Phát biểu tại hội thảo, Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Phan Văn Chinh cho biết, theo "Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến 2030” - đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, logistics là một trong 8 ngành cần được ưu tiên chuyển đổi số trước.

Một trong những nhiệm vụ nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025 theo Quyết định số 221 ngày 22/02/2021 của Thủ tướng Chính phủ là ‘‘Nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao công nghệ và tiến bộ kỹ thuật, đẩy mạnh chuyển đổi số trong dịch vụ logistics’’.

Theo báo cáo của Bộ Công Thương, trong thời gian qua, ngành dịch vụ logistics Việt Nam đã có những bước phát triển đáng ghi nhận. Tốc độ tăng trưởng ngành bình quân hàng năm từ 14 - 16%, số lượng và chất lượng dịch vụ logistics được nâng cao, đóng góp quan trọng trong việc đưa tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu của Việt Nam năm 2022 lên 730,2 tỷ USD, tăng 9,1% so cùng kỳ 2021.

Tuy nhiên, theo ông Phan Văn Chinh, bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận, ngành logistics Việt Nam cũng bộc lộ những hạn chế, yếu kém như: Chi phí dịch vụ logistics còn cao; Việc đẩy mạnh liên kết giữa các doanh nghiệp logistics với nhau, giữa doanh nghiệp logistics và doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu còn yếu, chưa hình thành được mạng lưới các doanh nghiệp logistics có quy mô lớn, có năng lực dẫn dắt thị trường, thúc đẩy ngành logistics phát triển.

"Một trong những nguyên nhân chủ quan chủ yếu của những hạn chế nêu trên đó là ứng dụng công nghệ số chưa thực sự đáp ứng kịp thời nhu cầu phát triển trong tình hình mới", ông Chinh nói.

Là đơn vị dẫn đầu cả nước về khai thác cảng và cung cấp dịch vụ logistics, Giám đốc Marketing, Tổng công ty Tân Cảng Sài Gòn Trương Tấn Lộc chia sẻ: Tân cảng Sài Gòn đã và đang từng bước ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) vào công tác chăm sóc khách hàng và nâng cao trải nghiệm khách hàng. Hiện trợ lý ảo Pi đã xuất hiện trên ePort và fanpage, hỗ trợ giải đáp thắc mắc và cung cấp thông tin cho khách hàng, giúp giảm bớt thời gian, công sức cho tư vấn viên của trung tâm chăm sóc khách hàng và nâng tầm chất lượng dịch vụ của Tổng công ty.

"Với việc ứng dụng ePort vào các sản phẩm dịch vụ của doanh nghiệp, Tân cảng Sài Gòn tiết kiệm được khoảng 30.000 - 50.0000 tờ giấy/ngày tại Cảng Cát Lái phục vụ chứng từ in ấn; giảm 3.000 - 5.000 lượt xe/ngày di chuyển từ trung tâm thành phố và khu vực văn phòng Hãng tàu đến Cảng. Hạn chế tối đa tình trạng ùn ứ giao thông trong và ngoài khu vực cảng Cát Lái, giúp tăng sản lượng giao nhận cổng từ 11.000 lượt xe/ngày lên 19.000 - 20.000 lượt xe/ ngày", ông Lộc thông tin.

Giám đốc phát triển kinh doanh, Công ty SLP Đinh Hoài Nam cho hay, trong thời đại công nghệ số, nhà kho hiện đại đang thay thế nhà kho truyền thống - là điều tất yếu của sự phát triển ngành logistics, lý do cho sự thay đổi này là do nhu cầu ngày càng cao của khách hàng, đòi hỏi thời gian vận chuyển ngắn hơn và chất lượng dịch vụ tốt hơn.

Nhà kho hiện đại được trang bị các công nghệ tiên tiến như hệ thống tự động hóa và giám sát toàn diện, giúp cải thiện tốc độ và hiệu quả của quá trình vận chuyển. Điều này - là yếu tố quan trọng giúp ngành logistics phát triển và đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của khách hàng.

