Doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ, nợ thuế tăng mạnh

Theo Bộ Tài chính, trong 3 năm 2020-2022, dịch Covid-19 và các vấn đề kinh tế, chính trị quốc tế đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống của người dân. Thời gian vừa qua, với việc Ngân hàng Nhà nước thắt chặt nhanh chính sách tiền tệ đã khiến cho thanh khoản thị trường bị thu hẹp, lãi suất tăng nhanh dẫn đến hạn chế khả năng tiếp cận tín dụng của nhiều doanh nghiệp.

Trong bối cảnh đó, nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực thủy sản, da giày, dệt may, thép, gỗ, đang khó khăn trong việc tìm kiếm các đơn hàng cho năm 2023 và càng khó khăn hơn trong việc đảm bảo dòng tiền để thanh toán các khoản nợ đến hạn, đảm bảo vốn kinh doanh.

Do đó, để hỗ trợ doanh nghiệp, người dân vượt qua khó khăn về tài chính năm 2023, đặc biệt là hỗ trợ các doanh nghiệp phát sinh lỗ trong kỳ tính thuế năm 2022; bên cạnh các giải pháp về gia hạn thời hạn nộp thuế, tiền thuê đất, Bộ Tài chính cho rằng cần thiết có giải pháp về miễn tiền chậm nộp để các doanh nghiệp, tổ chức có vốn tập trung vào sản xuất, kinh doanh, tạo đà thúc đẩy phát triển kinh tế.

Bộ Tài chính cho biết, việc miễn tiền chậm nộp tiền thuế, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với doanh nghiệp, tổ chức bị thua lỗ trong năm 2022 nhằm hỗ trợ các đối tượng này giảm bớt khó khăn về tài chính, tập trung phục hồi sản xuất kinh doanh. Mục tiêu quan trọng là có chính sách hỗ trợ kịp thời, đúng, trúng đối tượng để đạt được mục tiêu tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp tập trung nguồn lực, khôi phục sản xuất kinh doanh, tạo đà thúc đẩy phát triển kinh tế theo chủ trương của Đảng và Nhà nước, đồng thời phù hợp với tình hình, điều kiện thực tế của ngân sách nhà nước (NSNN).

Theo Bộ Tài chính, tính đến thời điểm cuối tháng 12/2022, tổng số tiền thuế nợ ngành thuế đang quản lý là 134.967 tỷ đồng (bao gồm cả nợ đang xử lý và nợ đang khiếu nại), chiếm 9,2% tổng số thu ngân sách nhà nước năm 2022. Số nợ thuế năm 2022 có xu hướng tăng so với các năm trước. Nguyên nhân chủ yếu do dịch Covid-19 vẫn để lại hậu quả, tác động xấu đến nền kinh tế, ảnh hưởng đến người dân và doanh nghiệp. Mặt khác, giá dầu, nguyên vật liệu đầu vào có nhiều biến động ảnh hưởng đến hầu hết các lĩnh vực, ngành kinh tế dẫn đến người nộp thuế gặp nhiều khó khăn trong sản xuất kinh doanh, kết quả kinh doanh thua lỗ nên không có khả năng nộp kịp thời tiền thuế nợ vào ngân sách nhà nước làm tăng nợ thuế.

Theo quy định của Luật Quản lý thuế hiện hành, người nộp thuế bị tính tiền chậm nộp theo mức 0,03%/ngày trên tổng số tiền thuế nợ làm tăng thêm gánh nặng về tài chính cho người nợ thuế. Nhiều doanh nghiệp, tổ chức mặc dù gặp nhiều khó khăn nhưng đã cố gắng nộp đủ số tiền nợ gốc của các khoản tiền thuế, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

