Đã bao năm nay, người dân sống hai bên vùng hạ lưu Sông Lam phải chứng kiến nạn cát tặc hoành hành. Mặc dù, người dân đã gửi đơn kêu cứu đi nhiều nơi nhưng các cấp chính quyền thì thờ ơ, không giải quyết. Đến tận hôm nay vấn nạn này vẫn tiếp tục ngang nhiên tồn tại ảnh hưởng đến cuộc sống của các khu dân cư hai bên dòng sông. Mỗi ngày hàng ngàn m3 cát được hút lên một cách công khai, đã diễn ra trong một thời gian dài trước sự thờ ơ đến “lạnh lùng” của các cơ quan chức năng. Nhiều khúc sông xảy ra hiện tượng sụt lún, sông “xâm thực” vào sát cạnh nhà dân, nhiều di tích lịch sử có nguy cơ bị cuốn trôi.  

 Cát tặc ngang nhiên hút cát trên vùng hạ lưu sông Lam, đoạn qua xã Hưng Xuân và Hưng Lam

Từ đơn thư của người dân xóm 5 xã Hưng Lam và Xóm 10 xã Hưng Xuân (huyện Hưng Nguyên, Nghệ An), PV báo Thương hiệu & Công luận đã thực tế xuống hiện trường để xác minh nguồn tin.

Theo ghi nhận của nhóm phóng viên, hàng ngày rất nhiều tàu lớn, tàu bé thi nhau “vươn vòi” xuống dòng sông Lam hút cát. Nhất là buổi đêm cứ vào khoảng từ 21h đến 6h sáng hôm sau tại khu vực từ xóm 10 xã Hưng Xuân đến xóm 9 xã Hưng Lam.

Tiếng máy nổ của các tàu lớn bé gầm vang, đèn pha, đèn pin sáng cả một vùng. Ngay cả ban ngày mặc dù có mặt nhóm phóng viên và rất đông người dân trong xóm nhưng các tàu, phà khai thác trộm vẫn ngang nhiên hoạt động như chốn không người.

Ông Trần Trọng Nam xóm trưởng Xóm 5 xã Hưng Lam bức xúc trước nạn khái thác cát trái phép

Trao đổi vớiPV, ông Trần Trọng Nam, xóm trưởng xóm 5 xã Hưng Lam cho biết: “Vấn nạn này đã xảy ra gần chục năm nay, hàng đêm tiếng máy móc của các phà khai thác cát trái phép ảnh hưởng đến giấc ngủ của bà con xóm làng. Bờ kè Nhà nước đầu tư xây dựng ngoài bờ sông đã có hiện tượng sụn lún, nứt nẻ. Ngay sát bờ sông là đền thờ Long Giang cũng bị xâm hại, nếu tình trạng khai thác này kéo dài thì nguy cơ các công trình này sẽ có nguy cơ bị nước cuốn trôi. Nhân dân trong xóm rất bức xúc, đã cùng với các hộ dân tại xóm 10 xã Hưng Xuân cùng nhau gửi đơn kêu cứu đến nhiều nơi như: UBND huyện Hưng Nguyên, UBND tỉnh Nghệ An nhưng đến nay chính quyền vẫn thờ ơ, không có biện pháp giải quyết dứt điểm. Đã nhiều lần nhân dân trong xóm tổ chức vây bắt, nhưng bắt rồi lại phải thả do xóm không có thẩm quyền giải quyết, còn UBND xã thì làm ngơ”.

