Cùng với quá trình đô thị hóa, việc xử lý rác thải, bảo đảm cảnh quan môi trường thành phố Hà Nội cũng đang trở thành vấn đề gây nhiều bức xúc. Dù rằng, hiện tỷ lệ thu gom rác thải tại các khu vực nông thôn đã được nâng lên, song tỷ lệ rác thải được thu gom, vận chuyển đi xử lý vẫn còn là thách thức, nhất là vấn đề ô nhiễm môi trường.

Quá tải từ các bãi rác chôn lấp

Theo kết quả khảo sát của Tổng cục Môi trường Bộ Tài & Môi trường (TN&MT), trong những năm gần đây, lượng chất thải rắn thông thường phát sinh trong cả nước vào khoảng 28 triệu tấn/năm, trong đó chất thải rắn sinh hoạt khoảng 19 triệu tấn/năm.

Chỉ tính riêng tại Hà Nội, lượng rác thải đổ ra môi trường mỗi ngày ước tính từ 5.000 -5.500 tấn. Hiện, thành phố đang áp dụng công nghệ chôn lấp, thực hiện với khối lượng 3.700 tấn; công nghệ đốt và sinh học đang thực hiện với khối lượng khoảng 600-700 tấn thu gom mỗi ngày.

Phó Giám đốc Sở TN&MT Hà Nội Phạm Văn Khánh cho biết, hiện có khoảng 3.000 tấn chất thải được thu gom tại các quận và thị xã Sơn Tây; khoảng 2.200 tấn rác thải tập trung ở 18 huyện ngoại thành. Mặc dù, toàn thành phố đã có 23 đơn vị thu gom vận chuyển rác thải. Địa điểm tập trung rác thải chủ yếu tại bãi rác Nam Sơn ( Sóc Sơn), bãi rác Xuân Sơn ( Sơn Tây) và chủ yếu dùng công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh.  Thế nhưng, không phải loại rác nào cũng có thể xử lý theo kiểu chôn lấp, bởi có những loại rác không thể tiêu hủy hoặc có những loại rác nếu tiêu hủy rất nguy hại đối với môi trường không khí, đất và nước.

Tại khu liên hợp xử lý chất thải Nam Sơn bắt đầu hoạt động từ năm 1999 và có diện tích giai đoạn 1 là 83 ha, lúc đầu lượng rác thu gom về khu xử lý là khoảng 2.000 tấn rác/ngày đêm. Ngoài ra, các quận, huyện không có địa điểm tập kết rác cũng đưa lên bãi rác Nam Sơn. Chính vì thế, từ năm 2008, lượng rác thải ở Thành Phố Hà Nội đã tăng dần lên 3.000 đến 4.000 tấn/ ngày. Do lượng rác lớn, nên hiện nay thành phố đã mở rộng khu xử lý rác tại Nam Sơn giai đoạn 2 với diện tích khoảng 75 ha.

Theo tìm hiểu của phóng viên, hiện nay chỉ có một số huyện ngoại thành có toàn bộ lượng rác thải thu gom được xử lý tại các khu xử lý tập trung của thành phố, gồm: Sóc Sơn, Đông Anh, Mê Linh, Gia Lâm, Thanh Trì; các huyện khác chỉ một phần rác thải thu gom được vận chuyển về các khu xử lý tập trung, còn lại thu gom, xử lý tại chỗ.

Xã hội hóa đầu tư công nghệ xử lý rác

Ông Phạm Văn Khánh cho biết, để giải quyết vấn đề tồn đọng rác thải, Hà Nội đã vận hành một số lò đốt công nghệ từ 200- 300 tấn rác/ngày. Hiện nay, thành phố cũng đã khởi công dự án mẫu về đốt rác phát điện, dự kiến hoạt động vào cuối năm 2014.

Theo ông Khánh, công nghệ biến rác thành năng lượng có rất nhiều ưu điểm, như bảo đảm vệ sinh bằng cách giảm ô nhiễm vi sinh, giảm khối lượng rác thải đến 90%; tiêu hủy các hợp chất hữu cơ, hóa chất, tái tạo ra năng lượng nhiệt, điện và nguyên liệu; không tốn quỹ đất và linh hoạt với quy hoạch, mỹ quan đô thị; không đòi hỏi phân loại rác từ đầu. Tuy nhiên, công nghệ này có giá thành cao. Do đó, việc kêu gọi xã hội hóa sẽ là giải pháp có tính lâu dài, bền vững để giải quyết vấn đề rác thải của Hà Nội hiện nay.

Phó Chủ tịch thường trực UBND  thành phố Hà Nội Vũ Hồng Khanh cho biết, hiện nay, bên cạnh những thành tựu về phát triển kinh tế - xã hội, Hà Nội đang phải đối mặt với các thách thức về môi trường.  Trong vấn đề môi trường, lãnh đạo thành phố đã phân ra ba nội dung: Tập trung xử lý rác thả, xử lý nước thải và xử lý ô nhiễm khí thải. Cả ba nội dung này, nhiều năm nay đã được lãnh đạo thành phố đặc biệt quan tâm và tập trung đầu tư, bố trí vốn cho xử lý môi trường nói chung và rác thải nói riêng.

Tuy nhiên, để công tác xử lý môi trường mà đặc biệt là việc xử lý rác thải có hiệu quả, ông Vũ Hồng Khanh cho rằng bên cạnh sự đầu tư của Nhà Nước, Hà Nội cũng luôn kêu gọi, khuyến khích và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế tham gia xã hội hóa công tác xử lý môi trường nói chung trong đó ưu tiên hàng đầu là tập trung vào xử lý rác thải. Thành phố cũng mong muốn các nhà khoa học nghiên cứu, các nhà đầu tư phát huy sức mạnh trong nước, ứng dụng công nghệ tiên tiến vào xử lý rác thải, nước thải và khí thải trên địa bàn thủ đô. Mới đây, Công ty CP môi trường đô thị Thăng Long đã đưa vào vận hành Nhà máy xử lý rác thải Sơn Tây bằng công nghệ đốt có thu hồi nhiệt đầu tiên tại Việt Nam. Đây là nhà máy đầu tiên ở Hà Nội được đầu tư theo hình thức xã hội hóa bảo đảm ba mục tiêu: Nghiên cứu phát triển các công nghệ thu gom xử lý rác theo hướng giảm thiểu chất thải, xử lý nhanh ô nhiễm và tái xử dụng; ứng dụng công nghệ mới xử lý rác cho thành phố Hà Nội và các tỉnh lân cận; đẩy mạnh hợp tác trong nước và quốc tế, phát triển ngành công nghiệp môi trường, góp phần phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô giai đoạn 2015-2010.

Theo Thời nay