Cụ thể, xuất khẩu sang thị trường này giảm 9,2% so với cùng kỳ. Trong đó, gạo giảm tới 67,5%; sắn giảm 9,6%; cà phê giảm 8,9%; rau quả giảm 8,1%...

Trước sự sụt giảm này, Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh nhấn mạnh lại Trung Quốc là thị trường quan trọng đối với nông thủy sản Việt Nam trong những năm qua. "Trung Quốc là đối tác kinh tế lớn, thị trường xuất nhập hàng đầu của Việt Nam. Việt Nam cũng là nước xuất khẩu lớn nhất trong ASEAN sang Trung Quốc" - ông Trần Tuấn Anh cho hay.

Xuất khẩu gạo đang giảm tới 67,5%

Bước vào năm 2019, Trung Quốc có sự điều chỉnh chính sách, từ mua bán biên mậu sang chính ngạch với những yêu cầu ngày càng khắt khe hơn với nông sản nhập khẩu từ Việt Nam, nhất là tiêu chuẩn về chất lượng, nguồn gốc xuất xứ và an toàn thực phẩm.

Họ yêu cầu cơ quan chủ quản Việt Nam đăng ký vùng trồng, cơ sở đóng gói, doanh nghiệp xuất khẩu trái cây sang Trung Quốc. Thậm chí, họ còn yêu cầu cụ thể vật liệu đệm, lót trái cây như xốp lưới đối với dưa hấu, giấy dai kraft đối với chuối và mít... Không những thế, họ còn chỉ định cửa khẩu nhập khẩu đối với từng mặt hàng trái cây, thủy sản, lương thực cụ thể.

Song song với những biện pháp kỹ thuật, Trung Quốc tăng cường quản lý hoạt động trao đổi của cư dân biên giới. Các mặt hàng nông sản không thuộc danh sách các mặt hàng nông sản đã được Trung Quốc mở cửa thị trường chính thức sẽ không được nhập khẩu theo hình thức trao đổi cư dân biên giới tại đường mòn, lối mở giữa hai nước như trước nữa.

Người đứng đầu Bộ Công thương cho rằng, cần sớm giải quyết những vấn đề tồn tại trong xuất khẩu nông thủy sản sang thị trường Trung Quốc để bảo đảm lợi ích trong quan hệ thương mại song phương. "Không thể chậm trễ được nữa vì Trung Quốc ngày càng đặt ra nhiều hàng rào, yêu cầu cao về chất lượng sản phẩm, an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc" - ông Trần Tuấn Anh nhấn mạnh.

Làm rõ hơn về sự sụt giảm kim ngạch xuất khẩu thời gian qua, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) cho biết, từ giữa năm 2018 đến nay, phía Trung Quốc đã tăng cường thực hiện quy định về truy xuất nguồn gốc, giám sát kiểm dịch động thực vật và chất lượng hàng hóa nông thủy sản nhập khẩu.

Điều này phần nào tác động đến tiến độ xuất khẩu nông thủy sản của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc, bên cạnh yếu tố về cung cầu thị trường đối với một số mặt hàng cụ thể như gạo, sắn... Chưa kể, tập quán làm ăn manh mún cũng ảnh hưởng lớn đến hoạt động xuất khẩu sang Trung Quốc.

Tới thời điểm hiện tại, nước ta đã ký 13 hiệp định thương mại tự do (FTA) với nhiều đối tác, cả từng nước, cả từng nhóm nước, ví như CPTPP và EVFTA… Nhìn chung, các thị trường này đều đòi hỏi nghiêm ngặt về vệ sinh an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc xuất xứ, đăng ký vùng trồng,… với các loại nông sản. Bởi vậy, việc Trung Quốc cũng có yêu cầu như vậy là phù hợp xu thế chung.

 Trang Nguyễn