Giảm thu NSNN khoảng 2,5 nghìn tỷ đồng

Ngày 19/10/2021, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 406/NQ-UBTVQH15 về ban hành một số giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, người dân chịu tác động của dịch Covid-19, trong đó có giải pháp: Miễn tiền chậm nộp phát sinh trong năm 2020 và năm 2021 của các khoản nợ tiền thuế, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với doanh nghiệp, tổ chức (bao gồm cả đơn vị phụ thuộc, địa điểm kinh doanh) phát sinh lỗ trong năm 2020. Theo đó, tính đến 31/12/2022, cơ quan thuế đã thực hiện miễn 2.116 tỷ đồng tiền chậm nộp phát sinh trong năm 2020 và 2021 của 5.753 người nộp thuế là doanh nghiệp, tổ chức phát sinh lỗ trong năm 2020. Trong đó, năm 2020 miễn tiền chậm nộp với số tiền 929 tỷ đồng, năm 2021 miễn tiền chậm nộp với số tiền là 1.187 tỷ đồng. Giải pháp nêu trên đã thực sự hỗ trợ đúng người, đúng thời điểm (người nộp thuế gặp khó khăn về tài chính do sản xuất kinh doanh thua lỗ), giúp người nộp thuế vượt qua khó khăn, tập trung nguồn lực để tiếp tục duy trì, phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh sau đại dịch.

Để tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp, tổ chức giảm bớt khó khăn về tài chính, tập trung nguồn lực để khắc phục những khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh và biến động của kinh tế thế giới, đặc biệt là doanh nghiệp, tổ chức bị thua lỗ trong năm 2022 nhằm giúp các đối tượng này giảm bớt gánh nặng, có điều kiện phục hồi sản xuất kinh doanh, Chính phủ đề xuất giải pháp tương tự như đã thực hiện năm 2020 và 2021 theo Nghị quyết số 406/NQ-UBTVQH15 ngày 19/10/2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Nghị định số 92/2021/NĐCP ngày 27/10/2021 của Chính phủ. Cụ thể, miễn tiền chậm nộp phát sinh trong năm 2022 và năm 2023 của các khoản nợ tiền thuế, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với doanh nghiệp, tổ chức (bao gồm cả đơn vị phụ thuộc, địa điểm kinh doanh) phát sinh lỗ trong kỳ tính thuế năm 2022. Không áp dụng quy định này đối với các trường hợp đã nộp tiền chậm nộp trước thời điểm Nghị quyết này có hiệu lực thi hành. Việc đề xuất miễn tiền chậm nộp với điều kiện phát sinh lỗ trong năm 2022 để đảm bảo hỗ trợ đúng đối tượng. Nếu không ràng buộc điều kiện lỗ thì nhóm đối tượng là những doanh nghiệp, tổ chức không thực sự gặp khó khăn cũng được miễn, gây bất bình đẳng và lãng phí nguồn lực. Hơn nữa, nếu tất cả các doanh nghiệp, tổ chức được miễn tiền chậm nộp sẽ dẫn đến doanh nghiệp, tổ chức không nộp thuế, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất và như vậy ngân sách nhà nước sẽ không có nguồn thu.

Về tác động tới ngân sách, dự kiến việc thực hiện chính sách này có thể làm giảm thu ngân sách nhà nước khoảng 2,5 nghìn tỷ đồng. Đây là số tiền chậm nộp của các doanh nghiệp, tổ chức bị thua lỗ, không có khả năng nộp ngân sách đúng hạn. Số tiền giảm thu này ảnh hưởng không lớn đến thu ngân sách nhà nước nhưng có tác động giảm gánh nặng tài chính cho doanh nghiệp, tổ chức, góp phần hỗ trợ các doanh nghiệp, tổ chức sớm phục hồi hoạt động sản xuất kinh doanh, vượt qua khó khăn do hậu quả của dịch bệnh Covid-19, biến động của tình hình kinh tế thế giới để có thể tiếp tục hoạt động, đóng góp vào kết quả khôi phục nền kinh tế của đất nước và góp phần thực hiện an sinh xã hội.

Để khắc phục và bù đắp các tác động đến thu ngân sách nhà nước trong ngắn hạn cũng như đảm bảo sự chủ động trong điều hành dự toán thu ngân sách nhà nước, Chính phủ sẽ chỉ đạo Bộ Tài chính phối hợp với các bộ, ngành có liên quan và địa phương chú trọng chỉ đạo thực hiện và triển khai hiệu quả các luật thuế; tiếp tục cải cách hiện đại hóa hệ thống thuế, đơn giản hóa thủ tục hành chính thuế; đồng thời quyết liệt công tác quản lý thu ngân sách nhà nước, tập trung triển khai kịp thời, có hiệu quả các nhóm giải pháp quản lý thu, chống thất thu, chuyển giá, trốn thuế.

Trúc Mai