Thông tư số 11/2020/TT-BCT của Bộ Công Thương quy định xuất xứ hàng hóa trong EVFTA gồm xuất xứ thuần túy và xuất xứ không thuần túy. Trong đó, xuất xứ thuần túy là hàng hóa có nguyên liệu và được sản xuất tại các nước thành viên tham gia hiệp định. Hàng hóa có xuất xứ không thuần túy, chỉ có thể được hưởng ưu đãi thuế quan khi đáp ứng các tiêu chí về chuyển đổi cơ bản, hạn mức nguyên liệu, công đoạn gia công, chế biến.
Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), quy tắc xuất xứ trong EVFTA không hoàn toàn mới nhưng khá phức tạp, bởi được xây dựng và đàm phán dựa trên quy tắc xuất xứ trong cơ chế ưu đãi thuế quan phổ cập (GSP). Đáng lưu ý, EVFTA cho phép một số nhóm hàng xuất khẩu thế mạnh của Việt Nam sang EU được cộng gộp xuất xứ.
Như nhóm hàng dệt may, được phép cộng gộp nguyên liệu từ Hàn Quốc, Nhật Bản (do 2 quốc gia này có hiệp định thương mại tự do với EU). Hay nhóm hàng thủy sản, được phép cộng gộp, sử dụng mực và bạch tuộc nguyên liệu từ các nước ASEAN để sản xuất mực và bạch tuộc chế biến xuất khẩu sang EU.
Quy tắc xuất xứ cộng gộp đã giúp giảm bớt một phần áp lực về tiêu chí nguyên phụ liệu và gia tăng xuất khẩu sang EU. Theo Bộ Công Thương, tính từ ngày 1/8/2020 - 4/4/2021, các cơ quan, tổ chức được ủy quyền cấp C/O mẫu EUR.1 đã cấp hơn 127.296 bộ C/O mẫu EUR.1 với kim ngạch hơn 4,78 tỷ USD. Doanh nghiệp xuất khẩu thực hiện tự chứng nhận xuất xứ cho gần 3.585 lô hàng với trị giá hơn 10,88 triệu USD được hưởng ưu đãi thuế quan theo EVFTA. Giá trị hàng hóa được cấp C/O cũng như được chứng nhận xuất xứ vào EU không nhỏ, cho thấy doanh nghiệp trong nước đã và đang bắt nhịp áp dụng quy tắc xuất xứ trong EVFTA.
Hà Trần
