THCL Dự án Cảng trung chuyển quốc tế vịnh Vân Phong (Cảng TCQTVVP) -  Khánh Hoà, khởi công ngày 31- 10- 2009, do Tổng công ty hàng hải Việt Nam (VinaLines) làm chủ đầu tư, dưới sự quản lý trực tiếp của BQL dự án hàng hải I (MPMUI).

TGĐ Vinalines Dương Chí Dũng trong lễ khởi công xây dựng Cảng TCQTVVP, nay đã là một tử tù.

Theo thông tin từ chủ đầu tư: Cảng TCQTVVP được xây dựng tại bờ Đông - Vũng Đầm Môn -  Bán đảo Hòn Gốm - Vịnh Văn Phong - tỉnh Khánh Hoà. Quy mô cảng: Diện tích 753 ha. Số lượng 25 bến lớn, 12 bến nhỏ. Đón tàu 15.000 TEU. Công xuất dự kiến 17.000.000 TEU. Luồng vào cảng qua cửa bé dài 12,25 km, đáy sâu trên 27 m, bề ngang trên 600 m. Luồng qua cửa lớn dài 33,5 km, đáy sâu trên 16,5 m, bề ngang trến 950 m. Vũng quay tàu đường kính 900 m, sâu 19 m. Cảng được xây dựng qua các giai đoạn:

- Giai đoạn khởi động đến 2010: Vốn đầu tư 185,5 triệu USD. Diện tích 41,5 ha (mặt đất 13,5 ha, san lấp biển 28 ha). Gồm 2 bến lớn. Đón tàu 6.000 đến 9.000 TEU. Chiều dài bến 690 m. Công xuất dự kiến 700.000 TEU/ năm. Cao độ đỉnh bến +4,0 m, cao trình đáy bến – 18,0 m (hệ Hải Đồ).

- Giai đoạn 1 (đến 2015): Diện tích 93,0 ha. Số lượng 2 bến lớn, 5 bến nhỏ, đón tàu 9.000 TEU.  Chiều dài bến 1547 m. Công xuất dự kiến 2.000.000 TEU/ năm.

- Giai đoạn 2 (đến 2020): Diện tích 157,5 ha. Gồm 4 bến lớn, 3 bến nhỏ. Đón tàu 12.000 TEU. Chiều dài bến 2.377 m. Công xuất dự kiến 4.500.000 TEU/năm.

- Giai đoạn sau 2020: Diện tích 461,8 ha. Gồm 17 bến lớn, 4 bến nhỏ. Đón tàu 15.000 TEU. Chiều dài bến từ 3.530 m đến 4.420 m.

Thực tế, Cảng TCQTVVP giai đoạn khởi động đã được thi công, với tổng vốn đầu tư 6.117 tỷ đồng, dự kiến hoàn thành trong 36 tháng. Gói thầu xây dựng 2 bến cảng, do liên danh nhà thầu SK E&C- TCTXD đường thuỷ Việt Nam, dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2011, đi vào hoạt động cuối năm 2012. Nhưng tiến độ thi công rất chậm do yếu tố kỹ thuật và địa chất, đầu năm 2011 mới giải ngân được 5%. Dự kiến cuối tháng 3/2011 sẽ tiếp tục thi công. Nhưng năm 2011 Vinalines đã đi vào giai đoạn sụp đổ, khi tháng 7/2011, Tổng công ty này báo cáo lỗ 600 tỷ đồng, chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm. Tiếp đến vỡ lở vụ tham nhũng của Tổng giám đốc Dương Chí Dũng và cộng sự. Vì vậy, dự án Cảng TCQTVVP không được tiếp tục thực hiện.

Bãi cọc trên vịnh Vân Phong do dự án bọ bỏ dở.

Qua khảo sát của chúng tôi đầu năm 2015. Tại địa điểm xây dựng Cảng TCQTVVP, có hai bãi trụ với gần 100 trụ bê tông được đóng xuống Biển. Các thanh giằng, phụ kiện kim loại đều sét gỉ. Máy móc thi công đã rút hết. Người dân Đầm Môn nói vui: “Cảng thì không thấy, chỉ thấy hai bãi trụ như cọc đóng trên sông Bạch Đằng chống quân Nguyên !”. Còn theo các chuyên gia: Cảng TCQTVVP là dự án then chốt, động lực quyết định thu hút đầu tư vào khu kinh tế Vân Phong. Dự án chưa hoàn thành là cản trở lớn cho các nhà đầu tư triển khai thực hiện dự án.

Theo lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa, địa phương không thể trông chờ vào Vinalines khi đơn vị này không còn khả năng thực hiện, và đang trong quá trình tái cơ cấu. Tỉnh đã xin Thủ Tướng cho phép được đứng ra huy động vốn đầu tư xây dựng Cảng TCQTVVP. Với hướng phát triển lâu dài, Cảng không thể dừng ở mức công suất 17.000.000 TEU/năm như thiết kế, mà phải lớn hơn, nhưng chia ra làm nhiều giai đoạn. Địa phương sẽ thực hiện theo khả năng thực tế của mình.

Kể từ ngày khởi công xây dựng, gần 5 năm đã trôi qua, Cảng TCQTVVP chỉ để lại gần 100 trụ bê tông như những hàng rào chắn ngang cửa các luồng lạch, cản trở thuyền bè qua lại. Cũng trong thời gian ấy, Khánh Hòa đã chứng kiến rất nhiều nhà đầu tư đến Vân Phong, mang dự án đến rồi lại đi !

Phải chăng, cần có sự chỉ đạo sát sao của Chính Phủ, sự vào cuộc có trách nhiệm của ngành chủ quản là Bộ GTVT, sự chủ động tích cực “gõ cửa” của UBND tỉnh Khánh Hòa, nhằm tháo gỡ nút thắt: Dự án xây dựng Cảng TCQTVVP đang bị bỏ dở. Lúc đó, Khu kinh tế Vịnh Vân Phong mới tiếp tục hồi sinh, không để mất những “Dự án vàng” mấy năm qua vốn từng bỏ lỡ ?

Trần Minh Ngọc