"Các công nghệ mới như IoT, trí tuệ nhân tạo và tự động hóa đã giúp nâng cao hiệu suất và độ chính xác của hoạt động kho hàng. Các hệ thống kho thông minh cung cấp thông tin chi tiết về quy trình lưu trữ, vận chuyển và quản lý hàng hóa, giúp tối ưu hóa tất cả các hoạt động này", ông Đinh Hoài nam nói.

Tuy nhiên, theo ông Trương Tấn Lộc, việc chuyển đổi số còn gặp rất nhiều khó khăn, thách thức, không chỉ riêng với Tân cảng Sài Gòn mà cả với những doanh nghiệp khác trong nước. Những khó khăn đó không chỉ đến từ doanh nghiệp, mà đến cả từ khách hàng; từ cơ chế, các điều kiện thuận lợi cho bối cảnh tại mỗi thời điểm.

Do đó, trao đổi với phóng viên báo chí, lãnh đạo Tân cảng Sài Gòn khuyến nghị cần có sự chung tay giữa các doanh nghiệp trong ngành, hợp tác đồng hành cùng phát triển, tăng cường liên kết gia tăng tính cạnh tranh của dịch vụ logistics Việt Nam.

Với các doanh nghiệp cảng biển tại Việt Nam, việc xây dựng hệ thống dữ liệu chung cho hệ thống cảng biển Việt Nam, kết nối với các cảng trong khu vực và trên thế giới sẽ góp phần tăng hiệu suất khai thác, tăng sức cạnh tranh của Việt Nam với các cụm cảng lân cận như Singapore hay Thái Lan, Hong Kong...

Ông Lộc cũng đề nghị trước những yêu cầu phát triển xanh, bền vững, đặc biệt trong ngành logistics, Nhà nước và các địa phương cần xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng đồng bộ; đẩy nhanh tiến độ các dự án kết nối hạ tầng giao thông, kết nối đa phương thức tạo thuận lợi phát triển dịch vụ logistics; tăng cường đầu tư vào hạ tầng hậu cần và kho bãi để tăng cường hệ sinh thái logistics; tháo gỡ các “nút thắt” về giao thông để việc kết nối; vận chuyển hàng hóa được thuận lợi; đẩy mạnh liên kết vùng, giảm chi phí logistics cho các doanh nghiệp.

Ngoài ra, cần đơn giản hóa thủ tục, xây dựng và kết nối cơ sở dữ liệu dùng chung, tiến tới số hóa và giải quyết các thủ tục trực tuyến.

Hệ thống cơ sở pháp lý cũng cần được cập nhật theo kịp các xu hướng công nghệ nhằm khuyến khích các doanh nghiệp mạnh dạn đầu tư, phát triển các dịch vụ, công nghệ mới. Có thể thấy, sự cần thiết phải phát triển cơ sở dữ liệu dùng chung và ứng dụng công nghệ vào ngành vận tải thông qua vấn đề đăng kiểm phương tiện vận tải gần đây, khi lượng xe chờ đăng kiểm và thời gian đăng kiểm tăng cao, gây ùn tắc, ảnh hưởng đến luồng hàng hóa lưu thông, gây lãng phí nguồn lực và tác động tiêu cực đến môi trường.

Đặc biệt, ông Trương Tấn Lộc cho rằng, trong bối cảnh việc số hóa và tự động hóa trong chuỗi cung ứng, việc áp dụng công nghệ sẽ khác nhau đối với mỗi doanh nghiệp, nhưng đều yêu cầu về sự chính xác, minh bạch trong hệ thống, cũng như nhu cầu về sự nhanh chóng hơn. Vì vậy, các doanh nghiệp cần hướng tới một bộ máy quản lý tinh gọn và linh hoạt, cốt lõi là phát triển nguồn nhân lực có trình độ, có thể đáp ứng các yêu cầu công việc và quá trình hội nhập toàn cầu.

Phương Thảo (Th)