Qua quá trình xác minh sự việc trên, cùng với những tư liệu do người dân cung cấp, thể hiện dự án xen cư hồ Toàn Thành được thực hiện trên hàng loạt những sai phạm nối tiếp nhau. Xuất phát từ hành động làm trái Quyết định 216/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, để liên tục ra những quyết định thu hồi đất, đề bù, cưỡng chế.

Cụ thể, tại Khoản 2 Điều 5 Quy chế đấu giá đất ban hành kèm theo Quyết định số 216/QĐ-TTg ngày 31/8/2005 của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ dự án “chỉ được tổ chức đấu giá đối với diện tích đất đã hoàn thành việc đền bù giải phóng mặt bằng”. UBND TP Thanh Hóa ngay từ đầu đã thực hiện một việc ngược đời: đấu giá đất dự án trước khi bồi thường, giải phóng mặt bằng (GPMB) là trái quy định pháp luật.

Đường dẫn vào dự án Khu xen cư hồ Toàn Thành

Tại thời điểm ban đầu của dự án, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành văn bản trái tinh thần Quyết định của Thủ tướng, là "Phê duyệt mức sàn để đấu giá quyền sử dụng đất khu dân cư hồ Toàn Thành, phường Ba Đình, TP Thanh Hóa" bằng quyết định số 1571/QĐ-CT ngày 14/6/2005 do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Mai Văn Ninh ký. Và mãi 2 tháng sau, ông Ninh mới ký quyết định thu hồi tổng thể đất dự án gồm 5962,77m2 đất (đất ở 3681m2, đất ao 2281,77m2), liên quan 47 hộ dân.

Ngày 14/9/2005, ông Nguyễn Ngọc Hồi, Chủ tịch UBND TP Thanh Hóa đã ký quyết định số 3774/QĐ-CT "Thành lập Hội đồng đấu giá quyền sử dụng đất tại mặt bằng số 155XD/UBTH khu xen cư hồ Toàn Thành". Đây là việc làm vi phạm quy định pháp luật, dẫn đến sự phản ứng quyết liệt của người dân, khiến dự án đến nay, trải qua hơn 14 năm GPMB, cưỡng chế và khiến kiện, vẫn treo.

Việc khiếu kiện của công dân thuộc dự án hồ Toàn Thành đã được Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ TNMT báo cáo, làm rõ

Công ty Đầu tư và Xây dựng Thanh Hóa trúng đấu giá với diện tích 3.182m2; mức giá sàn 2.217.000 đồng/m2, số tiền sử dụng đất phải nộp ngân sách nhà nước là 7.056.667.000 đồng.

Sau 4 năm, kể từ khi đấu giá dự án, ngày 2/7/2009 thì UBND TP mới ban hành quyết định 2163/QĐ-UBND về việc thu hồi đất, phương án đền bù đối với 5 hộ dân. Nhưng không đền bù về đất, mà chỉ đền bù tài sản, cây cối.

Một lần nữa, UBND TP Thanh Hóa lại làm một điều không tưởng trái Luật đất đai năm 2003: quy kết diện tích đất các hộ ở từ trước những năm 1980 (phải được xem là đất thổ cư) thành đất lấn chiếm và không đền bù.

Chưa hết, lấy lý do khó khăn trong thực hiện dự án, ngày 08/11/2012, UBND TP Thanh Hóa đã vi phạm khi ban hành Quyết định số 6273/QĐ-UBND, điều chỉnh lại quy hoạch của dự án. Đây là việc làm trái thẩm quyền, vì sự án do UBND tỉnh phê duyệt, thì cấp Thành phố không đủ thẩm quyền điều chỉnh.

Theo Quyết định số 6273/QĐ-UBND của UBND TP Thanh Hóa điều chỉnh lại quy hoạch nhằm giảm chiều sâu các lô phía Đông để hạn chế thấp nhất việc lấy đất của các hộ gia đình mặt đường Đinh Công Tráng; điều chỉnh mặt cắt đường nối từ đường Nguyễn Trãi sang đường Lê Phụng Hiểu từ 12,5m xuống 10,5m; điều chỉnh chiều rộng nhà văn hóa từ 6m xuống còn 4m; điều chỉnh các lô đất có chiều rộng từ 4,5m xuống còn 4m và quy hoạch thêm lô tái định cư có chiều rộng 3m để đảm bảo mỗi hộ bị ảnh hưởng phải di chuyển được bố trí 01 lô tái định cư tại chỗ. Cũng theo quyết định, tổng diện tích đất quy hoạch sau khi điều chỉnh là 4.924,63 m2.

Tiết lộ từ một cán bộ TP Thanh Hóa cho biết, Công ty Đầu tư và Xây dựng Thanh Hóa (sau này đổi tên là  Tổng Công ty xây dựng Thanh Hóa- Công ty cổ phần) là đơn vị trúng đấu giá, thực ra rất hạn chế về năng lực. Việc triển khai đền bù, GPMB đã không thể thực hiện, một phần cũng từ năng lực yếu và nguồn tài chính hạn hẹp của Công ty.

Mười năm sau, do vấp phải sự khiếu kiện của nhiều hộ dân, ngày 17/6/2015, ông Đào Trọng Quy, Chủ tịch UBND TP Thanh Hóa đã có báo cáo số 444 BC-UBND gửi Chủ tịch UBND tỉnh, Thanh tra tỉnh, thừa nhận việc đấu giá khi chưa GPBM là trái Quyết định số 216 của Thủ tướng Chính phủ.

Báo cáo nêu rõ, dự án có ảnh hưởng tới đất đai thuộc 47 hộ, trong đó số hộ phải di chuyển là 19 hộ, số hộ lùi là 28 hộ. Tổng số hộ đã kiểm kê, có quyết định phê duyệt dự toán bồi thường là 47 hộ, trong đó có 21 hộ đã nhận tiền bồi thường giải phóng mặt bằng với tổng số tiền 11,73 tỉ đồng. Còn lại 26 hộ chưa nhận tiền bồi thường, với số tiền 29,28 tỉ đồng. Tổng diện tích đã giải phóng mặt bằng là 2.194,3m2/4.924,63m2.

Tổng số lô theo mặt bằng quy hoạch gồm 52 lô, trong đó có 16 lô bố trí tái định cư và 36 lô đất thương phẩm. Từ năm 2005 đến 2006, Tổng Công ty Xây dựng Thanh Hóa - Công ty Cổ phần đã ký hợp đồng góp vốn đầu tư 36 lô, trong đó có 21 lô đã nộp đủ tiền mua đất; có 17 lô đã được giao đất nhưng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Như vậy, chỉ sau 1 năm triển khai dự án đầy sai phạm, đơn vị trúng đấu giá đã trá hình bán 36 lô đất, dưới hình thức "Hợp đồng góp vốn đầu tư". Trong đó, bán luôn những phần đất người dân còn đang sinh sống ổn định.

Thương hiệu và Công luận sẽ tiếp tục thông tin.

Thuấn Nguyễn