Toàn cảnh phiên thảo luận tại hội trường chiều 11/6. (Ảnh: quochoi.vn)

Nên lùi thời gian thông qua luật?

ĐB Đinh Thị Bình (Phú Thọ) nêu ý kiến, về phạm vi sửa đổi và tên gọi của dự thảo luật, theo Tờ trình của Chính phủ, Chính phủ đề xuất sửa đổi, bổ sung 36/114 điều của Luật Giáo dục, chiếm 31,58% tổng số điều. Vì vậy, đề xuất lấy tên gọi là Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục là đúng quy định.

Tuy nhiên, theo ĐB Bình, Luật Giáo dục đã được ban hành hơn 10 năm đã bộc lộ nhiều điểm hạn chế, bất cập. Hơn nữa, dự án luật này cần phải thể chể hóa được tinh thần đổi mới căn bản, toàn diện ngành giáo dục và đào tạo như Nghị quyết 29 của Trung ương Đảng đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước cũng như kỳ vọng của cả dân tộc ta. Vì vậy, cần thiết phải mở rộng phạm vi sửa đổi là tất cả những quy định của luật cũ đã tỏ ra bất cập, chứ không chỉ có 36 điều như dự thảo lần này.

“Về tên gọi, có thể gọi là Luật Giáo dục năm 2018, gọi như vậy vừa thể hiện rõ quan điểm sửa đổi căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, vừa xứng tầm với nhiệm vụ của sự nghiệp giáo dục và đào tạo trong thời kỳ mới, lại vừa dễ nhớ, dễ tuyên truyền và phổ biến pháp luật. Vì cần mở rộng phạm vi sửa đổi, vậy có nên thay vì thông qua luật này ở kỳ thứ 6 có thể lùi đến kỳ họp thứ 7 để cơ quan soạn thảo, đại biểu Quốc hội, các chuyên gia và đông đảo nhân dân có thêm thời gian nghiên cứu cho kỹ lưỡng, đảm bảo dự án luật thật sự có chất lượng?”, ĐB Bình nêu quan điểm.

Vấn đề thứ ba, quy định về hệ thống giáo dục quốc dân, ĐB Bình bày tỏ sự nhất trí với những quy định sửa đổi bổ sung Điều 4 Luật Giáo dục như dự thảo luật theo đó hệ thống giáo dục quốc dân là hệ thống giáo dục mở liên thông đồng thời quy định cấp học và trình độ đào tạo của hệ thống giáo dục quốc dân.

 Tuy nhiên, ĐB Bình cho rằng, cần có quy định rõ hơn về tính chất mở và liên thông của hệ thống giáo dục, đồng thời có thể nghiên cứu, xem xét lại cách gọi của các trường trong hệ thống giáo dục quốc dân hiện nay.

Về giáo dục mầm non, thời gian qua do nguồn lực đất nước còn hạn chế nên dù đã dành tỷ lệ cáo rong ngân sách nhà nước để đầu tư giáo dục nhưng không tránh được việc đầu tư có lúc có nơi chưa phù hợp.

“Thực trạng bậc học mầm non hiện nay có nhiều vấn đề đáng lo ngại, chúng ta yên tâm sao được khi mỗi năm số trẻ tăng thêm khoảng 250 nghìn cháu trong khi trường lớp và giáo viên vừa thiếu vừa yếu. Nhiều nơi các cháu còn chưa đảm bảo bữa ăn, giấc ngủ thì làm sao có thế hệ công dân thực sự khỏe về thể chất lẫn tâm hồn?”, ĐB Bình băn khoăn và mong cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu quy định liên quan đến giáo dục mầm non.

Theo đó, cần khẳng định đây là bậc học đầu tiên cũng là quan trọng nhất trong hệ thống giáo dục quốc dân, trong việc nâng cao tầm vóc và trí tuệ Việt. Đồng thời cần ưu tiên miễn học phí cho bậc học mầm non. Tăng cường đầu tư hơn nữa cơ sở vật chất, nâng cao trình độ, chế độ đãi ngộ với đội ngũ giáo viên mầm non và cô nuôi trẻ để đảm bảo bậc học mầm non hoàn thành bậc học quan trọng của mình.

