Hoạt động kinh doanh, bán hàng đa cấp xuất hiện tại Việt Nam từ năm 1998 và bắt đầu phát triển mạnh từ năm 2000. Trong quá trình phát triển tại Việt Nam, thị trường bán hàng đa cấp trải qua nhiều biến động. Không ít tổ chức, doanh nghiệp đã lợi dụng một số đặc điểm của mô hình kinh doanh theo phương thức đa cấp để trục lợi bất chính, lừa đảo người tham gia bán hàng đa cấp.

Theo đánh giá của Bộ Công Thương, hiệu quả công tác quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp, trong thời gian qua đã được nâng cao rõ rệt, từ khi Nghị định 40/2018/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp có hiệu lực.

Các giải pháp quản lý đã được thực hiện một cách có trọng tâm, trọng điểm, với sự phối hợp chặt chẽ và thống nhất giữa các cơ quan quản lý từ Trung ương đến địa phương. Các doanh nghiệp hoạt động bán hàng đa cấp được cấp giấy chứng nhận theo đúng quy định của pháp luật đã bị kiểm soát chặt chẽ.

Tuy nhiên, trong bối cảnh đó, các hình thức kinh doanh theo phương thức đa cấp không phép, biến tướng lợi dụng mô hình kinh doanh đa cấp để lừa đảo, trục lợi thông qua nhiều hình thức lại có xu hướng nở rộ, gây dư luận rất xấu và hệ lụy lớn, đặt công tác quản lý hoạt động bán hàng đa cấp trước những khó khăn và thử thách mới.

Bởi, môi trường kinh doanh đa cấp hiện nay đang diễn biến “muôn hình vạn trạng” - mà có thể gọi là “ma trận”. Nếu không tỉnh táo, người dân rất dễ bị dẫn dụ thông qua môi trường giao tiếp không biên giới trên không gian mạng.

Các đối tượng với nhiều thủ đoạn tinh vi, đánh vào lòng tham và sự thiếu hiểu biết của nhiều người, đã lôi kéo được nhiều thành phần, nhất là các bạn trẻ gia nhập vào mạng lưới đa cấp phi pháp. Những vụ việc này, không chỉ gây mất an toàn trật tự xã hội, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín của ngành kinh doanh đa cấp được pháp luật điều chỉnh và bảo vệ tại Việt Nam, cũng như trên thế giới.

Trên địa bàn tỉnh Thanh Hoá, các hình thức đa cấp bất chính đang có nhiều diễn biến phức tạp, như: Huy động vốn hợp tác dự án kinh doanh bất động sản; kinh doanh thực phẩm chức năng; các hình thức cá cược trên Internet như mô hình 0S - cá độ bóng đá phản tỷ số...

Các hình thức kinh doanh này, áp dụng mô hình trả thưởng như kinh doanh đa cấp, nhưng lại không đăng ký hoạt động kinh doanh đa cấp với cơ quan nhà nước. Nhiều mô hình có yếu tố nguồn gốc nước ngoài và tận dụng tối đa công cụ trên Internet như mạng xã hội, ứng dụng di dộng, kênh giao dịch thanh toán qua các ví điện tử, tiền ảo khiến cơ quan chức năng khó lần dấu vết điều tra khi bị phát giác, tố cáo.

Trước tình hình đó, Công an tỉnh Thanh Hóa khuyến cáo người dân cần tỉnh táo, xem xét, tìm hiểu kỹ khi được mời chào các hình thức kinh doanh mới. Đặc biệt, người dân cảnh giác với các hình thức hợp tác đầu tư trên mạng xã hội và phát triển theo mô hình đa cấp, nhưng không phát sinh lợi nhuận từ kinh doanh sản phẩm, mà qua phát triển mạng lưới người tham gia.

Hoài Thu