Theo VPPA, là một nước xuất khẩu lớn, giấy bao bì là một mặt hàng rất quan trọng của nước ta đi cùng các hàng hóa xuất khẩu (lượng bao bì giấy sử dụng hàng năm là rất lớn). Tuy nhiên thực tế hiện nay, ngành giấy Việt Nam đang thiếu nguồn nguyên liệu đáp ứng nhu cầu tiêu dùng giấy đang tăng nhanh, đặc biệt là với giấy bao bì (với tốc độ tăng trưởng dự kiến trong 5-10 năm tới là 14-18 %/năm. Năm 2017, cả nước đã nhập gần 1,5 triệu tấn giấy thu hồi các loại làm nguyên liệu sản suất, và dự báo con số này sẽ còn tăng cao trong các năm tới để đáp ứng nhu cầu.

Diễn biến trên thị trường vừa qua cũng cho thấy việc siết chặt nhập khẩu giấy loại thu hồi đã khiến việc tranh mua tranh bán loại nguyên liệu này trong nội địa ngày càng căng thẳng. Nhận định về thực trạng này VPPA cho biết doanh nghiệp giấy trong nước chủ yếu là doanh nghiệp vừa và nhỏ, không thể đủ sức cạnh tranh rất khó mua loại giấy này về sản xuất.

Giá giấy thu hồi trong nước tăng cao do hiện tượng tranh mua giữa các doanh nghiệp

Theo quy định, để có thể nhập khẩu giấy thu hồi (phế liệu) làm nguyên liệu sản xuất, các doanh nghiệp nhập khẩu giấy phế liệu sản xuất giấy phải tuân thủ các quy định: Có giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất; ký quỹ trước khi làm thủ tục thông quan; cung cấp Chứng thư chứng nhận hàng phế liệu đáp ứng đủ yêu cầu về môi trường theo quy chuẩn QCVN 33:2010/BTNMT, phù hợp với Quyết định 73/2014/QĐ-TTg; Kiểm hoá 100% lô hàng tại cảng nhập khẩu, theo quy định của Tổng cục Hải quan…

Thông tin từ VPPA cho thấy, chỉ trong vòng 2 tuần (ngày 26/6 đến 10/7), việc triển khai công văn số 3738/ TCHQ-GSQL ngày 26/6/2018 về siết chặt quản lý phế liệu nhập khẩu của Tổng cục Hải quan đã khiến cho hàng nghìn container Giấy thu hồi NK của các doanh nghiệp sản xuất trong nước bị ách tắc tại cảng, gây thiệt hại lớn (riêng phí lưu container, ước các DN NK giấy phế liệu (thu hồi) lên tới nhiều chục tỷ đồng, chưa kể những thiệt hại trong sản xuất do phải dừng máy hay bị phạt hợp đồng do giao hàng không đúng hẹn và nhiều hệ lụy dây chuyền…). Trong tháng 8, sản xuất của ngành giấy giảm 2%, chủ yếu là giấy bao bì; giấy bao bì xuất khẩu cũng giảm 8%, chủ yếu do ảnh hưởng bởi việc siết nhập khẩu phế liệu.

Theo ông Đặng Văn Sơn, Tổng Thư ký VPPA,Viện trưởng Viện Công nghiệp giấy và xenluylo, việc các cơ quan nhà nước siết chặt quản lý, giám sát chặt chẽ các DN nhập khẩu phế liệu là việc làm cần thiết, không để lợi dụng chính sách NK những chất thải nguy hại, làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân, môi trường sống và toàn xã hội.

Dù vậy, theo một doanh nghiệp trong ngành giấy, việc siết chặt nhập khẩu phế liệu, trong đó có giấy thu hồi đã ảnh hưởng rất nhiều tới hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty.  Từ khi thực hiện công văn số 3738 của Tổng cục Hải quan đến nay, riêng chi phí lưu conts, lưu bãi Công ty đã phải trả là hơn 4 tỷ đồng, tương đương hơn 1 triệu đồng/tấn giấy thu hồi NK và còn tiếp tục phát sinh. Ngoài ra, việc thông quan chậm trễ còn gây ra tình trạng thiếu hụt nguyên liệu sản xuất buộc các doanh nghiệp phải giảm công suất hoặc tạm ngưng sản xuất, cũng như đẩy giá giấy thu hồi trong nước tăng cao do hiện tượng tranh mua giữa các doanh nghiệp.

Do đó VPPA đã có kiến nghị gửi các cơ quan chức năng nhằm tháo gỡ khó khăn về thủ tục hành chính nhập khẩu giấy loại thu hồi phục vụ sản xuất giấy bao bì cho ngành giấy.

Bảo Lâm