Sáng 24/10, Tổng cục Thủy sản thông tin, phía EU vừa có Thông cáo báo chí về vấn đề chống lại nạn đánh bắt bất hợp pháp, không được báo cáo và không được quản lý (IUU) trên toàn thế giới bằng cách cảnh báo Việt Nam với một “tấm thẻ vàng”. 

Trong thông cáo báo chí công bố ngày 23/10/2017 nêu rõ, quyết định này được đưa ra sau một thời gian dài thảo luận không chính thức với các cơ quan chức năng của Việt Nam từ năm 2012. Ở giai đoạn này, quyết định này không đưa ra bất kỳ biện pháp nào ảnh hưởng đến thương mại. “Thẻ vàng” được coi là một cảnh báo và đưa ra khả năng để Việt Nam có biện pháp khắc phục tình trạng này trong khoảng thời gian hợp lý. 

Như vậy, đúng như những lo ngại của các doanh nghiệp xuất khẩu hải sản, hải sản Việt Nam chính thức bị giơ “thẻ vàng” và nếu không có biện pháp khắc phục hiệu quả thì nguy cơ bị “thẻ đỏ” là rất lớn. Khi đó, hải sản Việt Nam sẽ bị cấm ở thị trường EU. 

Bị phạt thẻ, tổn thất của các quốc gia xuất khẩu hải sản vào EU là không nhỏ vì nó tạo tâm lý e ngại cho các nhà bán lẻ ở EU đối với hải sản nhập khẩu từ quốc gia đó và có thể thay thế bằng hải sản đến từ quốc gia khác.

Đặc biệt quốc gia nào bị phạt thẻ đỏ, các sản phẩm hải sản khai thác của quốc gia ấy sẽ bị cấm vào EU. Theo thống kê của Trung tâm WTO Việt Nam, tính đến nay đã có 24 quốc gia, vùng lãnh thổ bị EU áp dụng hình thức phạt thẻ. Trong đó, 13 quốc gia bị phạt thẻ nhưng đã được thu hồi nhờ hệ thống quản lý được cải thiện. 

Việc nhận "thẻ vàng" - sẽ khiến ngành hải sản Việt Nam chịu thiệt hại rất lớn về thị trường

Trước đó, trả lời phỏng vấn báo chí, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám cho biết, việc hải sản Việt Nam nếu bị EU “phạt thẻ vàng” sẽ là việc nghiêm trọng, gây nhiều tác động xấu ảnh hưởng trực tiếp đến việc xuất khẩu hải sản của Việt Nam sang EU. Sau đó có thể sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu sang thị trường Mỹ và nhiều thị trường khác.

Do đó, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Vũ Văn Tám khẳng định, sẽ không dung túng cho hành vi khai thác bất hợp pháp, đồng thời sẽ hoàn chỉnh các quy định, chính sách để kiểm soát vấn đề trên trong thời gian tới.

Hồi cuối tháng 9, Hiệp hội Chế biến Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) đã tổ chức hội nghị kêu gọi doanh nghiệp cam kết chống IUU. Một loạt hoạt động đã diễn ra, gồm ra Tuyên bố Báo chí, ra mắt Ban Điều hành IUU VASEP và kế hoạch hành động trong 1 năm tới…

Tính đến 23/10, đã có 73 doanh nghiệp tham gia cam kết chỉ thu mua nguyên liệu hải sản từ những tàu cá khai thác hợp pháp, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, chỉ nhập khẩu hải sản khai thác có nguồn gốc khai thác hợp pháp.

Các doanh nghiệp cũng cam kết không thu mua hải sản của các tàu cá đánh bắt bất hợp pháp, khai thác không có giấy phép, không có nhật ký và không báo cáo theo quy định, khai thác bằng ngư cụ bị cấm, đồng thời, nói không với những loài hải sản quý hiếm, những sản phẩm đánh bắt có kích cỡ nhỏ hơn quy định....

Mới đây, ngày 20/10, Đại sứ Bruno Angelet, Trưởng Đại diện Phái đoàn EU tại Việt Nam, đại diện Phái đoàn đã có một buổi làm việc với lãnh đạo VASEP, Tổng cục Thủy sản và một số đơn vị liên quan để cùng trao đổi kỹ hơn về “IUU” và vấn đề "thẻ vàng". 

Ngoài EU, thì Mỹ sẽ là thị trường nhập khẩu thủy hải sản thứ hai trên thế giới áp dụng chương trình giám sát thủy hải sản nhập khẩu, nhằm chống lại khai thác IUU. Chương trình Giám sát nhập khẩu thủy sản vào Mỹ (SIMP) sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2018.

Ngọc Linh