Thị trường vàng London, chiếm trên 80% khối lượng giao dịch vàng trên thế giới và thường được các công ty khai thác vàng, các nhà sản xuất kim hoàn và các ngân hàng trung ương sử dụng để định giá kim loại này, có thể đã bị thao túng trong một thập kỷ gần đây bởi các ngân hàng thiết lập nên chúng, một nghiên cứu gần đây cho biết.

Tuyên bố "sốc" của hai nhà nghiên cứu

Kiểu giao dịch khác thường vào khoảng 3 giờ chiều tại sàn giao dịch vàng London, khi giá vàng London PM Fix được thiết lập dựa trên một cuộc ngã giá giữa 5 nhà môi giới vàng lớn nhất, là một dấu hiệu của hành vi cấu kết và cần được điều tra, Giáo sư Rosa Abrantes-Metz của Trường Kinh doanh Stern thuộc Đại học New York, và Albert Metz, Giám đốc Moody’s Investors Service, viết trong một bản tóm tắt nghiên cứu của mình.

“Cấu trúc của giá vàng London chắc chắn có lợi cho hoạt động cấu kết và thao túng, và các dữ liệu được quan sát rất phù hợp với hành động làm giá”, hai nhà nghiên cứu viết trong một bản báo cáo chưa công bố. “Rất có thể, sự hợp tác giữa các thành viên đấu giá đang diễn ra”.

Cảnh một phiên giao dịch tại sàn vàng London

Bài tóm tắt của hai nhà nghiên cứu lần đầu tiên đặt ra khả năng rằng, 5 ngân hàng đang giám sát chỉ số giá trăm năm tuổi này, gồm Barclays Plc, Deutsche Bank AG (DBK), Bank of Nova Scotia (BNS), HSBC Holdings Plc (HSBA) và Societe Generale SA (GLE), đã và đang phối hợp cùng nhau để thao túng giá vàng trên sàn London. Bài viết cũng gây áp lực lên các công ty có nhiệm vụ kiểm tra cách tính toán chỉ số giá của sàn này.

Các nhà chức trách trên toàn thế giới, vừa điều tra về hoạt động thao túng lãi suất và tỷ giá, đang kiểm tra những dấu hiệu sai trái ở thị trường vàng quy mô 20.000 tỷ USD này.

Không bình luận

Các quan chức của London Gold Market Fixing Ltd., công ty được sở hữu bởi 5 ngân hàng nói trên, đã đẩy trách nhiệm giải thích cho Societe Generale, ngân hàng hiện đang giữ chức chủ tịch luân phiên của nhóm 5 ngân hàng này. Tuy nhiên, các quan chức của ngân hàng này cũng như của Barclays, Deutsche Bank, và HSBC đã từ chối bình luận về bản báo cáo trên và về tương lai của giá vàng tiêu chuẩn London. Joe Konecny, người phát ngôn của Bank of Nova Scotia, cũng không đáp lại những đề nghị bình luận.

Abrantes-Metz là người đã khuyến cáo Liên minh châu Âu và Tổ chức Quốc tế các Ủy ban chứng khoán về tình trạng của các chỉ số tài chính cơ bản. Bài báo có nhan đề “Libor có bị thao túng?” hồi năm 2008 của bà đã giúp phát hiện ra thủ đoạn chi phối tỷ giá liên ngân hàng của London, mà sau đó, các công ty tài chính bao gồm Barclays Plc (BARC) và UBS AG đã bị phạt tổng cộng khoảng 6 tỷ USD.

Abrantes-Metz cũng là nhân chứng chuyên gia cho các luật gia, cung cấp các phân tích kinh tế cho các sự kiện pháp lý. Metz hiện đang lãnh đạo bộ phận nghiên cứu chính sách tín dụng của Moody’s.

Một quy trình không được kiểm soát

Nghi thức định giá vàng được bắt đầu từ năm 1919 tại London khi các thương gia gặp nhau trong một căn phòng của Rothschild. Ngày nay, công việc này được tiến hành qua điện thoại, hai lần một ngày vào lúc 10h30 sáng và 3h chiều, theo giờ London. Quá trình ngã giá thường kết thúc chỉ trong vòng 10 phút, mặc dù chúng có thể kéo dài hơn một tiếng.

Theo đó các bên đưa ra số lượng vàng miếng mà họ muốn mua hay bán ở giá giao ngay hiện tại, trên cơ sở đặt hàng của khách và của chính họ. Giá được nâng lên hay hạ xuống cho đến khi lượng vênh giữa nhu cầu bán và mua nằm trong khoảng 50 miếng, tương đương 620 kg.

Công bố giá vàng trên website của London Gold Market Fixing

Các nhà giao dịch cập nhật những thay đổi trong cung và cầu cho khách hàng của mình trong suốt cuộc điện thoại và đưa ra khối lượng muốn mua hay bán mới khi giá thay đổi, theo mô tả trên website của London Gold Market Fixing, nơi các kết quả đấu giá được công bố. Giá được công bố lúc 3h chiều 28/2 là 1.326,5 USD/ounce. Quá trình này không được kiểm soát và 5 ngân hàng tham gia có thể giao dịch vàng và các công cụ phái sinh qua điện thoại.

Và những dấu hiệu bất thường

Bloomberg News từng phản ánh hồi tháng 11/2013 về lo ngại của các nhà giao dịch và nhà kinh tế về việc các ngân hàng cùng các khách hàng của họ có một lợi thế bất bình đẳng so với các thành viên thị trường khác. Đó là họ nắm được thông tin từ các cuộc điện thoại chào giá, nhờ đó có thể biết trước được xu hướng giá tương lai và tranh thủ đầu cơ trên các thị trường giao ngay và phái sinh ngay trong quá trình thương lượng.

Abrantes-Metz và Metz đã phát hiện các giao dịch từ năm 2001 đến 2013 có những thay đổi bất thường, không được giải thích. Chúng có thể là dấu hiệu của hành vi phạm pháp. Từ năm 2004, họ đã quan sát thấy giá thường tăng mạnh trong các phiên buổi chiều. Động thái này không được lặp lại trong các phiên buổi sáng và không xuất hiện trước năm 2004.

Tương tự, các biến động lớn theo chiều giảm cũng xuất hiện chủ yếu ở các phiên buổi chiều. Vào những ngày mà các tác giả nhận thấy có thay đổi bất thường về giá, có ít nhất 2/3 thay đổi lớn là theo chiều giảm trong 6 năm khác nhau, từ 2004 đến 2013. Năm 2010, các biến động giá giảm chiếm đến 92%.

Không có lý giải rõ ràng nào về các biến động giá này, rằng tại sao lại là từ năm 2004, tại sao lại phổ biến trong phiên buổi chiều, và tại sao lại có xu hướng giảm, Abrantes-Metz nói trong một phỏng vấn qua điện thoại với Bloomberg.

“Đây là một cố gắng đầu tiên nhằm lật tẩy những hành vi thao túng giá tiềm tàng”, Abrantes-Metz nói. “Thật thất vọng với các nhà xây dựng quy chế khi để các ngân hàng có phương tiện, động cơ và cơ hội chi phối giá vàng chuẩn. Các kết quả là phù hợp với khả năng vàng bị làm giá”.

Theo ĐTCK