Đại diện Liên đoàn Lao động quận 1 (Thành phố Hồ Chí Minh)) tặng quà công nhân vệ sinh vào đêm 30 Tết Canh Tý 2020 (Ảnh: HỒNG HẢI)

Mặt khác, từ ngày 1/1/2021, Luật Lao động năm 2019 chính thức có hiệu lực, có điểm mới, cho phép thưởng tết người lao động bằng hiện vật thay vì tiền. Điều này làm không ít lao động băn khoăn lo lắng.

Tại Công ty TNHH Toàn Thắng (Khu công nghiệp Bình Chiểu, quận Thủ Đức, TPHCM), công tác chuẩn bị lương, thưởng tết cho người lao động đang được ban giám đốc tính toán để đảm bảo quyền lợi và động viên tinh thần công nhân. Theo đại diện công ty, dịch Covid-19 ảnh hưởng lớn tới hoạt động sản xuất - kinh doanh của đơn vị. Từ tháng 1 đến tháng 9/2020, đơn hàng giảm nhiều nên công ty phải giãn việc để giữ chân người lao động. Thu nhập của công nhân cũng giảm khoảng 30% so với cùng kỳ năm 2019.

Nhằm ghi nhận những đóng góp của người lao động trong năm, Công ty CP Sài Gòn Food cho biết sẽ dành 48 tỷ đồng để thực hiện chính sách chăm lo dịp Tết Tân Sửu 2021 cho người lao động. Dự kiến, mức thưởng mỗi lao động từ 2-3 tháng lương (tương đương 17-30 triệu đồng), tùy trường hợp. Tết dương lịch, công ty cũng dành khoảng 1 tỷ đồng để thưởng đều cho toàn bộ người lao động, dành gần 9 tỷ đồng chi trả tồn phép năm của công nhân bằng tiền mặt, chi thưởng thâm niên, tặng quà, tổ chức xe giường nằm chất lượng cao đưa đón 2 chiều người lao động về quê ăn tết trước và sau tết.

Bê cạnh đó, Công ty TNHH Nissei Electric Việt Nam (Khu chế xuất Linh Trung 1, quận Thủ Đức) có hơn 2.000 công nhân. May mắn vì không bị ảnh hưởng nhiều bởi dịch Covid-19, các đơn hàng của công ty giảm nhưng không đáng kể nên dự báo tình hình lương, thưởng tết cho người lao động tương đối khả quan, mức thưởng năm nay có thể bằng năm trước, trung bình 10 triệu đồng/người. 

Qua khảo sát thực tế, ông Huỳnh Văn Tuấn, Chủ tịch Công đoàn các KCX-KCN TPHCM, cho biết, DN cố gắng nhưng phần lớn chỉ có thể chi mức thưởng tết bằng 50%-75% của Tết Canh Tý 2020 hoặc 1 tháng lương tối thiểu vùng. Ông Tuấn thông tin “Một số DN thuộc các ngành nghề may mặc, da giày khả năng sẽ không có thưởng tết, do liên tiếp trong năm không có đơn hàng”. Khẳng định, Công đoàn KCX-KCN sẽ kết hợp với các cơ quan chức năng theo dõi, kiểm tra, giám sát vấn đề này. Riêng với những DN khả năng không có thưởng tết, các cấp công đoàn sẽ tính toán phương án chăm lo đến người lao động. 

Theo ông Lê Minh Tấn, Giám đốc Sở LĐTB-XH TPHCM, cho biết: Theo quy định mới về thưởng (bao gồm thưởng tết) tại Điều 104 Bộ luật Lao động (sửa đổi) năm 2019, từ ngày 1/1/2021, DN có thể thưởng bằng tiền hoặc tài sản, hoặc bằng các hình thức khác cho người lao động (NLĐ) căn cứ vào kết quả sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của NLĐ. Không ít NLĐ lo lắng, DN sẽ lợi dụng quy định “mở” về thưởng rồi thưởng những thứ không thiết thực.

Ông Lê Minh Tấn khẳng định “Với trách nhiệm của mình, Sở LĐTB-XH TPHCM đang phối hợp với các đơn vị liên quan tăng cường giám sát tình hình trả lương, thưởng dịp Tết Nguyên đán 2021 và ổn định lao động, việc làm, quan hệ lao động tại các DN trên địa bàn TPHCM. Trong đó, chú trọng tới các DN gặp khó khăn do ảnh hưởng dịch Covid-19, DN thường xảy ra vi phạm pháp luật để có biện pháp tiếp cận, tham vấn, hỗ trợ giải quyết khó khăn. Nếu DN gặp khó khăn trong trả lương, thưởng cũng cần thông tin, trao đổi với công đoàn và thông tin về Phòng LĐTB-XH quận huyện để cùng phối hợp, hỗ trợ xử lý”.

Tuy nhiên, luật đã quy định rõ, quy chế thưởng do người sử dụng lao động quyết định và công bố công khai tại nơi làm việc, sau khi có tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện NLĐ. Việc trả lương, thưởng, các khoản hỗ trợ, thời gian nghỉ trong dịp tết cũng được thỏa thuận và ghi nhận trong hợp đồng lao động, thỏa ước lao động tập thể, quy chế của DN. Quy định đã rõ nên NLĐ, tổ chức đại diện cũng cần chú ý để thỏa thuận, thương lượng được những điều khoản hợp lý, trong đó có thưởng và đảm bảo quyền lợi cho NLĐ.

 Thùy Linh