Hiện nay, Việt Nam có 06 nhà máy sản xuất Ethanol để phối trộn làm xăng sinh học. Nhu cầu sử dụng Ethanol để pha chế xăng E5 RON92 trong nước khoảng 200.000m3/năm. Năng lực sản xuất Ethanol của các nhà máy tại Việt Nam đạt 400.000 m3/năm. Tính đến thời điểm hiện tại, đa số các nhà máy đã dừng hoạt động do thua lỗ. 

Một số nhà máy đang xây dựng đã dừng không xây dựng vì nhiều nguyên nhân đến từ thiếu hụt vốn, nguồn nguyên liệu thiếu ổn định và sức ép cạnh tranh cao từ Ethanol nhập khẩu.

Về nguyên liệu sản xuất Ethanol trong nước: Hiện nay nguyên liệu chủ yếu để pha chế ra Ethanol tại Việt Nam là củ khoai mì (sắn), nhưng quy mô vùng trong không lớn, chủ yếu phải thu mua từ các hộ dân trồng. 

Nguồn nguyên liệu thứ cấp số lượng ít là rỉ đường từ các nhà máy đường. Như vậy, Ethanol do Việt Nam sản xuất có chi phí giá thành cao, sản lượng thấp do nguồn nguyên liệu không ổn định nên kém cạnh tranh về giá so với Ethanol nhập khẩu.

Liên quan đến kiến nghị giảm thuế MFN mặt hàng Ethanol, ngày 28/10/2019, Ủy ban Ngũ cốc Hoa Kỳ cũng có công văn đề nghị điều chỉnh thuế mặt hàng Ethanol mã HS 2207.20.19 từ 20% xuống 5%, mã HS 2207.20.11 từ 17% xuống 10%. 

Trên cơ sở ý kiến của các bộ, ngành, địa phương và thực tế trong nước, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 57/2020/NĐ-CP, trong đó đã điều chỉnh mã HS 2207.20.11 từ 17% xuống 15% và 2207.20.19 từ 20% xuống 15%.

Tuy nhiên, đến nay, phía Mỹ tiếp tục có kiến nghị giảm thuế nhập khẩu đối với mặt hàng Ethanol mã HS 2207.20.19 từ 15% xuống 5%, mã HS 2207.20.11 từ 15% xuống 10%.

Bộ Tài chính cho biết, mặt hàng Ethanol và xăng khoáng là nguyên liệu đầu vào để pha chế ra xăng sinh học. 

Khác với xăng khoáng là sản phẩm có nguồn gốc từ tài nguyên khoáng sản không tái tạo thì Ethanol là sản phẩm của ngành nông nghiệp (được sản xuất từ sắn, ngô, gạo, bã mía...) có khả năng tái tạo được nên Chính phủ đã có chủ trương khuyến khích sử dụng xăng sinh học nhằm mục tiêu bảo vệ môi trường.

Ngoài ra, trong bối cảnh giá xăng thế giới và trong nước tăng cao kèm theo sự thiếu hụt về cung ứng xăng dầu thì việc nhập khẩu Ethanol sẽ bù đắp phần thiếu hụt của xăng khoáng. 

Các sắc thuế bảo vệ môi trường và thuế tiêu thụ đặc biệt cũng đều quy định ưu đãi đối với mặt hàng Ethanol. 

Theo nguyên tắc thuế suất thấp hơn thuế suất thuế nhập khẩu xăng khoáng nhưng vẫn đảm bảo dư địa để đàm phán hiệp định thương mại - FTA cho các biểu thuế tới đây. 

Do đó, Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh thuế suất mặt hàng Ethanol từ 15% xuống 10% thay cho phương án 12% đã gửi xin ý kiến.

Lê Xuân (t/h)