Dự buổi lễ, về phía lãnh đạo Đảng, Nhà nước có các đồng chí: Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam; Nguyễn Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao; Trương Hòa Bình, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ, Trưởng ban liên lạc đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc; Lê Văn Thành, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Thủ tướng Chính phủ; Lê Khánh Hải, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước; Lê Thành Long, Ủy viên Trunng ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cùng lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương.

Về phía tỉnh Thanh Hóa, có các đồng chí: Đỗ Trọng Hưng, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh, Trưởng Ban Chỉ đạo thực hiện các Chương trình Mục tiêu Quốc gia tỉnh Thanh Hóa; Lại Thế Nguyên, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh; Đỗ Minh Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo thực hiện các Chương trình Mục tiêu Quốc gia tỉnh; Trịnh Tuấn Sinh, Phó Bí thư Tỉnh ủy; các đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Thường trực HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ tỉnh; lãnh đạo các ban, sở, ngành, đoàn thể cấp tỉnh và các huyện, thành phố trong tỉnh.

Tại sự kiện long trọng này, thay mặt Đảng bộ, chính quyền, Nhân dân tỉnh Thanh Hóa, đồng chí Đỗ Minh Tuấn, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đã trình bày báo cáo tóm tắt dự án Khu lưu niệm đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc và quá trình triển khai xây dựng NTM của TP Sầm Sơn.

Đồng chí nhấn mạnh: Với tầm nhìn chiến lược, thấy trước âm mưu của địch phá hoại Hiệp định Giơnevơ, đàn áp, trả thù những người kháng chiến, Đảng, Nhà nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ đạo khẩn trương bố trí một bộ phận cán bộ, đảng viên ở lại miền Nam để lãnh đạo cuộc chiến đấu và chuyển hàng vạn đồng bào và con em các gia đình cách mạng đi cùng với bộ đội và cán bộ tập kết ra Bắc để đào tạo đội ngũ cán bộ nhằm vừa góp phần xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, vừa chuẩn bị lực lượng cho cuộc đấu tranh giải phóng miền Nam.

Cùng với một số địa điểm khác, vinh dự được Trung ương Đảng, Bác Hồ tin tưởng giao phó, từ giữa tháng 10/1954 đến tháng 05/1955, tại xã Quảng Tiến (nay là phường Quảng Tiến, TP. Sầm Sơn), Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân tỉnh Thanh Hóa đã đón tiếp 1.869 thương, bệnh binh; 47.346 cán bộ; 5.922 học sinh, sinh viên và 1.443 gia đình cán bộ ở Miền Nam tập kết ra Bắc như đón những người thân, với tình cảm ruột thịt “Nam Bắc một nhà”.

Suốt 68 năm qua, những cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam tập kết ngày ấy, đã tham gia và có những cống hiến to lớn trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nhiều người đã trở thành những cán bộ lãnh đạo của Đảng, Nhà nước; các tướng lĩnh, nhà khoa học, văn nghệ sĩ, nhà báo nổi tiếng, nhiều doanh nhân tài ba, Anh hùng lực lượng vũ trang, Anh hùng Lao động… góp phần làm rạng danh quê hương, đất nước.

Năm 2014, nhân dịp kỷ niệm 60 năm Ngày cán bộ, chiến sĩ, đồng bào và học sinh Miền Nam tập kết ra Bắc, thể theo nguyện vọng của các cựu cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam, tỉnh Thanh Hóa đã thống nhất giao cho TP. Sầm Sơn bố trí quỹ đất để xây dựng dự án Khu lưu niệm đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc. Sau một thời gian chuẩn bị, dự án Khu lưu niệm được UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt quy hoạch tại Quyết định số 3428 ngày 14/10/2014; phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng tại Quyết định số 2207 ngày 17-6-2015 và được điều chỉnh tại Nghị quyết số 322 ngày 21/09/2020 của HĐND tỉnh Thanh Hóa. UBND TP. Sầm Sơn được giao làm chủ đầu tư. Dự án có tổng mức đầu tư 254 tỷ 925 triệu đồng (vốn ngân sách tỉnh hỗ trợ 76 tỷ 500 triệu đồng, vốn ngân sách TP. Sầm Sơn và các nguồn huy động khác là 178 tỷ 500 triệu đồng). Trong đó, ngân sách tỉnh Thanh Hóa bảo đảm cho công tác giải phóng mặt bằng và đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật; phần kinh phí xây dựng toàn bộ tượng đài do Hội cán bộ, chiến sĩ và đồng bào miền Nam tập kết ra Bắc huy động từ các nguồn xã hội hóa.

Dự án Khu lưu niệm đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc bao gồm 2 khu: Khu A có diện tích 13.580 m² (gồm Tượng đài con tàu tập kết, nhà trưng bày hiện vật, đón tiếp, kết hợp chiếu phim tư liệu; phù điêu lớn hình cánh cung và công trình phụ trợ); Khu B có diện tích 1.985 m² (gồm 3 lán trại, giếng nước, cây xanh cảnh quan và công trình phụ trợ, mô phỏng nơi ăn ở, sinh hoạt của đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam). Bên cạnh đó còn có “Con đường ký ức” dài 1,1 km; tuyến nhánh đại lộ Nam sông Mã đến khu B với chiều dài 665 m; Công viên chuyên đề diện tích 23.865 m². Theo dự kiến, thời gian thực hiện và hoàn thành công trình là 270 ngày.

Phát biểu tại buổi lễ, đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch nước CHXHCN Việt Nam chúc mừng và biểu dương những thành tích, kết quả đáng ghi nhận mà Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân TP. Sầm Sơn nói riêng, tỉnh Thanh Hóa nói chung đã nỗ lực phấn đấu và đạt được trong những năm qua.

Đồng chí nhấn mạnh: Vùng đất, con người xứ Thanh luôn tự tin, năng động để hoà nhịp cùng sự đổi mới của đất nước trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá.

Với vai trò, vị thế quan trọng, Thanh Hóa được Đảng, Chính phủ tin tưởng chọn là điểm tập kết của cán bộ, chiến sĩ, đồng bào miền Nam tập kết. Do đó, đối với Dự án Khu lưu niệm đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đề nghị việc xây dựng Khu lưu niệm phải đáp ứng yêu cầu về chất lượng và giá trị văn hóa; đồng thời, bảo đảm tiến độ, phấn đấu hoàn thành vào dịp kỷ niệm 70 năm ngày cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc trong năm 2024. Cùng với đó, tỉnh Thanh Hóa cần phối hợp chặt chẽ với Ban liên lạc học sinh miền Nam trong toàn quốc và các gia đình cựu cán bộ, chiến sĩ, học sinh miền Nam, tiến hành vận động, sưu tầm các tư liệu, hình ảnh, hiện vật, kỷ vật thể hiện tình cảm Bắc - Nam ruột thịt trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, cũng như tái hiện được hình ảnh những chuyến tàu đưa hơn 15 vạn đồng bào, cán bộ, chiến sĩ và học sinh miền Nam tập kết ra Bắc.

Chủ tịch nước mong muốn sau khi hoàn thành, Khu lưu niệm sẽ trở thành điểm đến hấp dẫn du khách và là địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng, tinh thần yêu nước cho các thế hệ người dân Việt Nam mỗi khi đến với mảnh đất Thanh Hóa trung dũng, kiên cường.

Hoài Thu