Còn đó những vi phạm

Việc quản lý ở chợ, cửa hàng lẻ rất phức tạp. Bán hàng đa cấp, dù được Nhà nước cho phép, nhưng phương thức đang tiềm ẩn nhiều rủi ro cho khách hàng. Những năm gần đây, Bộ Công thương và các địa phương đã đóng cửa hàng chục công ty bán hàng đa cấp bất chính. Chỉ 2 năm (2016 – 2017), lực lượng quản lý tại các địa phương đã phát hiện hàng chục nghìn vụ bán hàng giả, hàng kém chất lượng, mất VSATTP; đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất là bà con vùng sâu, vùng xa, bà con nghèo, ít hiểu biết về hàng hóa.

Không ít bếp ăn tập thể của công nhân, các nhà máy, xí nghiệp, công trường với suất ăn còn ít ỏi, rất dễ xảy ra các vụ ngộ độc tập thể. Những anh chị em văn phòng, do quỹ thời gian eo hẹp, lại thích mua sắm trên mạng cũng nhiều trường hợp hàng hóa giao thực tế khác xa với giao bán trên các trang web của các công ty bán hàng online. Việc vi phạm quyền lợi NTD, không những ảnh hưởng đến tiền bạc, sức khỏe, quỹ thời gian…, mà còn làm cho NTD lúng túng, không biết bấu víu vào đâu để khiếu nại, giải quyết.

Ảnh minh họa

Vi phạm quyền lợi NTD, không những về chất lượng, mà còn về giá cả và giá trị sử dụng của hàng hóa. Hiện nay, một kg đường ở nhà máy bán ra chỉ 12.000 - 13.000 đ/kg, nhưng khi qua nhiều khâu trung gian và bán lẻ thì 1 kg mua vào đã là 21.000 - 23.000 đ/kg. Ở phía Bắc, một số địa điểm được coi là “tổ” sản xuất và tiêu thụ hàng giả như La Phù, Thổ Tang… vẫn hàng ngày hoạt động nhộn nhịp như không có chính quyền địa phương, công an, lực lượng QLTT làm nhiệm vụ ở đó (?!).

Những giải pháp gì?

Biết những hiện tượng và nguyên nhân sâu xa của tình hình vi phạm trên. Vậy chúng ta phải làm gì?

Trước hết, cần phải có sự nhận thức đầy đủ, tự giác về vai trò của công tác bảo vệ quyền lợi NTD hiện nay để có những giải pháp thích đáng và hiệu quả. Theo đó, cần tập trung một số việc chủ yếu sau đây.

Phải tổ chức sản xuất đảm bảo chất lượng, ATTP, tiêu chuẩn hóa các sản phẩm sản xuất trong nước, kiểm tra chặt chẽ hàng NK. Thành lập các chuỗi sản xuất phân phối để quản lý chất lượng và giá cả vừa có lợi nhuận hợp lý cho người sản xuất và giá bán cho NTD.

Xây dựng mới, bổ sung sửa đổi các luật quy định có liên quan nhằm thiết lập một kỷ luật thị trường nghiêm minh để bảo vệ quyền lợi NTD, không chỉ làm phong trào như các hiệp hội NTD hiện nay, họ không có quyền uy và không chịu trách nhiệm về những sự việc xảy ra trên thị trường. Giao nhiệm vụ cho các chính quyền địa phương chịu trách nhiệm chỉ đạo quản lý tốt hàng hóa, dịch vụ trên địa bàn. Khuyến khích các DN làm ăn nghiêm túc, xử lý nghiêm các DN vi phạm. Hỗ trợ về cơ chế, chính sách để sản xuất và XNK phân phối hàng hóa an toàn, trước mắt là những mặt hàng thiết yếu như gạo, thịt, trứng, đường, rau, hoa quả, thuốc chữa bệnh thiết yếu…, sau đó nhân rộng ra các mặt hàng khác.

Xây dựng các tiêu chuẩn chất lượng hàng hóa đạt tiêu chuẩn Việt Nam và khu vực, tiến tới có các hàng hóa đạt tiêu chuẩn quốc tế. Các bộ, ngành liên quan như công thương, y tế, khoa học - công nghệ... cần làm tốt công tác tham mưu để chỉ đạo sát sao và quyết liệt công tác này, có sơ kết, tổng kết đánh giá để rút kinh nghiệm cho các kỳ tiếp theo. Hỗ trợ phát triển các hệ thống sản xuất hàng hóa sạch, hàng hóa hữu cơ, khuyến khích phát triển các hệ thống siêu thị, làm ăn nghiêm túc, có thương hiệu, nâng cấp các chợ truyền thống, đủ sức cạnh tranh ngay ở thị trường nội địa.

Tiến tới mua bán hàng hóa trên thị trường. Tất cả đều phải có hóa đơn chứng từ, mã QR cost để truy xuất nguồn gốc hàng hóa, tiện cho việc bảo vệ quyền lợi chính đáng của NTD. Với tinh thần  hành động của một chính phủ "liêm chính, hành động, sáng tạo, nói đi đôi với làm" - chắc chắn, công tác sản xuất, XNK phân phối hàng hóa trong thời gian tới sẽ có nhiều tiến bộ hơn, giảm bớt những thiệt hại không đáng có cho NTD, thực hiện đầy đủ Luật Bảo vệ NTD.

Nguyên Chủ tịch Hiệp hội Siêu thị Hà Nội - Vũ Vinh Phú