Các tàu cát hút trái phép hoạt động từ khoảng 21h đến 6h sáng trước sự bất lực của người dân và quyền địa phương

Ông Hoàng Xuân Cự, Chi hội trưởng Hội cựu chiến binh xóm 10 xã Hưng Xuân cũng phản ánh: “Khoảng hơn mười năm về trước chưa có hiện tượng này, nhưng mấy năm gần đây nạn khai thác cát trái phép trên địa bàn xảy ra thường xuyên, liên tục, ngang nhiên cả ngày lẫn đêm bất chấp dư luận. Hiện tượng dòng sông xâm thực đã xảy ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của bà con, nhất là các hộ dân sống ngoài bờ sông. Nếu tình trạng này kéo dài nhiều năm nữa thì đất đai, nhà cửa cũng sẽ trôi theo xuống lòng sông Lam. Nhân dân cũng đã kiến nghị, tố cáo lên nhiều cơ quan chức năng nhưng đến tận bây giờ chính quyền vẫn không giải quyết, gây bức xúc cho nhân dân trong xóm. Đơn cử, các tàu, phà hút cát sát của doanh nghiệp Phú Thành hoạt động sát nhà một số hộ dân. Chúng tôi đã nhiều lần yêu cầu cơ quan chức năng làm rõ ranh giới khu vực được phép khai thác nếu có của doanh nghiệp này. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có câu trả lời cho người  dân chúng tôi”.

Đền Long Giang trước nguy cơ bị nước cuốn trôi vì nước sông Lam xâm thực

Qua quan sát, lượng cát mà các đối tượng khai thác trái phép trên đoạn sông này hàng ngày phải lên tới hơn chục ngàn mét khối. Khai thác xong, các tàu, phà đổ tại các bến bãi trên địa bàn hoặc chở đi nơi khác tiêu thụ. Trên địa bàn xã Hưng Xuân và Hưng Lam có 4 bến bãi lớn nằm dọc bờ sông Lam thuộc địa phận xóm 3, xóm 4, xóm 10 (xã Hưng Xuân), xóm 5 (xã Hưng Lam). Tại các bến bãi này các cần cẩu cát, các máy móc hút cát từ các tàu, thuyền, các xà lan hoạt động ngày đêm.

Trao đổi với phóng viên, ông Trần Văn Duyệt - Chủ tịch xã Hưng Lam cho biết, “nạn cát tặc trên địa bàn là có thật đúng như phản ánh của nhân dân, nhưng xã không có đủ phương tiện để bắt các đối tượng này, nếu bắt được thì cũng chỉ phạt hành chính rồi thả ra”.

Ngay tại buổi sáng khi chúng tôi đang tác nghiệp, thấy cát tặc đang khai thác, PV gọi điện báo cho chủ tịch xã Hưng Lam, nhưng cũng không thấy bất kì một cán bộ nào của xã xuống hiện trường.

Còn chủ tịch xã Hưng Xuân, nhóm phóng viên nhiều lần gọi điện, liên lạc và lên trụ sở làm việc để nắm rõ vấn đề này nhưng cũng thoái thác.

Nạn cát tặc kéo dài từ nhiều năm nay, người dân địa phương nhiều lần phản ánh lên cấp trên nhưng vẫn chưa có hồi âm

Trước đó, trong cuộc tiếp xúc với cử tri tại xã Hưng Lam ngày 15/11/2017 ông Ngô Phú Hàn, Chủ tịch UBND huyện Hưng Nguyên đã hứa với cử tri sẽ chỉ đạo cho các lực lượng chức năng và kiến nghị lên các cơ quan cấp trên để dẹp nạn cát tặc. Nhưng từ đó đến nay vấn đề này vẫn không được giải quyết, cát tặc vẫn ngang nhiên lộng hành.

Vậy tại sao các cơ quan, ban nghành chức năng lại cứ hứa với dân như vậy? Nạn cát tặc vẫn ngang nhiên hoạt động bất chấp dư luận, gây bức xúc cho nhân dân trên địa bàn? Thiết nghĩ các cấp chính quyền địa phương phải giải quyết dứt điểm vấn đề này để sớm trả lại cuộc sống yên bình cho bà con, bảo vệ, chống thất thoát tài nguyên môi trường. Đồng thời lập lại kỉ cương, làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, ban ngành có liên quan khi để xảy ra vấn nạn này.

Tuấn Anh – Lê Quyết