Những yếu tố tác động tiêu cực lên sự ổn định của tỷ giá VND/USD trong nước

Tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ điều hành chính sách tiền tệ năm 2024, tập trung tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, kinh doanh thúc đẩy tăng trưởng và ổn định kinh tế vĩ mô, diễn ra ngày 14/3, tại Văn phòng Chính phủ, Phó thống đốc thường trực Ngân hàng Nhà nước (NHNN), ông Đào Minh Tú cho biết:

Tính đến hết tháng 2/2024, tín dụng nền kinh tế giảm 0,72% so với cuối năm 2023. Tuy nhiên, tốc độ giảm của tháng 2/2024 chậm lại (-0,05%) so với tháng 1/2024 (-0,6%).

Theo ông Đào Minh Tú, mức giảm ở hầu hết các ngành, lĩnh vực kinh tế. Có hai lĩnh vực tăng trưởng là tín dụng lĩnh vực bất động sản, tăng 0,23% so với cuối năm 2023 và lĩnh vực chứng khoán, tăng 2,56% so với cuối năm 2023.

Theo Phó thống đốc, kinh tế thế giới vẫn diễn biến khó lường, áp lực lạm phát và mặt bằng lãi suất thế giới ở mức cao, đồng USD, giá vàng thế giới diễn biến phức tạp; chênh lệch lãi suất USD/VND... là những yếu tố tác động tiêu cực lên sự ổn định của tỷ giá VND/USD trong nước, nhất là khi lãi suất VND tiếp tục giảm.

“Ngoài ra do theo yếu tố thời vụ, nhu cầu vốn tín dụng thường tăng cao vào dịp cuối năm và thời điểm trước Tết nguyên đán dẫn tới 2 tháng đầu năm khó tăng trưởng nhanh quy mô tín dụng”, ông Đào Minh Tú cho biết.

Theo lãnh đạo NHNN, nguyên nhân chính dẫn đến tín dụng tăng chậm là do cầu và sức hấp thụ vốn của nền kinh tế ở mức thấp. Nhiều doanh nghiệp đã thu hẹp hoặc ngừng hoạt động do sức ép lạm phát, giá cả vật liệu tăng, thiếu đơn hàng, nhiều yếu tố đầu vào, chi phí sản xuất kinh doanh cao nên không có nhu cầu vay vốn. Người dân tăng dự phòng và giảm vay chi tiêu; tín dụng bất động sản chiếm khoảng 21% tín dụng chung nên tín dụng bất động sản tăng/giảm cao thường khiến tín dụng toàn hệ thống tăng/giảm.

Một số nhóm khách hàng có nhu cầu nhưng chưa đáp ứng điều kiện vay vốn, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa do quy mô vốn nhỏ, năng lực hạn chế, thiếu phương án kinh doanh khả thi, các giải pháp tăng tiếp cận tín dụng thông qua Quỹ Bảo lãnh tín dụng, Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa... chưa phát huy hiệu quả.

Một số chương trình, chính sách tín dụng vẫn đang gặp khó khăn trong quá trình triển khai như đối với Chương trình 120.000 tỷ đồng, các quy định pháp luật liên quan đến dự án nhà ở xã hội (quỹ đất, trình tự, thủ tục mua bán, định giá…) còn nhiều vướng mắc; số lượng dự án cải tạo, xây dựng lại chung cư rất ít; một số điều kiện đối với người mua nhà không còn phù hợp…

Phó thống đốc Đào Minh Tú cho biết thêm, nguyên nhân nữa là một số ngân hàng còn thận trọng trong thực hiện cấp tín dụng do nợ xấu tăng. Mặc dù nợ xấu đã được tổ chức tín dụng (TCTD) tập trung xử lý, nhưng vẫn có xu hướng tăng do biến động tiêu cực từ tình hình kinh tế thế giới cùng những khó khăn của nền kinh tế trong nước đã tác động tiêu cực tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, khả năng trả nợ gốc/lãi ngân hàng suy giảm. Nợ xấu nội bảng của hệ thống các TCTD đến cuối năm 2023 là 4,55%, tăng so với mức 2,03% vào cuối năm 2022… Đặc biệt, khả năng huy động vốn trung, dài hạn của TCTD còn thấp so với nhu cầu vốn trung dài hạn của nền kinh tế.