Vấn đề chính sách tín dụng đối với sinh viên sư phạm, đây là một điểm mới quan trọng để có thể thu hút được học sinh giỏi vào ngành sư phạm. Tuy nhiên, theo ĐB Bình, học phí chưa phải là vấn đề căn bản, cốt lõi khiến cho ngành sư phạm trong thời gian qua không thu hút được học sinh giỏi.

Vấn đề căn bản là ở việc quy hoạch lại mạng lưới các trường sư phạm, là ở chất lượng đào tạo và đặc biệt là chính sách tuyển dụng gắn với chế độ thỏa đáng cho giáo viên, đó mới thực sự là thỏi nam châm cực mạnh để thu hút các em học sinh giỏi đến với nghề dạy học.

“Bởi vậy, tôi mong rằng bên cạnh những thay đổi về chính sách học phí như dự thảo luật đã quy định cần tiếp tục nghiên cứu những vấn đề liên quan đến đào tạo sư phạm, chính sách tuyển dụng và đãi ngộ với nhà giáo mới có thể tạo động lực để sự nghiệp giáo dục, đào tạo của nước nhà đạt được những thành công như kỳ vọng của Đảng, của cử tri và của nhân dân cả nước”, ĐB Bình nhấn mạnh.

Xây dựng Luật Giáo dục căn cơ

Ghi nhận ý kiến của các ĐB, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho biết thêm:

Về tên của Luật Giáo dục, theo Nghị quyết 34 của Quốc hội khóa trước cho phép sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục, Chính phủ chỉ đạo thực hiện. Tuy nhiên, trong quá trình chuẩn bị, Bộ đã rà soát tất cả các điều của Luật Giáo dục và xét thấy khó có thể sửa được một số điều đáp ứng được mục tiêu Quốc hội đặt ra.

Thực tế, Bộ đã chuẩn bị, nếu được Quốc hội cho phép đổi tên thành Luật Giáo dục 2018 thì tiếp tục làm sâu sắc thêm những nội dung trong sửa toàn diện theo hướng đánh giá thực tiễn và đánh giá tác động để có một dự thảo trình Quốc hội ở lần họp sau đầy đủ hơn, tốt hơn.

Theo Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ, khi tiếp cận sửa đổi Luật Giáo dục lần này, Bộ đã tiếp cận theo hướng xây dựng một Bộ luật Giáo dục, trong đó Luật Giáo dục là luật khung quy định những vấn đề có tính nguyên tắc rất căn bản với một tầm nhìn dài, theo đó sẽ cụ thể bằng các chuyên ngành.

Về giáo viên sư phạm, Bộ trưởng Nhạ cho hay, Bộ đã chỉ đạo quy hoạch mạng lưới các trường sư phạm theo hướng tập trung vào một số trường có điều kiện tốt để nâng cao chất lượng đào tạo, còn sinh viên vào thì theo hướng là xác định nhu cầu sử dụng ở các địa phương theo chương trình sách giáo khoa mới và gắn với đào tạo để từng bước đào tạo gắn với sử dụng.

“Về học phí trong dự thảo là tính đúng, tính đủ nhưng tôi vẫn khẳng định với cấp học mầm non phổ thông, đặc biệt phổ cập, nhà nước vẫn phải có trách nhiệm cơ bản. Đây là bậc học mà thực tế Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến giáo dục của bậc học này nên dù là tính đúng, tính đủ nhưng thực tế có nhiều chính sách nhà nước bao cấp, học bổng, miễn học phí.

Đối với bậc đại học, nhà nước vẫn có trách nhiệm nhưng khuyến khích tự chủ. Nhưng trách nhiệm ở đây thông qua giao nhiệm vụ hoặc đấu thầu chứ không bao cấp. Như vậy, cơ cấu lại 20% ngân sách nhà nước theo hướng tăng cường cho mầm non, tiểu học và tiến tới trung học cơ sở, đặc biệt các khu khó khăn miền núi, hải đảo. Đối với đại học có quan tâm nhưng khuyến khích xã hội hóa.

Trong các bậc học, vai trò của nhà nước là quan trọng chứ không phải đối với đại học là khoán cho xã hội hóa. Đây là định hướng của Ban soạn thảo, chúng tôi xin tiếp thu để cùng Ủy ban thẩm tra xây dựng dự thảo Luật Giáo dục căn cơ và đáp ứng cao nhất ý kiến tâm huyết của đại biểu góp ý”, Bộ trưởng Nhạ nói.

T.Nguyên