Theo tìm hiểu, dự án cấp điện nông thôn từ lưới điện quốc gia tỉnh Điện Biên giai đoạn 2014-2020 được phê duyệt theo Quyết định số 802/QĐ-UBND ngày 22/10/2014 với mục tiêu cấp điện cho 12.287 hộ nông thôn của 276 thôn, bản trên địa bàn 81 xã, thuộc 08 huyện của tỉnh Điện Biên nhằm mở rộng hệ thống điện nông thôn, đáp ứng nhu cầu sử dụng điện của người dân khu vực nông thôn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, trên địa bàn tỉnh, góp phần giữ vững ổn định về an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội trên địa bàn; nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân tại khu vực, góp phần xóa đói, giảm nghèo, an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh Điện Biên. Dự án có tổng mức đầu tư 841.000.000.000 đồng. Trong đó, nguồn vốn ngân sách Trung ương (85%), vốn ngân sách địa phương (15%) và giao cho Sở Công thương tỉnh Điện Biên làm chủ đầu tư.

Đến ngày 19/7/2024, ông Vũ Hồng Sơn – Giám đốc Sở Công Thương đã có văn bản số 1252/QĐ-SCT “Phê duyệt E-HSMT Hồ sơ mời thầu Gói thầu Xây lắp số 40: Thi công xây lắp công trình cấp điện nông thôn từ lưới điện quốc gia các huyện Điện Biên, Tuần Giáo, đầu tư xây dựng năm 2024 - Thuộc Dự án cấp điện nông thôn từ lưới điện quốc gia tỉnh Điện Biên giai đoạn 2014-2020”. Gói thầu này có giá là 37,376 tỷ đồng và có sự tham gia của 4 nhà thầu.

Ngày 10/9/2024, theo báo cáo đánh giá E-HSDT của Công ty TNHH Đầu tư và Xây dựng Bảo Nhật gửi Sở Công thương tỉnh Điện Biên, Công ty TNHH Phương Hạnh là đơn vị  đáp ứng các điều kiện E-HSDT và trúng thầu với giá 34,931 tỷ đồng. 3 nhà thầu còn lại gồm: Liên danh Công ty CP Đông Đô – Công ty CP Mai Hoàng Gia; Liên danh Công ty Cổ phần Xây dựng và Dịch vụ thương mại Thành Đạt và Công ty cổ phần đầu tư phát triển điện lực và hạ tầng Đông Nam Á; Liên danh Công ty CP Trường Thịnh – Công ty CP thương mại và Xây lắp điện Tuần Giáo – Công ty TNHH Điện tự động Tuấn Long có HSDT không đáp ứng yêu cầu về năng lực và kinh nghiệm HSMT.

Trong đó, Liên danh Công ty Cổ phần Xây dựng và Dịch vụ thương mại Thành Đạt và Công ty cổ phần đầu tư phát triển điện lực và hạ tầng Đông Nam Á (Liên danh Công ty Thành Đạt – Công ty Đông Nam Á) không đạt vì lý do kê khai hợp đồng nguyên tắc và nhân sự không trung thực.

Cụ thể, Công ty Cổ phần Xây dựng và Dịch vụ thương mại Thành Đạt  (Công ty Thành Đạt) có kê khai thuê máy đào bánh lốp VOLVO biển số 34LA-0738 của ông Vũ Thế Dương, địa chỉ Bắc An, TP. Chí Linh, tỉnh Hải Dương theo Hợp đồng số 17/HĐTX/2023 ngày 5/11/2023 để thực hiện Gói thầu nêu trên.

Trong quá trình đánh giá HSDT, bên mời thầu đã có công văn gửi ông Vũ Thế Dương để xác minh tài liệu của nhà thầu. Theo đó, ông Vũ Thế Dương xác nhận không thực hiện ký Hợp đồng số 17/HĐTX/2023 ngày 5/11/2023 với Công ty Thành Đạt. Máy đào bánh lốp VOLVO biển số 34LA-0738 đã được ông Vũ Thế Dương bán từ năm 2022 và thiết bị này không còn thuộc sở hữu của ông Vũ Thế Dương nữa.

Ngoài ra, Công ty Thành Đạt có kê khai nhân sự Ngô Đức Việt, sinh ngày 31/3/1970 (kê khai kèm theo thông tin cá nhân là CMND), được Sở Xây dựng tỉnh Bình Định cấp phép hành nghề hoạt động xây dựng trong thời hạn từ ngày 1/11/2020 đến 31/10/2025. Bên mời thầu cũng đã tiến hành xác minh, gửi công văn tới Sở Xây dựng tỉnh Bình Định. Ngày 22/8/2024, Sở Xây dựng tỉnh Bình Định đã có Công văn phúc đáp và khẳng định không cấp chứng chỉ hành nghề hoạt động xây dựng cho cá nhân ông Ngô Đức Việt, sinh ngày 31/3/1970 như trên.

Căn cứ theo điểm a khoản 4 Điều 16 Luật Đấu thầu 2023 quy định: “Làm giả hoặc làm sai lệch thông tin, hồ sơ, tài liệu trong đấu thầu” thì hành vi trên là hành vi bị nghiêm cấm. Hành vi này có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc xử lý hình sự.

Còn theo khoản 3 Điều 37 Nghị định 122/2021/NĐ-CP của Chính phủ, phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng đối với hành vi gian lận trong đấu thầu mà không phải là tội phạm theo quy định tại Điều 222 Bộ luật Hình sự.

Ngoài ra, nhà thầu có hành vi gian lận còn bị cấm tham gia hoạt động đấu thầu từ 03 năm đến 05 năm theo điểm a khoản 1 Điều 125 Nghị định 24/2024/NĐ-CP, áp dụng với cả bên đấu thầu và mời thầu. Trường hợp hành vi này cấu thành tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng, hình phạt tù có thể lên đến 20 năm tù, theo Điều 222, Bộ luật Hình sự.

Dưới góc nhìn khác về vấn đề này, TS. Nguyễn Việt Hùng, chuyên gia đấu thầu nêu quan điểm, nhà thầu phải có trách nhiệm về tính chính xác, trung thực đối với các tài liệu, thông tin mà nhà thầu đưa ra trong HSDT. Trường hợp nhân sự gian lận đối với các bằng cấp trong hồ sơ tự khai của mình thì nhà thầu phải chịu trách nhiệm liên đới vì đã quan liêu, thiếu trách nhiệm trong việc sử dụng nhân sự, không kiểm tra tính xác thực đối với các tài liệu của nhân sự thuộc quyền quản lý của nhà thầu và HSDT.

Theo vị chuyên gia này, tùy từng trường hợp, tính chất, mức độ trong từng sự việc, chủ đầu tư, bên mời thầu đưa ra các hình thức xử lý đối với nhà thầu có HSDT thiếu trung thực như cảnh cáo, nhắc nhở, xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc chuyển cơ quan điều tra để truy cứu trách nhiệm hình sự (nếu có) để răn đe. Ngoài việc bị xử lý như trên, chủ đầu tư có thể đề xuất cấm tham gia hoạt động đấu thầu đối với các tổ chức, cá nhân gian lận.

Như vậy, chiếu theo các quy định của pháp luật thì việc Công ty Cổ phần Xây dựng và Dịch vụ thương mại Thành Đạt và các nhà thầu khác vi phạm sẽ cấm thầu, xử lý hình sự hay xử lý như thế nào?

Hải Minh