Thời gian qua, trên mạng xã hội Facebook, Zalo xuất hiện nhiều livestream rao bán hạt điều với giá chỉ 100.000đồng/3 hộp (mỗi hộp 1 kg điều vỡ) hoặc 4 hộp (mỗi hộp 500gr điều nguyên vỏ lụa). Kèm theo đó là lời khẳng định "chắc nịch" từ người bán là điều Bình Phước...

Chị Minh Phương (Gò Vấp- TP. HCM) chia sẻ, sau khi xem livestream trên Facebook quảng cáo bán hạt điều của một cơ sở ở tỉnh Bình Phước với mức giá hấp dẫn chỉ 100.000 đồng/4 hộp, chị đã không ngần ngại để lại số điện thoại và đặt mua ngay. Qua ngày hôm sau, chị Phương nhận được cuộc gọi từ một người phụ nữ để xác nhận đơn hàng. Qua tư vấn, người này cho biết, loại hàng 100.000 đồng/4 hộp là hạt điều vỡ vụn, ăn sẽ không ngon.

ĐIều vỏ lụa trên một livestream trên mạng xã hội (Ảnh: HD)

“Còn chị muốn ăn ngon thì mua loại hạt điều bể - vỡ đôi, 100.000 đồng/2 hộp, phí vận chuyển thêm 30.000 đồng”, người bán hàng nói.

Nghe vậy, chị Phương đã quyết định mua loại 100.000 đồng/2 hộp. Và đúng 1 tuần sau, người giao hàng gọi chị nhận hàng với tổng chi phí là 130.000 đồng.

Món hàng chị nhận gồm có 2 hộp hạt điều đều dán nhãn hiệu L.V,  được dán băng dính thủ công sơ xài ở nắp. Bao bì in địa chỉ tại ấp 5, xã Phước Sơn, huyện Bù Đăng (Bình Phước), không có ngày, tháng, năm sản xuất, hạn sử dụng trong 6 tháng, thành phần chỉ ngắn gọn gồm hạt điều (99%) và muối (1%). Sau khi ăn thử vài hạt, chị P cảm nhận không ngon như bình thường mà có vị đắng, gắt, hắc. Nhìn kỹ hơn, chị thấy những hạt điều có những vết xẫm màu ở giữa, giống các dấu hiệu của hạt lạc mốc…

Theo chủ một thương hiệu hạt điều, hiện nay, các nhà sản xuất và kinh doanh hàng chất lượng cao đang "đau đầu" khi đối mặt với nạn bán hạt điều rang muối với giá siêu rẻ đến mức khó tin, rẻ bằng nửa giá thị trường hoặc rẻ hơn.

Chủ thương hiệu hạt điều này đặt ra phép tính: Mức lời của người bán thường nằm ở con số 20% cho bán lẻ và 9% cho bán buôn dựa vào số lượng bán ra. Mùa thu hoạch năm 2020, giá tại thời điểm ngày 12/5 ở Việt Nam là 35.000 đồng/kg loại đẹp, đã phơi khô (cuối năm, giá hạt điều thô tăng lên tới 50-60.000 đồng, thì giá vốn còn đội lên cao hơn nữa). Nếu hạt điều xấu thì phải chọn 4-5 kg mới ra được 1 kg hạt điều đạt tiêu chuẩn, còn lại là hạt sâu, xấu…

Như vậy, để sản xuất 1 kg hạt điều cần tới khoảng 3,5 kg hạt điều thô, giá vốn sẽ là 122.500 đồng. Tính thêm chi phí thuê nhân công chọn hạt/rang/đóng gói, tiền bao bì in ấn ... thì đã lên tới 250.000 đồng đến 270.000 đồng.

Lý giải vì sao thị trường lại bán lẻ hạt điều với giá 100.000 đồng/3kg, các chủ thương hiệu kinh doanh hạt điều chất lượng và uy tín nhận định rằng, rất có thể không phải có nguồn gốc từ Bình Phước, mà là hạt điều nhập khẩu vụ cũ đã kém chất lượng.Điều siêu rẻ vẫn được các shop online livestream bán hàng ngày với đủ chiêu trò (Ảnh chụp màn hình)

Ngoài điều trong nước (điều Bình Phước, Đông Nai) thì nhiều công ty vẫn nhập khẩu điều từ châu Phi về phục vụ sản xuất sữa hạt, điều rang, hoặc gia công xuất ngược lại cho một số doanh nghiệp nước ngoài. Thời gian qua, tình hình dịch bệnh Covid-19 kéo dài đã tác động mạnh vào nền kinh tế nói chung và ngành điều nói riêng. Vậy nên, với nhiều lô hàng cũ tồn kho, không bán được, một số công ty đã “phù phép” đủ kiểu, với mục đích thà bán lỗ còn hơn không bán được. Chưa kể có thể lô hàng đó không vượt qua được sự kiểm tra gắt gao về hóa chất tại nước ngoài, phải quay về nước, hạt điều sẽ được bán phá giá để thu hồi vốn.

Sản phẩm hạt điều kém chất lượng, có nhiều hạt sâu, mốc nhân trong, nhăn teo, không còn mùi vì đặc trưng của nhân điều và sẽ ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người tiêu dùng. Bên cạnh đó, các sản phẩm đều không có nhãn mác, không ghi thông tin sản phẩm, không có hạn sử dụng, vì vậy không có cơ sở truy xuất nguồn gốc cơ sở chế biến, không biết ai là người chịu trách nhiệm về chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm.

Trước tình trạng trên, Hội Điều Bình Phước đã lên tiếng khẳng định, hành vi giả mạo các sản phẩm hạt điều có nguồn gốc từ Bình Phước đã xâm phạm nghiêm trọng đến chỉ dẫn địa lý “Hạt điều Bình Phước” đã được Cục Sở hữu trí tuệ bảo hộ tại Quyết định 673/QĐ-SHTT ngày 13/3/2018.

Công văn của Hội Điều Bình Phước (Ảnh: HD)

Theo thông tin từ Hội Điều Bình Phước, mới đây, ngày 26/8, Hội đã có Văn bản số 51/HĐBP gửi UBND tỉnh Bình Phước và các sở, ngành liên quan đề nghị hỗ trợ điều tra, làm rõ các hành vi giả mạo xuất xứ hạt điều Bình Phước, gây ảnh hưởng đến hình ảnh và uy tín của chỉ dẫn địa lý này.

Hải Dương