THCL Tập trung nguồn lực quốc gia cho các dự án có sức lan tỏa là lý do được người phát ngôn Chính phủ đưa ra để giải thích cho quyết định dừng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận.

Chiều 22/11, sau khi Quốc hội thông qua nghị quyết về việc dừng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng đã chủ trì cuộc họp báo chuyên đề của Chính phủ về vấn đề này.

Ưu tiên nguồn lực cho các dự án trọng điểm

Mở đầu buổi họp báo, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho hay việc dừng dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2 được T.Ư Đảng, Quốc hội, Chính phủ cân nhắc rất kỹ lưỡng trên cơ sở điều kiện kinh tế của Việt Nanm tại thời điểm hiện tại. Trước tiên, đó là sự thay đổi của việc cân đối các nguồn điện đã trở nên dễ dàng hơn so với 7 năm trước. “Đó là dư địa tiết kiệm điện còn tốt, khả năng mua bán điện với các nước láng giềng như Trung Quốc, Lào sẽ được tăng cường; tiềm năng sử dụng năng lượng tái tạo trở nên khả thi hơn về kinh tế”, Bộ trưởng Dũng nói.

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh, lý do chủ yếu là sau khi cân đối lại các nguồn lực phát triển kinh tế trong tình hình hiện nay, lãnh đạo Đảng, Quốc hội, Chính phủ thấy rằng cần ưu tiên nguồn lực cho các dự án lớn, cấp bách hơn. Năm 2009, khi quyết định chủ trương dự án này, chúng ta chưa có chủ trương làm đường bộ cao tốc bắc - nam, đường sắt tốc độ cao, sân bay Long Thành. Cho nên, bây giờ, khi cân đối lại, chúng ta thấy cần thiết tập trung ưu tiên cho các dự án có sức lan tỏa hơn đối với sự phát triển kinh tế xã hội của cả nước.

Trả lời câu hỏi của báo chí về việc có hay không lo ngại lý do an toàn mà phải dừng dự án, người phát ngôn Chính phủ khẳng định: “Dừng dự án không phải vì lý do công nghệ, lý do an toàn mà lý do chính là tình hình kinh tế trong điều kiện hiện nay. Công nghệ hạt nhân của Nga, Nhật Bản dự kiến được sử dụng cho hai nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đều là tiên tiến nhất hiện nay, có mức độ an toàn cao nên hoàn toàn yên tâm”.

Mô hình nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận

Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông Phạm Công Tạc, Thứ trưởng Bộ Khoa học&Công nghệ cho biết, công nghệ lựa chọn cho hai nhà máy này đều là công nghệ thế hệ 3+, tức là công nghệ mới nhất của thế giới. Đây là hai cường quốc về khoa học công nghệ nói chung và điện hạt nhân nói riêng nên nếu 2 dự án được triển khai thì chúng ta hoàn toàn yên tâm về mặt an toàn, công nghệ.

Không để thiếu điện

Liên quan đến lo ngại nguồn điện bổ sung, thay thế cho hai dự án này, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết theo tính toán, từ đây đến năm 2030 cả nước sẽ được bổ sung thêm 34 dự án nguồn điện gồm nhiệt điện than, điện khí, điện gió, điện mặt trời... với tổng công suất 6.000 MW. Các dự án này khi đảm bảo tiến độ, đưa vào sử dụng thì hoàn toàn có đủ lượng điện thay thế phần thiếu hụt mà 2 nhà máy điện hạt nhân để lại.

Thứ trưởng Công thương Hoàng Quốc Vượng thông tin thêm, theo kế hoạch đến năm 2030 - khi cả 4 tổ máy của hai dự án điện hạt nhân đi vào vận hành thì tổng công suất bổ sung là 4.000 MW, chỉ chiếm 3,6% và đạt 5,7% về sản lượng điện toàn hệ thống. “Với tỷ trọng này thì vai trò hai nhà máy điện hạt nhân trong hệ thống điện quốc gia vào năm 2030 không lớn. Từ đây tới lúc đó có đủ thời gian để công suất các nhà máy năng lượng tái tạo tăng lên đáng kể, rồi nhiệt điện than, khí, khí hóa lỏng với tổng công suất bổ sung hoàn toàn đáp ứng được”, ông Vượng khẳng định.

Cũng theo ông Vượng, Bộ Công thương dưới sự chỉ đạo của Chính phủ sẽ tiếp tục làm việc với các đối tác để hoàn tất các công việc dở dang trên tinh thần đảm bảo lợi ích các bên. Về những phần việc đã triển khai, như cơ sở hạ tầng, mặt bằng đã được giải phóng, ông Vượng cho hay Bộ Công thương sẽ giao cho Tập đoàn điện lực VN tiếp nhận để dùng cho dự án Thủy điện tích năng Bác Ái đang được triển khai nghiên cứu ở chính tỉnh Ninh Thuận. Trong khi đó, với hơn 400 sinh viên đang được gửi đi nước ngoài đào tạo để về làm việc trong lĩnh vực này, thì cơ hội vẫn rất rộng mở trong các hoạt động nghiên cứu năng lượng nguyên tử cho mục đích hòa bình hay để vận hành các nhà máy nhiệt điện khác.

Không ảnh hưởng quan hệ hợp tác

Việc dừng thực hiện Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận đã được Chính phủ trao đổi với các đối tác Nga và Nhật Bản cùng với thời điểm báo cáo Quốc hội xin chủ trương dừng thực hiện Dự án. Mặc dù các đối tác Nga và Nhật Bản đều bày tỏ sự đáng tiếc về việc dừng thực hiện Dự án với nhiều kết quả đã đạt được trong hợp tác đầu tư xây dựng các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, song về cơ bản, các đối tác Nga và Nhật Bản đều thể hiện quan hệ hữu nghị, bày tỏ sự cảm thông và tôn trọng quyết định của Việt Nam, đồng thời Chính phủ Nga và Nhật Bản mong muốn sẽ tăng cường hợp tác, hỗ trợ cho Việt Nam một số lĩnh vực phát triển kết cấu hạ tầng để thay thế cho hợp tác đầu tư xây dựng các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận.

Chính phủ Việt Nam khẳng định rằng, việc dừng thực hiện Dự án không làm ảnh hưởng đến quan hệ Đối tác Chiến lược toàn diện với Liên bang Nga và quan hệ Đối tác Sâu rộng với Nhật Bản.

Để thay thế cho hợp tác đầu tư xây dựng các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, Chính phủ Việt Nam sẽ tiếp tục trao đổi với Chính phủ Liên bang Nga và Nhật Bản về hợp tác thực hiện các dự án trong các lĩnh vực kết cấu hạ tầng, kinh tế, thương mại… mà các doanh nghiệp của Liên bang Nga và Nhật Bản có thế mạnh, đồng thời phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam.

Chính phủ tiếp tục quan tâm đến việc phát triển kinh tế-xã hội tỉnh Ninh Thuận, có giải pháp để sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất đã đầu tư tại Ninh Thuận khi dừng Dự án.

Hoan Nguyễn