TAND TP. Hà Nội đã tiếp nhận hồ sơ vụ án sai phạm xảy ra tại Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam - VEAM để xem xét việc thực hiện đưa vụ án ra xét xử theo trình tự, thủ tục luật định. Vụ án này có 17 bị can bị truy tố về các tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” và “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”.

Theo cáo trạng, VEAM đại diện chủ sở hữu là Bộ Công Thương (có vốn hơn 88%). Công ty Cổ phần Vận tải và Thương mại VEAM - Vetranco là công ty con của VEAM.

Trong thời gian từ năm 2011 - 2013, bị can Vũ Từ Công (Kế toán trưởng VEAM) tham mưu, đề xuất, soạn thảo văn bản trình bị can Lâm Chí Quang (Tổng Giám đốc VEAM) ký 5 chứng thư bảo lãnh thanh toán ngân hàng cho Vetranco vay tổng số 193 tỷ đồng để kinh doanh.

Đến thời hạn, phía Vetranco không đủ nguồn tiền trả nợ nên VEAM đã bị các ngân hàng cưỡng thu hoặc phải trả nợ thay Vetranco tổng số tiền gần 76 tỷ đồng.

Cơ quan tố tụng còn cáo buộc, việc thực hiện dự án đầu tư sản xuất máy kéo bốn bánh hạng trung và ký kết, thực hiện hai thỏa thuận VEAM - ZIBO đầu tư phát triển sản phẩm xe ô tô tay lái bên phải của lãnh đạo VEAM đã khiến Nhà nước thiệt hại hơn 66 tỷ đồng.

Cụ thể, ông Trần Ngọc Hà (là Chủ tịch HĐTV VEAM giai đoạn 2011-2014) và là Tổng giám đốc VEAM từ 01/01/2015 – 08/08/2018,  bị cáo buộc với quyền hạn, trách nhiệm của mình, ông Hà được coi là buộc phải biết việc bảo lãnh thanh toán cho Vetranco là vi phạm về tỉ lệ bảo lãnh vay vốn theo các quy định pháp luật. Song bị can vẫn tạo điều kiện cho cấp dưới thực hiện việc bảo lãnh, cho vay trái quy định.

Theo cáo trạng, trong thời gian 2011-2013, bị can Vũ Từ Công (Kế toán trưởng VEAM) đã tham mưu, đề xuất, soạn thảo văn bản trình ông Lâm Chí Quang ký 4 chứng thư bảo lãnh thanh toán cho Vetranco (Công ty trực thuộc VEAM) vay 193 tỷ đồng tại Vietinbank Chi nhánh Hà Nội, Agribank Chi nhánh Hoàng Mai, BIDV Sở giao dịch 3 và tại Agribank Chi nhánh Long Biên.

Đến hạn thanh toán, Vietranco không trả được nợ vay nên VEAM bị các Ngân hàng cưỡng thu số tiền hơn 23 tỷ đồng và VEAM phải cho Vetranco vay để thanh toán nợ các Ngân hàng hơn 52 tỷ đồng, gây thiệt hại cho VEAM tổng số tiền 75,82 tỷ đồng.

Cáo buộc cho rằng, ông Trần Ngọc Hà biết và tạo điều kiện cho ông Lâm Chí Quang và Vũ Từ Công thực hiện việc bảo lãnh, cho vay trái quy định gây thiệt hại cho VEAM số tiền trên.

Năm 2015, bị can Hà còn tự ý quyết định hợp tác với Công ty T-King (Trung Quốc) thực hiện kế hoạch đầu tư phát triển sản phẩm xe ô tô tay lái bên phải, để xuất khẩu sang Sri Lanka nhưng không có Nghị quyết của HĐTV VEAM, không nằm trong Kế hoạch sản xuất kinh doanh đã được phê duyệt của VEAM.

Ông Hà quyết định việc chuyển tạm ứng 400.000 USD cho Công ty T-King nghiên cứu, phát triển các bộ linh kiện xe ô tô tay lái bên phải. Do kế hoạch nêu trên không thực hiện được, không thu hồi được khoản đã tạm ứng nên VEAM bị thiệt hại gần 10 tỷ đồng.

Hành vi của ông Trần Ngọc Hà vi phạm các khoản tại Điều 91 và Điều 99 Luật Doanh nghiệp năm 2014; Điều 24 Luật Quản lý, sử dụng vốn Nhà nước...

Năm 2016, dự án “Đầu tư sản xuất máy kéo bốn bánh hạng trung” của VEAM đang ở giai đoạn chuẩn bị đầu tư và chưa được Bộ Công Thương xem xét, quyết định đầu tư nhưng ông Hà với chức danh thời điểm đó là Tổng Giám đốc VEAM vẫn thực hiện việc ký kết Hợp đồng cung cấp Li-xăng với Công ty ISEKI (Nhật Bản) và thanh toán 2 đợt, số tiền 2,5 triệu USD nhưng sau đó không có căn cứ thu hồi, gây thiệt hại cho VEAM số tiền hơn 56 tỷ đồng.

Việc làm này của ông Trần Ngọc Hà vi phạm tại Điều 50 Luật Xây dựng năm 2014; Điều 6 Nghị định số 59/2015/NĐ-CP ngày 18/6/2015 của Chính phủ...

Trong vụ án này, cựu Chủ tịch VEAM Trần Ngọc Hà bị xác định là người giữ vai trò chính, cùng đồng phạm gây thiệt hại cho Nhà nước hàng trăm tỷ đồng. 

CQĐT cho rằng quá trình điều tra, ông Hà có thái độ khai báo chống đối, không thành khẩn, quanh co chối tội. CQĐT đề nghị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Đối với các cá nhân sau, VKSND Tối cao sẽ kiến nghị với cơ quan quản lý VEAM; Bộ Công Thương xem xét xử lý kỷ luật theo thẩm quyền. Những người này bị coi là có liên quan đến sai phạm nhưng chưa đến mức phải xử lý hình sự.

Hoàng Thăng