THCL - Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, thời gian qua đã có nhiều công ty thủy sản bị lừa đảo và có nguy cơ mất hàng trăm ngàn USD với một khách hàng nước ngoài.

Đó là Công ty Echopack INC với người đại diện tên Jason Brown ở Canada.

Cụ thể, một số doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Việt Nam ký hợp đồng với Công ty Echopack theo hình thức tín dụng thư, với bên bảo lãnh là ngân hàng General Equity. Theo đó, ngân hàng này sẽ chịu trách nhiệm thanh toán cho bên bán khi bên mua nhận được hàng.

Ảnh minh họa

Thế nhưng, sau khi Công ty Echopack đã nhận được hàng thì ngân hàng này lại từ chối thanh toán. Lý do là bộ chứng từ của các doanh nghiệp Việt Nam gửi cho ngân hàng không hợp lệ. Một trong những nguyên nhân là vì chữ ký của Echopack trên hợp đồng với doanh nghiệp Việt không khớp với chữ ký của công ty này tại ngân hang General Equity.

Tuy nhiên, theo tìm hiểu của các doanh nghiệp Việt Nam, sự thật là Công ty Echopack đã tự ý nộp cho ngân hàng một hợp đồng với chữ ký khác.

Các chuyên gia cho rằng, rủi ro lớn nhất trong thương mại quốc tế mà Việt Nam thường vướng phải là về tín dụng. Trước đó, nhiều trường hợp doanh nghiệp xuất nhập khẩu các mặt hàng khác như hạt điều, gỗ, nhôm... cũng gặp phải tình trạng khó thu hồi nợ hoặc bị lừa đảo.

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đã không thể nhận diện được các yếu tố rủi ro dẫn đến thiệt hại nặng nề về kinh tế, thậm chí phải đối mặt với nguy cơ phá sản.

Chỉ tính riêng trong năm 2015, xuất khẩu của Việt Nam đã mất khoảng 8 tỷ USD từ các công ty nước ngoài do không thu hồi nợ được hoặc bị lừa đảo.

VASEP đã gửi cảnh báo cho các công ty thủy sản trên cả nước để cảnh giác với Công ty Echopack. Đồng thời, lưu ý DN Việt khi mua bán với các đối tác nước ngoài cần phải nắm rõ khách hàng, xác nhận thông tin qua đại sứ quán, thương vụ Việt Nam tại thị trường đó.

Theo ông Nguyễn Hoài Nam, Phó tổng thư ký VASEP, đây không phải trường hợp đầu tiên hay hiếm hoi được VASEP cảnh báo các doanh nghiệp hội viên khi giao dịch xuất khẩu. Trong 5 năm gần đây, các trường hợp nợ xấu, gây hại cho doanh nghiệp trong ngành thủy sản ngày càng tăng, thậm chí có trường hợp vi phạm pháp luật quốc tế.

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng như hiện nay, tình trạng này có thể sẽ gia tăng nếu doanh nghiệp không chủ động trang bị các kiến thức, kinh nghiệm cần thiết trong giao dịch quốc tế.

Với kinh nghiệm gần 30 năm hoạt động trong lĩnh vực thương mại quốc tế, ông Keith Stillings, Giám đốc điều hành Công ty Tư vấn tài chính Assurance Global (Mỹ), cho biết, trước áp lực của việc mở rộng thị trường, gia tăng doanh số, các doanh nghiệp xuất khẩu thường tìm đến những khách hàng mới khi chưa nắm rõ thông tin. Điều này có thể mang đến những rủi ro về tín dụng hoặc bị lừa đảo nếu doanh nghiệp không điều tra thông tin rõ ràng.

Để hạn chế những trường hợp lừa đảo trong thương mại quốc tế, Luật sư Ngô Khắc Lễ cho rằng, các doanh nghiệp cần có sự trao đổi trực tiếp với đối tác, hoặc thông qua bạn hàng, hiệp hội, công ty tư vấn, thương vụ/sứ quán để sàng lọc những đối tác có uy tín.

Đồng thời, phải chú ý hơn đối với những thương nhân giao dịch lần đầu. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần cảnh giác với yếu tố “giá bất thường” so với cung - cầu thị trường, vì đây là những cái bẫy mà các doanh nghiệp nước ngoài chuyên lừa đảo tạo ra ngày càng nhiều khi Việt Nam tham gia các hiệp định thương mại tự do.

Theo các chuyên gia, muốn tận dụng được các lợi thế cạnh tranh và thời cơ mà hội nhập mang lại, các doanh nghiệp Việt Nam phải am hiểu và nắm rõ “luật chơi” trong thương mại quốc tế, phải biết được vị trí doanh nghiệp đang ở đâu trong quá trình hội nhập.

Riêng về tín dụng, các doanh nghiệp Việt Nam cần có quy trình cụ thể để phòng tránh nợ, phòng gian lận, phải kiểm tra tín dụng, thẩm định công ty, xem xét các điều khoản thanh toán; hợp đồng, hóa đơn phải rõ ràng, xác minh các văn bản giao dịch.

Linh Vững