Cụ thể, 05 hiệp hội doanh nghiệp liên quan đến vận tải đường thủy nội địa gồm: Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam; Hiệp hội Đại lý, môi giới và dịch vụ Hàng hải Việt Nam; Hiệp hội Chủ hàng Việt Nam; Hiệp hội Cảng Biển Việt Nam và Hiệp hội Chủ tàu Việt Nam đã ký tên vào công văn gửi Hội đồng Nhân dân và Ủy ban Nhân dân TP. Hải Phòng kiến nghị, không thu phí sử dụng hạ tầng khu vực cửa khẩu cảng biển đối với hàng hóa vận tải bằng đường thủy nội địa.

Các Hiệp hội cho biết, việc nộp phí sử dụng công trình, kết cấu hạ tầng, công trình dịch vụ, tiện ích công cộng trong khu vực cửa khẩu cảng biển Hải Phòng đã gây rất nhiều khó khăn cho các doanh nghiệp sản xuất, xuất nhập khẩu và dịch vụ liên quan có hàng hóa thông qua cảng Hải Phòng, làm hạn chế năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế và làm tăng chi phí logistics đang ở mức cao.

Đặc biệt là hàng hóa vận chuyển bằng phương tiện thủy sử dụng đường thủy nội địa - một phương thức đang được Nhà nước khuyến khích phát triển do những ưu điểm của nó.

Các Hiệp hội cho rằng, việc thu phí trên đã diễn ra hơn 6 năm nay, tương ứng với mức trung bình mỗi năm thu được 1.500 tỷ đồng, gấp ba lần số tiền Nhà nước đầu tư cho duy tu bảo dưỡng đường thủy nội địa.

Dẫn số thu của Hải Phòng từ khoản phí này với phương thức vận tải thủy nội địa lần lượt là 59,8 tỷ đồng, 51,3 tỷ đồng, 57,1 tỷ đồng, 64 tỷ đồng và 66 tỷ đồng qua các năm từ 2017-2021, các Hiệp hội đánh giá: “Số thu này là quá nhỏ so với nguồn thu trung bình 1.500 tỷ đồng/năm của Hải Phòng, nhưng lại rất lớn và có ý nghĩa đối với ngành vận tải thủy nội địa, ngành góp phần hiệu quả vào việc chuyển đổi cơ cấu vận tải, giảm tải cho vận tải đường bộ đi và đến Hải Phòng, giảm khí thải ô nhiễm môi trường và giảm tai nạn giao thông đường bộ đang ở mức báo động”.

Do đó, các Hiệp hội đặt vấn đề “đối tượng áp dụng đã đúng và phù hợp hay chưa đối với vận tải đường thủy nội địa?”.

Bởi lẽ, một thực tế cho thấy, việc TP. Hải Phòng thu phí cơ sở hạ tầng đã làm giảm sản lượng hàng hóa thông qua cảng biển, mất lợi thế là cảng biển trung chuyển của khu vực. Trước khi thu phí, từ năm 2012-2017, tốc độ tăng trưởng hàng năm sản lượng hàng hóa thông qua cảng biển Hải Phòng đạt 7,8%/năm, Quảng Ninh đạt 3,5%/năm. Sau khi thu phí từ năm 2017-2020, tăng trưởng hàng thông qua cảng biển Hải Phòng bị giảm một nửa, chỉ còn 3,9%/năm, trong khi đó cảng biển Quảng Ninh tăng hơn 4 lần đạt 15,3%/năm.

Trong khi TP. Hải Phòng vẫn áp dụng cơ chế thu phí hạ tầng cảng biển đối với doanh nghiệp vận tải thủy nội địa thì TP. HCM, Thanh Hóa, Hà Tĩnh lại có chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp, khuyến khích phát triển vận chuyển hàng hóa bằng đường thủy.

Đơn cử, tỉnh Hà Tĩnh có chính sách hỗ trợ giảm phí cho các hãng tàu biển mở tuyến vận chuyển container và thực hiện trả hàng hoặc bốc hàng tại cảng Vũng Áng; hỗ trợ cho các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân xuất khẩu hoặc nhập khẩu hàng hóa bằng container qua cảng Vũng Áng và mở tờ khai tại các Chi cục thuộc Cục Hải quan Hà Tĩnh và doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân khác có hàng hóa được vận chuyển bằng container qua cảng Vũng Áng (trừ hàng tạm nhập tái xuất, hàng hóa quá cảnh). Còn tại tỉnh Thanh Hóa, các hãng tàu biển mở tuyến vận chuyển container đi quốc tế qua cảng Nghi Sơn được hỗ trợ với số tiền là 200 triệu đồng/chuyến theo Nghị quyết số 166 ngày 04/04/2019 của HĐND tỉnh Thanh Hóa.

Đặc biệt, mới đây nhất, từ ngày 01/08/2022, HĐND TP. HCM đã thực hiện miễn giảm phí cho hàng hóa được vận chuyển vào cảng và rời cảng biển TP. HCM bằng phương tiện thủy nội địa chỉ sau 04 tháng thực hiện.

Những chính sách hỗ trợ, miễn, giảm phí đối với hàng hóa được vận chuyển bằng đường thủy của các tỉnh thành trên được đánh giá hợp với chủ trương phát triển vận tải đường thủy nội địa của Chính phủ và nhận được sự đón nhận tích cực từ phía các doanh nghiệp vận tải thủy nội địa.

“Từ thực tế trên, các Hiệp hội chúng tôi kính đề nghị Hải Phòng với tinh thần thực sự cầu thị, đáp ứng kiến nghị của doanh nghiệp đang gặp khó khăn thực sự, xem xét miễn thu phí theo Nghị quyết số 148 năm 2016 đối với hàng tạm nhập tái xuất, hàng tạm xuất tái nhập, hàng gửi kho ngoại quan, hàng quá cảnh, hàng chuyển khẩu, hàng xuất khẩu, hàng nhập khẩu được vận chuyển bằng phương tiện thủy nội địa hoạt động trên các tuyến vận tải thủy từ tháng 08/2022. Đồng thời xem xét việc miễn, giảm phí cho hàng hóa vận chuyển bằng đường biển theo Nghị quyết trên”, đại diện Hiệp hội khẩn thiết đề nghị.

Lê Pháp (t/h)