Nguyên nhân tiếp theo - được Phó thống đốc chỉ ra là tình hình huy động vốn qua cổ phiếu, trái phiếu, vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) tăng thấp; khó khăn trên thị trường thị trường trái phiếu, bất động sản chưa được giải quyết căn cơ, triệt để... khiến nguồn vốn phục vụ tăng trưởng tiếp tục tập trung vào tín dụng ngân hàng, tỷ lệ tín dụng/GDP tăng cao (cuối năm 2023 khoảng 133%, tăng so với mức khoảng 125% cuối năm 2022), tiềm ẩn rủi ro an toàn hệ thống tài chính, tiền tệ.

Kéo dài thời gian thực hiện Thông tư 02 về cơ cấu nợ giữ nguyên nhóm nợ

"Thời gian tới, NHNN sẽ nghiên cứu sửa đổi, bổ sung văn bản quy phạm pháp luật nhằm tăng khả năng tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng như kéo dài thời gian thực hiện Thông tư 02 đến hết năm 2024", ông Đào Minh Tú cho biết.

Trước đó, nhiều ngân hàng đã đề nghị NHNN cho phép TCTD được cơ cấu nợ giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư 02 đối với dư nợ gốc phát sinh trong năm 2023; đồng thời kéo dài thời gian cơ cấu đến ngày 31/12/2024, thay vì ngày 30/6/2024 như hiện nay.

Trong điều kiện kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát, lãi suất trong thời gian tới sẽ được NHNN điều hành ổn định theo hướng từng bước giảm mặt bằng lãi suất chung; điều hành hài hòa giữa lãi suất và tỷ giá phù hợp với tình hình thị trường, diễn biến kinh tế vĩ mô và mục tiêu chính sách tiền tệ; tiếp tục có các giải pháp khuyến khích các TCTD tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất cho vay, tạo sự hài hòa giữa lãi suất cho vay và lãi suất huy động; tiếp tục chỉ đạo các TCTD công bố công khai lãi suất cho vay bình quân.

Phía NHNN sẽ chỉ đạo các TCTD tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả, đúng, trúng mục tiêu, đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn của nền kinh tế, hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên và các động lực tăng trưởng; rà soát, đơn giản hóa thủ tục, hồ sơ vay vốn, tài sản bảo đảm, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng; mở rộng tín dụng cho sản xuất kinh doanh, phục vụ đời sống, tiêu dùng, tăng cường tín dụng tiêu dùng góp phần hạn chế "tín dụng đen".

Thời gian tới, NHNN sẽ phối hợp với Bộ Công an, sử dụng dữ liệu của Đề án 06 để tạo thuận lợi cho vay tiêu dùng, hạn chế "tín dụng đen." Phối hợp với Bộ Xây dựng, các bộ ngành có liên quan triển khai gói 120.000 tỷ đồng, chương trình 1 triệu căn nhà ở xã hội.

Bên cạnh đó, NHNN phối hợp với Bộ Kế hoạch Đầu tư, Hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa có cơ chế, chính sách hỗ trợ thêm cho doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận vốn; phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn hoàn thiện các chương trình phát triển nông nghiệp như Chương trình 1 triệu ha lúa; phát triển sản xuất chế biến công nghiệp tại Tây Nguyên; ứng dụng công nghệ cao và tham gia sản xuất theo chuỗi giá trị tại các địa phương...

Đặc biệt, NHNN sẽ tăng cường công tác thanh tra, giám sát, trong đó tập trung giám sát chất lượng tín dụng, cấp tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; cấp tín dụng đối với khách hàng và người có liên quan, nhóm khách hàng lớn, cấp tín dụng cho ban lãnh đạo, ban điều hành và người có liên quan của các TCTD, cổ đông; đầu tư trái phiếu doanh nghiệp…

Phó thống đốc Đào Minh Tú nhấn mạnh:

“NHNN đề xuất, kiến nghị với các bộ ngành, địa phương liên quan triển khai các giải pháp cần thiết để tăng cường khả năng tiếp cận tín dụng đối với doanh nghiệp trong thời gian tới; đề nghị, các doanh nghiệp tích cực thực hiện các biện pháp tái cấu trúc hoạt động, nâng cao năng lực quản trị điều hành, xây dựng các phương án, dự án sản xuất, kinh doanh khả thi, minh bạch tình hình tài chính, phối hợp với ngân hàng thành mối quan hệ cộng sinh… để các TCTD có cơ sở thẩm định, quyết định cho vay”.

Phương Thảo (T/h)