Tính đến hết tháng 9/2013, NHNN đã “xử lý” thành công 5 tổ chức tín dụng gồm 3 NHTM CP, 1 công ty cho thuê tài chính nước ngoài và 1 công ty tài chính trong nước, thông qua việc sáp nhập, hợp nhất, giải thể; 2 chi nhánh NH nước ngoài cũng bị rút giấy phép; hàng nghìn tỷ đồng nợ xấu đã được xử lý. Đây là những thành quả đáng khích lệ trong chiến lược tái cơ cấu hệ thống liên NH của NHNN.

Ảnh minh họa

Tái cơ cấu cả NH “lành mạnh”

NHNN chỉ đạo, từ nay đến hết năm 2013, các tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh NH nước ngoài, phải tiếp tục triển khai tái cơ cấu. Theo đó, kế hoạch đến cuối năm 2013, sẽ sáp nhập thêm 1 NHTM cổ phần; mua lại 2 công ty tài chính; đóng cửa 6 chi nhánh NH nước ngoài thông qua chuyển giao tài sản, công nợ và thu hồi giấy phép; chuyển đổi 2 NH liên doanh sang NHTM 100% vốn nước ngoài.

Nhận định về chiến lược tái cấu trúc hệ thống liên NH của NHNN Việt Nam, ông Bùi Huy Thọ, Phó vụ trưởng Vụ Quản lý cấp phép các TCTD và hoạt động NH (cơ quan thanh tra giám sát NH, NHNN), cho biết: Khác với năm 2012 việc tái cấu trúc NH chỉ tập trung chủ yếu vào một số NHTM cổ phần yếu kém có nguy cơ đổ vỡ, đến năm 2013, việc tái cơ cấu hệ thống liên NH đã mang tính chủ động và tự nguyện, xu hướng hợp nhất, sáp nhập diễn ra không chỉ ở TCTD yếu kém mà còn diễn ra giữa các NH lành mạnh với nhau.

Theo ông Thọ, dù đã thu được một số kết quả nhất định nhưng nhìn chung vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức như tình trạng sở hữu chéo còn phức tạp, thị trường mua bán nợ kém phát triển… Để tái cơ cấu NH thành công thì NHNN còn rất nhiều nhiệm vụ phải làm, trong đó xử lý nợ xấu vẫn là một nhiệm vụ trọng tâm.

Vì vậy, trong thời gian tới, NHNN phải tiếp tục đôn đốc, giám sát chặt chẽ quá trình bán, xử lý nợ xấu giữa VAMC và các TCTD. Bên cạnh đó, NHNN cũng cần xem xét chuyển đổi những NH liên doanh chưa đảm bảo vốn điều lệ bằng vốn pháp định thành NH 100% vốn nước ngoài; yêu cầu các tập đoàn kinh tế nhà nước thoái vốn khỏi các TCTD phi NH, với các TCTD phi NH quá yếu kém thì có thể cho phá sản.

Triệt để xử lý nợ xấu và sở hữu chéo

Không thể phủ nhận, thời gian qua việc xử lý nợ xấu cũng đã có những bước tiến nhất định. Từ những kết quả trên, không ít TCTD được tái cấp vốn, khoanh nợ, giãn nợ, cho DN vay vốn ưu đãi, giúp tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của DN trong nước.

Tuy nhiên, theo chuyên gia kinh tế Lê Xuân Nghĩa, để tái cấu trúc NH thành công, sau xử lý nợ xấu còn một bước vô cùng quan trọng cần gấp rút thực hiện đó là xử lý nạn sở hữu chéo, sở hữu mang tính lợi ích nhóm. Ông Nghĩa cho biết, nếu không được thanh tra, giám sát chặt chẽ, nghiêm minh, rất nhiều TCTD sẽ lợi dụng quyền uy của nhóm lợi ích, đảo nợ xấu thành “nợ tốt” và tiếp tục lũng đoạn. Với những TCTD này cần nghiêm khắc đưa ra khỏi hệ thống NH nếu phát hiện họ vi phạm nguyên tắc hoạt động tài chính.

Về vấn đề này, ông Bùi Huy Thọ cũng nhận định: “Biện pháp giảm đầu tư, sở hữu chéo hữu hiệu nhất là NHNN phải tiến hành đánh giá thận trọng nguồn lực tài chính của các cổ đông khi tham gia góp vốn, mua cổ phần tại các TCTD để từ chối những nhà đầu tư không có đủ năng lực tài chính. Hạn chế tình trạng sở hữu, đầu tư chéo, thông qua các biện pháp thanh tra, kiểm tra sở hữu chéo, đầu tư chéo, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định của pháp luật”.

Nguyễn Hạnh