Theo báo cáo của Bộ Tài chính, giải ngân vốn 9 tháng đầu năm được 218.550 tỷ đồng, đạt 47,38% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (461.300 tỷ đồng).

Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Thị Hương cho biết: Mục tiêu giải ngân trong năm nay là 95% vốn kế hoạch. Dư địa để tạo động lực tăng trưởng cho nền kinh tế quý IV/2021 chính là thực hiện giải ngân vốn đầu tư công. Nếu từ nay đến cuối năm, giải ngân nguồn vốn đầu tư công gần 250.000 tỷ đồng sẽ đóng góp cho tăng trưởng GDP thêm 0,53 điểm phần trăm.

“Tuy nhiên, từ nay đến cuối năm chỉ còn 3 tháng nữa nhưng hơn 50% nguồn vốn đầu tư công phải giải ngân. Đây được xem là là thách thức rất lớn, đòi hỏi nỗ lực, quyết tâm rất cao mới làm được”, bà Hương nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng chỉ rõ, việc giải ngân vốn đầu tư công chậm do nhiều nguyên nhân khách quan, chủ quan đã tồn tại cố hữu từ lâu như: Công tác giải phóng mặt bằng, đấu thầu; thay đổi chính sách và quy định; năng lực chủ đầu tư, nhà thầu; việc tránh thanh toán vốn nhiều lần, chờ thanh toán một lần của chủ đầu tư, ban quản lý dự án, nhà thầu; tính chất đặc thù của chi đầu tư, niên độ ngân sách nhà nước là 1 năm, giao kế hoạch vốn đầu năm, quyết toán cuối năm, nên kế hoạch thực hiện, thi công xây dựng các công trình, dự án cũng phụ thuộc vào kế hoạch vốn…

Bên cạnh đó, đối với các dự án khởi công mới trong giai đoạn 2021-2025, tập trung triển khai công tác chuẩn bị đầu tư những tháng đầu năm và chỉ triển khai thực hiện sau khi được giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Năm 2021 là năm rất đặc biệt bởi chưa bao giờ nền kinh tế nước ta phải dồn tâm sức và nguồn lực cho công tác phòng, chống đại dịch như vậy và cũng chưa bao giờ nhiều tỉnh, thành phố, địa phương phải thực hiện các biện pháp giãn cách, hạn chế tiếp xúc như năm nay.

“Bài học rút ra là các cấp, các ngành phải nâng cao trách nhiệm hơn nữa trong việc quản lý, sử dụng hiệu quả vốn đầu tư công. Mỗi bộ, cơ quan Trung ương và địa phương sẽ là đơn vị trực tiếp đưa ra các giải pháp hiệu quả nhất đối với từng dự án do bộ, địa phương thực hiện”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhận định.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất 5 nhóm giải pháp trong thời gian tới. Theo đó, các bộ, cơ quan, địa phương thực hiện quyết liệt, đồng bộ các giải pháp, tháo gỡ kịp thời các rào cản, khó khăn vướng mắc, khơi thông điểm nghẽn để đẩy nhanh tiến độ thực hiện giải ngân vốn đầu tư công theo các nghị quyết của Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.

Bộ Y tế khẩn trương ban hành hướng dẫn lộ trình trở lại trạng thái bình thường mới, hướng dẫn đối với những người đã tiêm đủ 2 mũi vaccine, người nhiễm Covid-19 nhưng đã khỏi bệnh và triển khai các hoạt động kinh tế-xã hội đảm bảo an toàn phòng, chống dịch Covid-19.

Các nhóm giải pháp khác là xây dựng, sửa đổi các quy định đang còn chồng chéo, cản trở đến hoạt động đầu tư công; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong kiểm soát chi; tiếp tục đẩy mạnh hoạt động của các Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ.

Chuyên gia kinh tế, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh nhấn mạnh, cần sự phối hợp của nhiều ban, ngành để thực hiện đồng bộ, quyết liệt các biện pháp thúc giải ngân vốn đầu tư công. 

Cụ thể, cần rút gọn tối đa các thủ tục với quy trình cấp vốn; đồng thời nâng cao vai trò các cơ quan quản lý trong đấu thầu, tránh tình trạng làm không thực chất. Trách nhiệm và vai trò người đứng đầu của các cơ quan, ban, ngành phải được quy định từ các khâu lập kế hoạch đến kiểm tra giám sát thẩm định.

Bùi Quyền