Ngành hàng cá tra: Cơ hội thúc đẩy các DN XK mở rộng, tìm kiếm thị trường mới

Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), sản lượng cá tra nuôi tăng nhanh, dư nguồn cung là nguyên nhân chính dẫn đến giá xuất khẩu giảm mạnh tại tất cả thị trường.

Tuy nhiên, thách thức lớn hơn với ngành này đó là năm 2020, mở đầu bằng đợt dịch bệnh Covid-19 khiến xuất khẩu sang Trung Quốc giảm một nửa so cùng kỳ và chắc chắn sẽ giảm mạnh cho đến khi dịch bệnh được khống chế (riêng thị trường Trung Quốc, chiếm đến 33% thị phần của ngành cá tra) rõ, sẽ tiềm ẩn nhiều rủi ro).

Sự sụt giảm quá nhanh khiến xuất khẩu phụ thuộc vào thị trường này gặp rất nhiều khó khăn. Song, cũng là động lực thúc đẩy mở rộng, tìm kiếm thị trường mới.

Theo VASEP, một trong những thị trường tiềm năng là Ấn Độ với dân số thứ 2 thế giới. Mặc dù, nước này nuôi được khoảng 600.000 tấn cá tra/năm, nhưng thịt cá bị vàng và nhà máy chế biến tại đây chưa sản xuất ra được những sản phẩm cá tra file thịt trắng và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm như của Việt Nam. Hiện sản phẩm cá tra file Việt Nam được xem là sản phẩm cao cấp đang được nhập khẩu, phục vụ trong các nhà hàng ở Ấn Độ.

Thị trường EU, Hiệp định EVFTA đã chính thức được Nghị viện châu Âu phê chuẩn  mở ra cơ hội mới cho các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra. Để tận dụng lợi thế, các doanh nghiệp cần chuẩn bị sẵn sàng trước khi mức thuế của cá tra sẽ về 0% trong 3 năm tới. Trước mắt, việc các nhà máy chế biến cá thịt trắng tại Trung Quốc chưa làm việc dẫn tới thiếu hụt nguồn cung cá thịt trắng, cũng là cơ hội cho các doanh nghiệp cá tra của Việt Nam.

Chủ tịch Hiệp hội Cá tra Việt Nam, Dương Nghĩa Quốc nhận định, Hiệp định EVFTA sẽ tạo ra cơ hội lớn cho ngành hàng cá tra Việt Nam thâm nhập thị trường lớn này. Bên cạnh ưu đãi về thuế nhập khẩu bằng 0%, còn tránh được việc một số nước trong cộng đồng EU “bôi bẩn” sản phẩm cá tra của Việt Nam hay cạnh tranh không lành mạnh, bằng cách dựng lên các hàng rào kỹ thuật phi thuế quan.

Thị trường Mỹ, cuối năm 2019, Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA) đã chính thức công nhận hệ thống quản lý và giám sát cá tra của Việt Nam tương đương với Mỹ.

Đây là tin vui cho các doanh nghiệp xuất khẩu cá tra sang thị trường này và quan trọng - khẳng định năng lực kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm chuỗi sản xuất, chế biến xuất khẩu cá tra của Việt Nam đã đáp ứng một trong những yêu cầu khắt khe nhất, giúp cá tra Việt Nam dễ dàng hơn trong việc tiếp cận và mở rộng thị trường xuất khẩu, không chỉ Mỹ, mà còn các thị trường khác.

Theo kế hoạch của Cục Kiểm tra An toàn thực phẩm (FSIS, thuộc USDA), trong tháng 3/2020, đoàn thanh tra của FSIS tiến hành kiểm tra, đánh giá hệ thống kiểm soát an toàn thực phẩm của các trại nuôi, nhà máy chế biến cá tra, cơ quan quản lý an toàn thực phẩm ở Việt Nam. Tuy nhiên, do sự lây lan phức tạp của dịch Covid-19 khiến kế hoạch này phải lùi lại.

Tình hình dịch bệnh đang ảnh hưởng tới hoạt động giao thương thủy sản, nhưng cũng là cơ hội tốt cho các doanh nghiệp gia tăng xuất khẩu trong bối cảnh tiêu thụ thủy sản (trong đó cá tra) đang tăng rất mạnh tại Mỹ, do tâm lý của người tiêu dùng tích trữ nhiều hơn để đối phó với tình hình dịch bệnh.

Số liệu của VASEP, 2 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu cá tra đạt 210 triệu USD; trong đó, thị trường Mỹ đạt trên 38,6 triệu USD, chiếm 18,4%; Trung Quốc tụt xuống vị trí thứ 2 với 28,5 triệu USD, chiếm 13,5%, giảm hơn 52% so cùng kỳ 2019…

H. Thủy