Ngay từ tháng 1/2020, tại Hội nghị toàn quốc phòng chống thiên tai, Bộ NN-PTNT và Bộ Tài nguyên - Môi trường đã cảnh báo năm nay miền Trung có 5-6 cơn bão ảnh hưởng trực tiếp. Nó cho thấy chúng ta cảnh báo rất sớm, nhưng tại sao lại thiệt hại như vậy? Tại sao khi xảy ra thiên tai vẫn có người không chạy được, vẫn ở trên những nóc nhà?

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Hoàng Hiệp tại buổi Họp báo thường kỳ Chính phủ tháng 10

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp lý giải: Người dân cơ bản đã có thông tin về mưa bão, bởi Bộ Thông tin và Truyền thông đã gửi 56,1 triệu lượt tin nhắn đến bà con. Một số nơi bị ngập trên diện rộng và ngập sâu, thậm chí nhà 2 tầng cũng không còn chỗ nào trú tránh. Điển hình như ở huyện Lệ Thủy (Quảng Bình) có nhà mực nước ngập 6,3m, vượt mức lũ lịch sử.

Nói về công tác ứng phó, Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp tiếp tục nhấn mạnh: "Đây là đợt thiên tai dị thường.

Công tác ứng phó của đã rất chủ động, tuy nhiên có mấy vấn đề đặt ra. Thứ nhất, chúng ta nói về lực lượng ứng phó, chủ yếu là công an và quân đội. Vừa qua rất nhiều đồng chí hy sinh, bị thương. Chúng tôi đi cùng rất nhiều lần với các đồng chí, nhưng lực lượng cơ bản không đảm bảo".

Đại diện Bộ NN-PTNT cho rằng, phải có lực lượng chuyên nghiệp hơn, chính quy hơn, trang thiết bị hiện đại hơn để phù hợp với mọi điều kiện thời tiết. Có như vậy mới đảm bảo được an toàn cho các lực lượng cứu hộ.

Thứ hai, chúng ta đã đầu tư rất nhiều các công trình phòng, chống thiên tai, nhưng sức chịu đựng của các công trình có hạn. Ví dụ như đê biển chỉ thiết kế để chịu đựng được sóng gió cấp 10 - 11. Nếu thiết kế công trình chống chịu sóng gió cấp 12, giật 15 thì tốn kém hơn rất nhiều. Cơ sở giao thông và hạ tầng cũng vậy.

“Các khu neo đậu tàu thuyền tránh trú bão cũng mới chỉ đảm bảo khoảng 46% cho tàu thuyền. Đó là những câu chuyện có thật và vẫn đang diễn ra”, Thứ trưởng Hiệp chia sẻ.

Ông cũng cho biết, những trận sạt lở đất trong đợt vừa qua diễn ra rất phức tạp và nằm ngoài bản đồ cảnh báo sạt lở. Rõ ràng chúng ta phải ứng dụng khoa học công nghệ nhiều hơn thì mới cảnh báo nhanh được.

Hiện nay chúng ta có hơn 10 tỉnh có nguy cơ thiên tai cao đã có bản đồ sạt lở, nhưng bản đồ sạt lở tỷ lệ 1/50.000 thì quá chung chung, dựa vào bản đồ trên thì có thể một lúc phải di chuyển vài xã, không thể làm được.

Chính vì vậy, sắp tới chắc chắn Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ sẽ có những chỉ đạo và đầu tư cho công tác này.

"Còn tác động của con người có tác động đến thiên tai hay không? Chắc chắn là có. Hoạt động của con người tác động theo cả hướng tốt và hướng không tốt. Quan điểm của chúng tôi là phải thuận thiên, nhưng thuận thiên phải có kiểm soát, phải có giải pháp công trình để thuận thiên và bắt buộc phải chọn đầu tư các công trình theo hướng không hối tiếc. Công trình nào xác định đầu tư không hối tiếc thì phải làm ngay".

Trúc Mai