi tiết không phù hợp, thậm chí phản tác dụng, phản cảm.

“Chủ nhân của ý tưởng “Tour du lịch Formosa” là lấy ý tưởng du lịch đến những nơi từng xảy ra thảm họa của Nhật hoặc một số nước khác, nhưng đó là những nơi mà họ đã xử lý xong, hậu quả do tự nhiên hoặc không phải cố ý. Trong khi Việt Nam lại khác. Tôi hiểu họ vận dụng tư duy kinh tế trong khủng hoảng, có cơ hội nhưng đưa ra lúc này chưa phù hợp, vì Formosa chưa làm hết trách nhiệm và cam kết của mình”, bà Chi Lan nói.

Bà Chi Lan phân tích: “Đưa dự án này ra là rất không phù hợp, thậm chí sẽ bị dư luận ném đá rất nhiều bởi nó đồng nghĩa với việc chúng ta thừa nhận việc vi phạm của Formosa là chuyện đã rồi, chấp nhận và đưa ra giải pháp cứu dân. Nhưng ai sẽ đến tham quan, tắm biển chỉ bằng một dự án này? Trong khi đó, Formosa không chỉ thải ra biển chất độc, họ đã chôn lấp chất thải ở nhiều nơi. Khi chưa hoạt động đã vậy, còn nếu hoạt động thì việc khí thải sẽ ra sao, có độc hay không?

Việc đưa các từ như “cá - thép”, “cá gỗ” là rất phản cảm. “Cá - thép hóa rồng” là cái gì? Cha ông ta chỉ có khái niệm “Cá chép hóa rồng”, chứ chưa ai nói “cá - thép hóa rồng” cả. Ý tưởng này mặc nhiên hòa trộn, thừa nhận mối quan hệ tự nhiên giữa cá và thép? Thêm nữa, “cá gỗ” là ám chỉ thời kỳ nghèo đói của người dân Hà Tĩnh nên rất nhạy cảm. “Cá - thép hóa rồng”, nhưng liệu đời sống người dân tại đây có hóa rồng hay không”?

Bà Chi Lan nhấn mạnh, trong khi chúng ta đang yêu cầu Formosa phải xử lý hậu quả hoặc cam kết giữ gìn môi trường; người dân đang phải gánh chịu những hậu quả ghê gớm, nỗi đau vẫn còn đó. Một tour du lịch cổ động như vậy -  không thể là giải pháp, nó lại xoáy vào nỗi đau của đồng bào, rất phản cảm.

Hoan Nguyễn